اما اهمیت این جاده تنها به دلیل وجود این توربین‌ها نیست، شما مسیری را طی می‌کنید که به شهری منتهی می‌شود که به “پایتخت عناصر خاکی نادر” این کشور معروف است.
وب‌سایت تاگس شا‌و، کانال یک تلویزیون آلمان در گزارشی در این باره می‌نویسد، در آن‌جا جاده “عناصر خاکی کمیاب” و پارکی به همین نام را می‌بینید با یادبودی از دنگ شیائوپینگ، رهبر سابق حزب کمونیست این کشور.
هم‌او بود که در سال ۱۹۸۷ دست به اصلاحاتی سیاسی در این کشور زد و چین را به به صورتی راهبردی به سوی این عناصر سوق داد، چرا که معتقد بود: «اگر خاورمیانه نفت دارد، ما عناصر کمیاب داریم.»
از آن زمان بود که بسیاری از شرکت‌های فعال در این زمینه و مجهز به فناوری‌های پیشرفته در بائوتو مستقر شدند.
در این شهر بیش از ۱۰۰ تولیدکننده آهن‌ربای خاص و نادری که به آهن‌ربای خاکی کمیاب معروف است وجود دارد. این‌ها آهن‌رباهایی دائمی و قدرتمندند که از آلیاژ عناصر معدنی کمیاب ساخته می‌شوند و از جمله در موتورهای الکتریکی و صنعت خودرو کاربرد دارند.
اهرمی قدرتمند در دست چین
این که عناصر خاکی کمیاب تا چه حد به حزب حاکم چین برای اعمال فشار در سیاست خارجی این کشور کمک می‌کند را می‌توان با نگاهی به تصمیم‌های چین برای اعمال محدودیت‌‌های صادرتی نظاره کرد که جدیدترین مورد آن در تقابل تجاری با ایالات متحده آمریکا نمود پیدا کرده است.
مذاکراتی که چندی پیش بین دو کشور درگرفت بیش از آن‌که به دعوای تعرفه‌‌ای بپردازد بر عرضه این عناصر تکیه داشت و این همان نگرانی است که شرکت‌های آمریکایی و اروپایی پیش از این در مورد آن هشدار داده بودند.
مارتین اردمان، از مؤسسه فدرال علوم زمین و منابع طبیعی آلمان با گریزی به وابستگی صنعت آلمان و اروپا به عناصر معدنی نادر چین می‌گوید، باید از درگیری‌های هرچند کوچک پیشین یاد می‌گرفتیم: «در سال ۲۰۱۰ چین ممنوعیت صادرات عناصر خاکی نادر را بر ژاپن اعمال کرد. ژاپنی‌ها از این موضوع درس آموختند و زنجیره‌های تأمین خود را متنوع ساختند. در اروپا و ایالات متحده اما وضعیت هنوز متفاوت به نظر می‌رسد.»
تسلط شبه‌انحصاری چین بر مواد خاکی نادر
چین حدود ۷۰درصد از عناصر خاکی کمیاب دنیا را استخراج می‌کند و علاوه بر آن، حدود ۹۰درصد از ظرفیت فرآوری آن‌ها را در اختیار دارد.
این توانگری شبه‌انحصار این مواد را در دست چین قرار داده است. آلمان دوسوم عناصر خاکی کمیاب خود را از چین وارد می‌کند. برخی مناطق آلمان مثلا زاکسن غنی از این عناصر است، اما استخراج و فرآوری این مواد در این کشور به آسانی چین نیست.
یانا روکشلوس، کارشناس مؤسسه پژوهشی فراون‌هوفر آلمان می‌گوید، پرسش این است که با توجه به هزینه‌های نیروی کار، استاندارهای زیست‌محیط بالای این کشور و راه طولانی گرفتن مجوز‌ها آیا توسعه در این حوزه مقرون به صرفه است و خطرات سرمایه‌گذاری را افزایش نمی‌دهد؟
با این که مواد خاکی کمیاب اغلب در پوسته زمین پراکنده‌اند اما استخراج آن‌ها به دلیل ترکیب شدن آن‌ها با فلزات و مواد معدنی دیگر آسان نیست. همین واقعیت است که فرایند استخراج را هزینه‌بر می‌سازد و خطرات زیست‌محیطی را افزایش می‌دهد.
اضافه بر این، به گفته روکشلوس، برای استخراج این عناصر اغلب باید اسیدهای بسیار سمی را به داخل زمین پمپاژ کرد که زیست انسان، حیوان و گیاه را به خطر می‌اندازد و لجنی بسیار سمی ایجاد می‌کند.
چنین مانعی باعث شده که بسیاری از کشورها از مدت‌‌ها پیش استخراج این عناصر را به چین بسپارند.
از این‌ها گذشته، وابستگی به چین تنها محدود به این عرصه نمی‌شود و وابستگی زیادی به این کشور برای سایر مواد خام وجود دارد. کمیسیون اتحادیه اروپا در این زمینه ۳۴ ماده خام را طبقه‌بندی کرده که حیاتی محسوب می‌شوند.
چین مهم‌ترین و در مورد برخی عناصر حتی تنها تأمین‌کننده اتحادیه اروپا از این منظر است.
این کشور همچنین بزرگ‌ترین ذخایر کبالت جهان را در اختیار دارد و طی ۱۰ سال گذشته از راه سرمایه‌گذاری، سهمی در تولید این عنصر به دست آورده که تسلط چین بر مواد اولیه را بیش از پیش تقویت کرده است.
تلاش گروه هفت برای استقلال در زنجیره تأمین
در تازه‌ترین نشست هفت کشور صنعتی جهان (گروه هفت) در کانادا کشورهای صنعتی اروپا و آمریکا تصمیم گرفتند که وابستگی خود به کشورهای اقتدارگرایی مانند چین را کاهش دهند.
آن‌ها تصمیم دارند، خودکفایی خود در زمینه تأمین مواد خام راهبردی مانند لیتیوم و کبالت را تضمین کنند. با این همه برخی کارشناسان بر این باورند که این کار سریعا اتفاق نمی‌افتد و نمی‌توان یک‌شبه بی‌نیاز از چین شد.
مارتین اردمان، از مؤسسه فدرال علوم زمین و منابع طبیعی آلمان یکی از کسانی است که این نظر را مطرح می‌کند.
او بر این عقیده است که باید ذخایر جدید را در خارج از چین توسعه داد و فرآوری کرد. با این حال اردمان اذعان می‌کند که در این عرصه کمبود دانش فنی وجود دارد و تازه، این تنها یکی از موانع است: «ساخت یک کارخانه به تنهایی پنج تا ۱۰ سال طول می‌کشد و اگر موضوع مربوط به پایگاه‌های معدنی باشد حتی به زمان بسیار بیش‌تری احتیاج داریم.»
