| اطلاعیه و پیامها | لینک ها | مقالات | بایگانی |
|
شماره جدید |
|
تاملی بر جنبش دانشجویی رضا محمدی کارشناس ارشد حقوق بشر/ بخش 2 رويش جنبش دانشجويي جديد (متاسفانه منبع استفاده شده در مطلب ذیل پیدا نشد.با عرض پوزش از نگارندگان محترم) جنبش سبز مردم ایران مجموعه اتفاقاتی که پیش و پس از انتخابات ریاست جمهوری رخ داد، با متزلزل کردن معادلات پیشین، وضعیتی متغیر را پدید آورده است. وضعیتی که از یک سو ظرفیت های بدیعی را در جامعه ایران هویدا می کند؛ و از سوی دیگر ماهیت قدرت مستقر را عریان تر می سازد. پس از چند سال انسداد سیاسی، فرصتی انتخاباتی به یک رویارویی تبدیل شد؛ تعارضی اجتماعی پیرامون رویدادی سیاسی برپا شد، و بخشی از جامعه در برابر تمامیت خواهی دولت ایستاد. بخشی از جامعه به عنوان «ملت» قد برافراشت تا دستدرازی های دولت بر زیست روزمره اش را متوقف کند. بخشی که احساس می کند، آزادی، امنیت و حق زندگی اش مخدوش شده است؛ و به خاطر این احساس جمعی حاضر شده به خیابان بیاید. گویی، دو صف در مقابل یکدیگر تشکیل شده، کشور دو قطبی شده و موازنه قوا بر هم خورده است. این روزها، عدم تعادل و بی ثباتی به روند غالب تبدیل شده؛ و در نتیجه، امکان پیشبینی تحولات حتی برای کوتاه مدت هم سخت گردیده است. در چنین وضعیتی، انتخاب راهِ صحیح از جانب کنشگران اجتماعی و سیاسی، مسئله ای است بسیار حائز اهمیت.. ما شاهد یک جنبش توده ای به شکلی مدرن هستیم و همانطور که در بیانه های میرحسین موسوی مطرح شده، این جنبش شامل حلقه های کوچک ولی انبوهی است که با هم ارتباط و اتصال دارند. اما این حلقه ها هیچ شناسنامه یا ساختاری به عنوان یک تشکل سیاسی معمول ندارند و نمی توان آنها را به عنوان حزب و انجمن به حساب آورد، بلکه حلقه هایی هستند که از بافت جامعه شکل می گیرند و در شرایط مشخص، ممکن است حتی متناسب با نوع فشاری که حاکمیت وارد می کند، تغییر شکل هم بدهند جنبش سبز ایران نیز همانند نهضت ملی کردن نفت، به تشکیلاتی با هدف های سیاسی و اجتماعی عام و مشترک میان همه نیروهای جامعه نیاز دارد که با ماهیت «جنبشی» و خصلت فراگیر و سیال و غیرمتمرکز آن تناسب داشته باشد. چنین تشکیلاتی با یک "جبهه" ائتلافی از چند حزب سیاسی فرق دارد. اعضاء این جنبش، افزون بر اعضاء و هواداران احزاب و گوهها و انجمن ها، میلیونها مردم ایران از اقشار و نیروهای اجتماعی گوناگون و نیز فعالان سیاسی و مدنی و صنفی و دانشگاهی و فرهنگی اند. به همین خاطر تشکیلات حزبی مناسب این جنبش نیست، زیرا حزب با مرز بندی های ایدئولوژیک و سمت گیری های اجتماعی و طبقاتی ویژه، قادر به دربرگرفتن همه میلیون ها مردمی نیست که برای هدف های واحدی درون جنبش سبز جای گرفته اند. به همین
