ارزیابی نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا نشان می‌دهد که حکومت ایران و نیروهای نیابتی آن در حال تنظیم واکنش خود به مداخله نظامی اسرائیل در غزه هستند و در عین حال، از ورود به جنگ گسترده‌تر با اسرائیل اجتناب می‌کنند.ارزیابی نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا نشان می‌دهد که در حال حاضر، حکومت ایران و نیروهای نیابتی آن در حال تنظیم واکنش خود به مداخله نظامی اسرائیل در غزه هستند تا از بروز درگیری مستقیم با اسرائیل یا آمریکا جلوگیری کنند.
خبرگزاری سی‌ان‌ان با انتشار گزارشی در این زمینه می‌نویسد ایالات متحده به خوبی آگاه است که حکومت ایران کنترل کاملی بر چتر نیابتی خود – به ویژه بر گروه تروریستی حزب‌الله لبنان، بزرگترین و تواناترین گروه ضداسرائیلی، ندارد.
این گزارش با اشاره به اینکه حزب الله متحد گروه حماس، یعنی عامل حملات تروریستی ۷ اکتبر به اسرائیل است می‌افزاید مقامات ایالات متحده عمیقا نگرانند که سیاست داخلی حماس، ممکن است باعث تشدید تنش‌ها در حزب الله شود.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
این خبرگزاری به نقل از یک منابع آگاه در زمینه فعالیت‌های اطلاعاتی آمریکا در منطقه می‌نویسد که ایالات متحده همیشه دید کاملی از ارتباطات میان ایران و نیروهای نیابتی آن ندارد.
بیشتر بخوانید: آمریکا: ایران “مسئول نهایی” حملات به نیروهای آمریکا در منطقه است
جاناتان پانیکوف، تحلیلگر ارشد سابق اطلاعاتی و کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به این که گروه‌های نیابتی به یک اندازه از تهران حرف‌شنوی ندارند، می‌گوید هنوز روشن نیست که آیا حزب‌الله و ایران بر سر حمله همه‌جانبه حزب‌الله برای نجات حماس توافق خواهند کرد یا با هم اختلاف خواهند داشت.
یکی از مقامات آمریکایی که به شرط فاش نشدن نامش با سی‌ان‌ان گفتگو کرده می‌گوید “تهران می‌داند که اگر حزب الله، درگیری با اسرائیل یا ایالات متحده را تشدید کند، احتمالا ضد حملات مستقیم علیه ایران را تحریک خواهد کرد که این ممکن است برای ایران ویرانگر باشد.”
به گفته او حملات محدودتری که گروه‌های نیابتی مختلف از ۷ اکتبر به این سو، علیه اسرائیل و ایالات متحده انجام داده‌اند، سبب شده است که ایالات متحده حجم زیادی از تجهیزات و نیروهای نظامی را در منطقه مستقر کند.
مقامات آمریکایی بر این باورند که حکومت ایران با شبکه گروه‌های نیابتی که همه خود را بخشی از “محور مقاومت” علیه اسرائیل می‌‌دانند در تماس بوده و نماینده آن پس از حملات ۷ اکتبر، در بیروت با اعضای حزب الله و حماس ملاقات کرده است.
راه رفتن بر لبه تیغ
در همین حال، چندین مقام آمریکایی هشدار می‌دهند که این استراتژی ممکن است نتیجه وارونه داشته باشد و از قضا سبب گسترش درگیری شود. حتی با وجود آن‌که هیچ یک از طرفین خواهان چنین چیزی نباشند.
کریستین ساندرا ابی زید افسر ارشد اطلاعاتی آمریکا و مدیر مرکز ملی مبارزه با تروریسم در دولت بایدن می‌گوید: «در شرایط منطقه‌ای کنونی، اقدامات آنها پتانسیل اشتباه محاسباتی را دارد.»
مقامات ارشد دولت بایدن بارها و علنا به حکومت ایران و نیروهای نیابتی آن هشدار داده‌اند که درگیری را تشدید نکنند. پیام بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا در روزهای پس از حمله به ایران و حزب الله این بود: «نکن. نکن نکن نکن.»
بیشتر بخوانید: انهدام سه موشک حوثی‌های یمن در دریای سرخ توسط ناو آمریکایی
تاکنون حزب‌الله دست به کار خطرناکی نزده و به رغم داشتن زرادخانه‌ای شامل ۱۵۰ هزار موشک و مهمات هدایت‌شونده دقیق، کاری بیش از شلیک موشک و توپخانه با اسرائیل در سراسر مرز انجام نداده است. با این حال، در مقایسه با آخرین باری که این گروه در سال ۲۰۰۶ وارد جنگ با اسرائیل شد، این درگیری‌ها از هر زمان دیگری شدیدتر بوده است.
سخنرانی حسن نصرالله، ناامیدی “محور مقاومت”؟
در روزهای گذشته در ایران و در برخی از کشورهای منطقه تبلیغات گسترده‌ای در باره اهمیت و محتوای سخنان روز جمعه حسن نصرالله در جریان بود و این تصور القا می‌‌شد که بعد از این سخنرانی، “اتفاقی بزرگ” خواهد افتاد. بعد از سخنرانی امروز نصرالله، بسیاری از صاحبنظران سخنان او را رونوشتی از سخنرانی علی خامنه‌ای جمهوری اسلامی در دو روز پیش و حمله شدید او به آمریکا تلقی کردند.
