منصور امان
زمان مُذاکره به پایان رسیده؟
پس از سه ماه مذاکره بی نتیجه با رژیم ج.ا بر سر احیای “برجام”، اکنون تردید در باره موفقیت آمیز بودن این تلاش بین المللی افزایش یافته است. سُخنان وزیر خارجه آمریکا و نیز گفته های رییس آژانس بین المللی انرژی اتُمی، علائم روشنی از این امر را از گوشه ای ارسال کرده که بیشترین علاقه را در ماه های اخیر به دستیابی به توافُق نشان داده است.
در همان حال که از فروردین ماه سال جاری مُذاکره برای جان بخشیدن به توافُق هسته ای وین جریان داشته، رژیم ج.ا نیز به گونه سیستماتیک و هدفمند پایمالی مُفاد آن را تداوُم بخشیده است. در خلال این مُدت، حاکمان ایران مانع بازرسی و نظارت آژانس شده اند، دست به غنی سازی ۶۰درصدی زده اند و ذخایر اورانیوم خود را به بیش از ۱۶ برابر مجاز افزایش داده اند.
این رویکرد و تاثیرات عملی آن بر برنامه هسته ای مُلاها و جهتگیری اش آنچنان نگران کننده است که حتی دبیرکُل آژانس که به طور معمول برای تشویق ج.ا به همکاری لحن مُحتاطانه ای را پیرامون فعالیتهای آن به کار می گیرد، اکنون به طور روشن سطح غنی سازی ج.ا را “تسلیحاتی” توصیف می کند و می گوید در عمل نمی تواند تایید کند که ماهیت پروژه هسته ای مُلاها غیرنظامی است.
تضاد بین آنچه که در زمین دیپلُماسی می گذرد و واقعیتی که در “میدان” خود را به رخ می کشد، فقط آقای گروسی را به افکار آزار دهنده رهنمون نشده، بلکه وزیر خارجه آمریکا نیز در نشستهای این هفته خود با قانونگذاران آمریکایی در سنا و کنگره بُلند اندیشیده است که مُطمئن نیست ایران بخواهد یا بتواند به برجام بازگردد. آقای بلینکن همچنین گُزارش داد زمان رسیدن رژیم ایران به نُقطه گُریز هسته ای و به بیان دیگر ورود به مرحله ساخت جنگ افزار اتُمی، به “چند ماه” کاهش پیدا کرده و در صورت ادامه روند کُنونی، به “چند هفته” خواهد رسید.
سُخنان آقای بلینکن بهترین تبلیغ برای ادامه مُذاکرات با ج.ا نیست و موثر و مُفید بودن آن را با این کارنامه به شدت زیر سووال می برد. باید توجُه داشت که وی این بیلان مایوس کننده و تهدیدآمیز را به نهادهایی ارایه کرده که دولت آقای بایدن تا پیش از این با تمام نیرو در پی قانع کردن آنها برای بازگشت به “برجام” و امکان پایش هسته ای ج.ا از این طریق بوده است.
بیانیه روز گذشته (چهارشنبه) آمریکا خطاب به اعضای شورای حُکام، شاهد دیگری برای شکل گیری تردید در کاخ سفید پیرامون نتیجه بخش بودن مُذاکرات و بُروز شکاف در تاکتیک آن عرضه کرده است. در این بیانیه که یک روز پیش از برگُزاری دور پنجُم مُذاکرات مُنتشر گردید، آمریکا هُشدار داده است که رفتار رژیم ج.ا، مُذاکرات وین را به خطر می اندازد.
تحولات منفی گرد پروژه اتُمی مُلاها، با انتشار گُزارشهایی از انجام فعالیتهای مشکوک در یک مرکز هسته ای مُلاها تقویت شده است. این مرکز که وجود آن به تازگی افشا شده، در نزدیکی روستای سنجریان در جنوب شرق تهران دایر گردیده.
مجموعه رویدادهای یاد شده را می توان نشانه ای از نزدیک شدن طرفهای مُذاکره به مرحله تعیین کننده ارزیابی کرد. آمریکا فشار دیپلُماتیک را افزایش داده و تلاش می کند مانع از وقت کُشی ج.ا شود. روشن است که حاکمان ایران هُشدار نهُفته در سُخنان اخیر وزیر خارجه آمریکا یا در بیانیه روز چهارشنبه این کشور را دریافت کرده اند، ولی روشن نیست که آمریکا حاضر است تا چه اندازه از این سطح فراتر برود.
اکنون زمان می تواند برگ برنده یا بازنده هر یک از طرفها باشد و هموست که عقب نشینی یا پیشروی آنها را تعیین خواهد کرد.