خاطر باید ویژگی های اساسی جنبش سبز را از نظر دور نداشت: 2. در این جنبش همۀ اجزای متشکله ملت ایران، هر چند نه با نسبت و سهم برابر، حضور دارند، بسیاری که حضور عینی در صحنه نداشتند با آراء خود و یا اعتراضات کتبی و شفاهی و یا در گفت و گوهای درون عرصه عمومی با آن همدلی و همراهی نشان داده اند. این هم صدایی میان پیروان همه احزاب و سازمان های سیاسی آزادی خواه و اصلاح طلب و اقشار مختلف جامعه، دانشگاهیان و اهل هنر و فرهنگ، روشنفکران و روحانیون و مراجع مذهبی، دانشجویان، زنان، کارگران، اقوام و سنی و شیعه و زرتشتی و صاحبان گرایشهای مذهبی و دگراندیش سنتی و مدرن، لیبرال و سوسیالیست و ناسیونالیست نشانه وجود برخی شباهت های گوهرین میان جنبش سبز و جنبش های ملی تاریخ معاصر ایران از مشروطه تا انقلاب بهمن 57 است. یعنی ضمن آنکه از جهت مضمون و هدف های حرکت با جنبش های ملی و فراگیر معاصر ایران خویشاوند و هم راستا است، به لحاظ نحوۀ پدید آمدن، استفاده از شبکه روابط افقی و سیستم ارتباطات نوین و نظام خودفرمان و خودسامان در تصمیم گیری و رهبری، از تجربیات جنبش های مدرن تأثیر پذیرفته است. این ترکیب به آن ویژگی منحصر به فردی بخشیده است و لذا شبیه سازی کامل آن با جنبش های پیشین و مدرن غربی هر دو گمراه کننده است. در يك نگاه كلي و كوتاه مي توان از چند عامل زير به عنوان مؤلفه هاي زمينه ساز و دخيل در شكل گيري جنبش سبز نام برد: 1- گسترش نارضايتي از سياست ها و رفتار حكومت به همه قشرها و طبقات اجتماعي كه نقشي در توليد ارزش هاي مادي و فرهنگي دارند. 2- بي حاصل ماندن كوشش هاي پراكنده فردي يا گروهي در رفع عوامل نارضايتي. 3-ايجاد وفاق و اجماع ميان نيروهاي اجتماعي روي خواسته‌هاي مشترك كه دربرگيرندة كليدي‌ترين و فراگيرترين محروميت ها و مطالبات عمومي است. 4- سرايت نارضايتي و شكايات از مسائل و مشكلات مادي، اجتماعي و اقتصادي به مسائل سياسي، سياست هاي فرهنگي و مشي اخلاقي كه در اثر آن اعتماد عمومي (اكثريت مردم) به طور همه جانبه اي از رفتار و طرز عمل حكومت سلب مي گردد. 5- مشاهده بي اعتنايي و نقض سيستماتيك (و نه اتفاقي و موردي) و گسترده قوانين، ميثاق ها وهمزمان با آن ارزش هاي ديني و اصول اخلاقي مورد احترام جامعه، به ويژه زماني كه مردم احساس مي كنند حاكمان با قوانين و ارزش ها، دوگانه و مشخصاً ابزاري برخورد مي‌كنند؛ و روابطشان با مردم صادقانه و شفاف نيست. حقايق را از ملت پنهان مي كنند و از تحريف واقعيت ها، حقايق، ارائه اطلاعات نادرست، اظهارات و توجيهات متناقض ابا ندارند. رفتاري كه سبب كاهش چشمگير و توأمان مشروعيت سياسي و قانوني و ايدئولوژيك و اخلاقي آنها نزد مردم مي شود. 6- با عواملي از اين دست نارضامندي و بي اعتمادي از حاكميت فراگير مي شود و مطالبات و اعتراضات مردم ابعادي ملي پيدا مي كند. ولي عوامل و شرايط ديگري نيز لازم است تا اولاً همه يا اكثريت نسبت به رنج ها و مصائب و مطالبات مشترك شان خودآگاهي جمعي پيدا كنند و ثانياً نيروي محركة ذهني و رواني كافي براي اقدام جمعي فراهم آيد. گفت و گو و تعامل هاي ميان افراد، گروه ها، اقشار مختلف مردم در سپهر عمومي كه حول مسائل گوناگون زيست اجتماعي، اقتصادي و سياسي، فرهنگي و معنوي جريان پيدا مي كند، بستر اصلي |