اظهارات نصرالله، بدون آن که از تهدیدهای کلی فراتر رود یا نشانه‌ای به دست دهد که عملیات ایذایی و مدیریت‌شده گروه‌های نزدیک به جمهوری اسلامی در لبنان و عراق و یمن ابعادی گسترده‌تر پیدا خواهد کرد، اغلب به این اشاره داشت که در حمله گروه تروریستی حماس به اسرئیل، هیچ گروه دیگری از “محور مقاومت” دخالت نداشته است.
بیشتر بخوانید: آیا تهران برای تشدید جنگ نیابتی با اسرائیل آماده می‌شود؟
حکومت ایران نیز به طور علنی اعلام کرده است که خواهان گسترش جنگ نیست. امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی پیش از این، با سلب مسئولیت از عملیات و تصمیمات گروه‌های نیابتی، اعلام کرده بود که “آنها از ما دستور نمی‌گیرند و بر اساس منافع خود عمل می‌کنند.”
این در حالی است که حکومت ایران از سال‌ها پیش، بودجه، تسلیحات و آموزش گروه‌های نیابتی مختلف در سراسر منطقه را بر عهده داشته است ولی اینک دخالت خود در برنامه‌ریزی این حملات را انکار می‌کند.
اگرچه ارزیابی آمریکا این است که ایران مستقیما در طراحی حمله گروه ترویستی حماس به اسرائیل دخالت نداشته است، اما مقامات آمریکایی و اسرائیلی بارها گفته‌اند که تهران به دلیل حمایت طولانی‌مدت مالی و تسلیحاتی از حماس مقصر است.
یک مقام آمریکایی می‌گوید: «از آنجایی که حوثی‌ها و حزب‌الله لبنان تمام پیشرفته‌ترین سلاح‌های خود (شامل پهپاد، موشک‌های کروز، موشک‌های بالستیک و غیره) را از ایران دریافت می‌کنند، این موضوع همیشه انگیزه‌ای قوی برای ادامه پیروی از رهنمودهای [حکومت ایران] است. اما این گروه‌ها به درجات مختلف، استقلال خود را حفظ می‌کنند.»
بیشتر بخوانید: اطمینان خاطر خامنه‌ای به بایدن برغم حماسه‌سازی از حمله حماس
گزارش سی‌ان‌ان می‌افزاید، حوثی‌ها به ویژه در یمن از تهران مستقل‌اند. اما در عراق و سوریه، که گروه‌های نیابتی همگی بر بیرون راندن ارتش ایالات متحده متمرکز شدهاند، حیطه نفوذ حکومت ایران قوی‌تر است. حوثی‌ها از ۷ اکتبر به این سو، حملات موشکی و پهپادی متعددی را انجام داده‌اند، از جمله استفاده از موشک‌های بالستیک میان‌برد که نگرانی‌هایی را مبنی بر هدف قرار دادن اسرائیل و تشدید تنش‌ها برانگیخته است.
روزنامه نیویورک‌تایمز نیز با انتشار گزارشی در این زمینه می‌نویسد، اقدامات عملی حکومت ایران با اظهارنظرهایش در خصوص نابودی اسرائیل مطابقت ندارد.
این روزنامه با اشاره به این که حکومت ایران در برابر یک دوراهه قرار گرفته است می‌نویسد، «در شرایطی که اسرائیل برای نابودی حماس تلاش می‌کند، تهران باید تصمیم بگیرد که آیا ایران و “نیروهای محور مقاومت” باید به شعارهای خود درباره نابودی اسرائیل عمل کنند یا خیر؟»
این روزنامه همچنین می‌نویسد “همین حالا نیز برخی از صداهای اصطلاحا محافظه‌کار تندرو در ایران، این پرسش را مطرح کرده‌اند که چرا اقدامات ایران با اظهارنظرهایش برای آزادسازی قدس و نابودی اسرائیل مطابقت ندارد.”
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
این گزارش با طرح این پرسش که “آیا حکومت ایران در این مقطع باید اعتبار انقلابی خود را به قیمت خطر یک جنگ منطقه‌ای، تقویت کند یا نه؟” به نقل از گفتگوی تلفنی ناصر ایمانی تحلیلگر نزدیک به حکومت ایران با نیویورک تایمز می‌نویسد: «نیازی نیست که ایران به طور مستقیم در جنگ مداخله کند و به خود اسرائیل حمله کند، چرا که “محور مقاومت” از سیاست‌ها و استراتژی‌های ایران تبعیت می‌کند و از طرف آن عمل می‌کند.»
ایمانی به نیویورک‌تایمز گفته است که «[حکومت] ایران در حال حاضر در وضعیت کنترل اوضاع قرار دارد و به تمامی آنها، از جمله حزب‌الله گفته همه چیز را شعله‌ور نگاه دارید، اما خویشتن‌داری کنید.»
