ارتباط با ما

درباره آزادگی

فدرال و فدرالیسم

بایگانی

حقوق بشر

دانشجو

نظری کوتاه به نقش و مبارزات زنان در زندانهای جمهوری اسلامی

وظیفه داریم و مسئولیم آنچه را که در زندانهای جمهوری اسلامی گذشت و آنچه را که در حال حاضر در جریان است به موضوعی جهانی تبدیل کنیم. ما در مقابل خانوادههای زندانیان سیاسی که اعدام شدند و در مقابل زندانیانی که هم اکنون  به هر دلیل یا هر نظر و عقیده ای بعنوان زندانی سیاسی در زندانهای جمهوری اسلامی  در بند اند مسئولیم.

خلیل رئیسی فرد

مرجان افتخاری                           

برای اینکه بتوان نگاهی واقعی به مبارزات زنان  و نقش مبارزاتی آنان در دهه 60 داشت، باید گذری هر چند کوتاه به نقش زنان در عرصه-های اقتصادی-سیاسی و اجتماعی  قبل از سال 57 یعنی سال-های 57-40 داشت، و تنها پرداختن به برسی نقش زنان در زندان-ها در سال-های 67-60 مضوعی مجرد و غیر واقعی خواهد بود.

در اوائل دهه 40، باتوجه به بافت و رشد اقتصادی- روابط و مناسبات تولیدی، بخش عظیمی از زنان کشورمان در تولید اجتماعی و در عرصه–های مختلف اقتصادی نقش بسیار محدود و کم رنگی داشتند. در صدی از آنان بیشتر در زمینه–های خدماتی مانند آموزش و پرورش و سرویس-های درمانی چون پرستاری فعالیت می کردند

 دراوآخر دهه 40 و اوائل دهه 50،شاهد فعالیت بیشتر زنان در عرصه-های مختلف اقتصادی و تولیدی هستیم. بطور مشخص در کارخانه-های دارو سازی که از نظر تعداد رشد وسیعی در سطح کشور پیدا کرده بودند، زنان در قسمت-های تولیدی-آزمایشگاهی به ویژه در بخش بسته بندی بطور مستقیم وارد مناسبات تولیدی-اقتصادی شدند.در بخش-های دیگر تولیدی مانند نساجی- ماشین سازی (تبریزو اراک) و پترو شیمی شیراز زنان بطور محدود در قسمت-های تکنیکی ولی در بخش-های  اداری و مارکتینگ جایگاه چشمگیری را از نظر اقتصادی بدست آوردند. تردیدی نیست که شرکت و حضور زنان در فعالیت–های اقتصادی بطور عام یکی از زمینه-های مهم تغیر و تحول فکری و اجتماعی نه تنها برای زنان بلکه تاثیر قابل توجهی در تمامی سطوح جامعه داشت. شرکت زنان در تولید و در روابط اقتصادی، بطور اجتناب ناپذیر، تاثیر غیر قابل انکاری در فعالیت-های اجتماعی و سیاسی زنان در این سال-ها داشت.

از نظر فرهنگی و اجتماعی، بافت فرهنگی و مذهبی مردم ایران، بطور مشخص دین اسلام و قوانین ارتجاعی آن یکی از مهمترین موانع رشد زنان در عرصه-های اجتماعی- فرهنگی بوده و هست. بیسوادی،  مناسبات فرهنگی پدر سالارانه و قوانین اسلامی  فعالیت زنان را در بسیاری از عرصه-های فرهنگی-هنری مانند موسیقی، رقص و نقاشی

" شرعا" ممنوع میکند. به این مجموعه، غیر قانونی و ممنوع کردن زنان در مسائل حقوقی و قضائی را هم باید اضافه کرد.

 بطور نمونه، واقعه تاریخی 15 خرداد که خمینی سردمدار و  رهبری اصلی آنرا بعهده داشت، او بصورت علنی و مشخص مخالفت خود را با حضور زنان در عرصه-های اجتماعی ابراز داشت. مذهب و بطور مشخص اسلام، حضور و نقش آن در طول تاریخ کشورمان، در مقطع انقلاب مشروطه، در واقعه 15 خرداد و هم اکنون استقرار جمهوری اسلامی را میتوان عامل مهم و باز دارنده در رشد و شکوفایی زنان در جامعه دانست. آپارتاید جنسی-قوانین ضد انسانی و تحقیر آمیز و بطور کلی زن ستیز در سطح جامعه اهرم-هائی هستند که رژیم اسلامی برای سرکوب-محدود و ممنوع کردن زنان در عرصه-های اجتماعی و سیاسی بکار می-برد.

در این دوره تعداد انگشت شماری از زنان با حضور خود در سطح جامعه بخصوص در سطح روشنفکران توانستند تا حدودی  با ضد ارزش-های فرهنگی-اسلامی مبارزه کنند. زنده یاد فروغ شاعر ایرانی نقش مهمی در شکستن و فروریختن این بافت تفکری در بین روشنفکران ایفا کرد که متاسفانه نمونه-های فروغ در ایران انگشت شمار بودند و هستند. در این جا ضروری است که به نقش فرهنگی-آموزشی فراگیر کتاب-های زنده یاد صمد بهرنگی "معلم دانش آموزان" و حتی فرا تر از آن در بین اقشار مختلف جامعه اشاره کرد. صمد بهرنگی و فروغ هر دو از چهر-ها و شخصیت-های به یاد ماندنی در تحولات  فرهنگی و سیاسی کشور ما محسوب می شوند.

از اوائل سال 50 تا انقلاب بهمن 57 حضور زنان در سطوح اقتصادی-اجتماعی، در شهر-های بزرگ این امکان را بوجود اورد تا زنان نقش فعال و برجسته-ای در بهمن 57 داشته باشند. شرکت فعال و گسترده زنان در مبارزات ضد امپریالیستی بهمن 57 نشان از تغیر و تحولی در سطح کل جامعه داشت. موج و شور انقلابی بخصوص در شهرهای بزرگ تعداد زیادی از زنان اععم از دانش آموزان-دانشجویان-استادان- کارگران- معلمان و حتی زنان خانه دار را به میدان مبارزه کشاند.در همین زمان شاهد بوجود آمدن صدها کانون-کمیته-انجمن و تشکل-های زنان در سطح شهر-ها بودیم. بدون تردید، شرکت میلیونی و همه جانبه زنان در مبارزات ضد امپریالیستی بهمن 57 در طول تاریخ این کشور بی سابقه است. در واقع بهمن 57 نقطه عطفی در تاریخ شرکت فعال زنان در صحنه سیاسی-اجتماعی است.

متاسفانه این مقطع آنقدر از نظر زمانی به درازا نکشید تا جنبش مبارزاتی مردم ما بطور عام و مبارزات زنان بطور خاص مشخصه-های ویژه خود را پیدا کند. بهمن 57 تا خرداد 60 زمان کوتاهی بود برای کانالیزه شدن-محوری شدن و رادیکال شدن مبارزات ضد امپریالیستی اقشار و طبقات مردم بطور عام و زنان بطور خاص.

در واقع کودتای اعلام نشده 30 خرداد سال 60،  سازمان مجاهدین و رزیم جمهوری اسلامی در درهم شکستن مبارزات مردم ما نقش بسیار مهمی دارد. جنگ جمهوری اسلامی با عراق و بویژه 30 خرداد سال 60 ضربه ای اساسی در رشد و گسترش مبارزات مردم در تمامی ابعاد اععم از کارگری و دمکراتیک بود. در حقیقت، 30 خرداد  بهترین فرصت برای تثبیت قدرت و سرکوب وحشیانه همه نیرو-های مخالف و انقلابی بود. رژیم با دستگیری–های همه جانبه و کور،  تعداد کثیری از کارگران-دانش آموزان-دانشجویان-معلمان-پزشکان و مردم عادی را دستگیر و زیر وحشیانه ترین شکنجه-ها قرار داد و با اعلام اسامی اعدام شدگان از رایو ودرج آن در روزنامه-ها سایه رعب و وحشت را در سطح جامعه فراگیر کرد.

زنان زندانی و مبارزات زنان را با توجه به مجموعه-ای که در این مقا له راجع به نقش زنان در عرصه-های اقتصادی-اجتمائی و فرهنگی توضیح