ارتباط با ما

اطلاعیه و پیامها لینک ها

درباره آزادگی

مقالات شماره جدید

 

مسئله ملی  و فدرالیسم

ملا حسنی

بایگانی

سید ابراهیم نبوی

حقوق بشر

دانشجو

 
 

كردن به تاريكي است» آري به جاي نق زدن و شكوه و نفي و سلب و فرياد عليه تاريكي بهتر است شمعي بيفروزيم و با هزاران هزار شمع ديگر تاريكي رخت بر خواهد بست. اين شمع به نمادي در حصار سيم خاردار در آرم سازمان عفو بين‌الملل تبديل شده است. امروز چراغ حيات جسماني بننسون خاموش شده اما او در خاطره‌ها مانده است و يارانش چون Kate willing و Drevery Dyke و دهها همكار ديگرشان و ميليون‌ها عضو اين سازمان در جهان راه او را ادامه مي‌دهند.

سازمان عفو بين‌الملل توانست توافقنامه هايي را براي دفاع از حقوق انسان‌ها از قبيل منع شكنجه و منع اعدام به تصويب سازمان ملل متحد برساند. بايد با برپايي اين نهاد‌ها نگذاشت شهروندان در برابر قدرتمندان بي دفاع باشند. اينك بننسون و عثماني و سازمان‌هاي PRI و Amnesty ميراث بشريت‌اند.

جهان پيراست و بي بنياد، از اين فرهاد كش فرياد
كه كرد افسون و نيرنگش ملول از جان شيرينم

اهم رويدادهاي خوشايند حقوق بشري در سپهر جهاني:

شايد ناگزير باشم به رغم عنوان اين فراز از گفتار، طليعه ناخوشايندي براي آن رقم زنم. هنگامي كه در صدد بيان رويدادهاي ناخوشايند بودم فراواني آنچه بي تأمل به ذهن متبادر مي‌شد، احصاي موارد را دشوار ساخته بود اما هنگامي كه در جستجوي اخبار خوشايند بر آمدم گويي بايد با چراغ جستجو كرد و فراوان كاويد تا مصداقي به دست آورد.

خبر لغو مجازات اعدام در تركيه و تاجيكستان از آنرو اهميت داشت كه نخستين بار در يك كشور اسلامي، دولتي كه متعلق به اصلاح طلبان مذهبي است و براي نخستين بار در حكومت لائيك تركيه با فرايندي دموكراتيك قدرت را به دست گرفته است اين گام را برداشت. خبر برگزاري انتخابات در كويت و بحرين كه براي نخستين بار به زنان در اين دو كشور حق رأي داده شد نمايشگر تحول ديگري در ممالك اسلامي است.

گرچه اين رويداد در كويت متعلق به سال پيش بود اما بدون شك بر وقوع رويداد مشابهي در بحرين در سال جاري اثر گذار بود. مورد ديگر كه شايد از فرط فقر اخبار خوشايند حقوق بشري بتوان در زمره اين بحث قرار داد دادگاه صدام حسين بود. در جهان سوم براي نخستين بار بود كه به جاي تعجيل در انتقام و كشتن، حتي براي جنايتكارترين رهبر سياسي در اين منطقه دادگاهي برگزار شد و حق اخذ وكيل و دفاع در دادگاه علني به او دادند و فرايندي حقوق بشري را درباره يكي از بزرگترين دشمنان حقوق بشر ملخوط داشتند. اما شايد بتوان نخستين خبر را مهم‌ترين آنها دانست.

اهم رويدادهاي غم‌بار حقوق بشري در سپهر داخلي :

در اين باب غني‌تر هستيم و خبر فراوان داشته‌ايم. صدور حكم 16 سال زندان براي يك زنداني سياسي(حشمت الله طبرزدي)، حكم 15 سال زندان براي متهم ديگر(ارژنگ داوودي) و 14 سال براي يك روزنامه نگار(ارش سيگارچي)، همچنين بازداشت حدود 80 فعال سياسي و مطبوعاتي و وبلاگ نويس، در تهران و برخي از شهرستان‌ها، بد رفتاري‌هايي كه نسبت به تعدادي از وبلاگ نويسان رخ داد و منجر به مداخله مثبت رئيس قوه قضاييه گرديد، دادگاه زهرا كاظمي و مسايل پيرامون آن، توقيف روزنامه‌هاي ياس نو و وقايع اتفاقيه، توقف انتشار روزنامه جمهوريت، توقيف مجله آفتاب و لغو امتياز مجله جامعه نو، ادامه بازداشت و بلاتكليفي سه شخصيت ملي- مذهبي (تقي رحماني، رضا عليجاني، هدي صابر) كه عليرغم دستور دادگاه مبني بر آزادي آنان اما اراده‌هاي ديگري اين سه تن را در حبس نگه داشت، عدم رهايي ساير فعالان مطبوعاتي و سياسي، بازداشت خانواده‌هاي معترض زندانيان در برابر دفتر سازمان ملل و غيره اما كدام‌يك مهمتر بود؟ به عقيده نگارنده آنچه اهميت داشت هيچ يك از موارد و مصاديق ياد شده نبود بلكه بر‌آيند آنها بود، يعني عادي شدن خبرهاي بد و ناگوار در جامعه و در مطبوعات و خبر‌هايي كه ديگر موجي بر نمي‌انگيزند. شايد ظاهر اين عادي شدن، باورمندان نصر بالرعب را خوش آيد اما در نگاهي عميق‌تر و دور انديشانه‌تر اين عادي شدن عواقب ناگواري را دامنگير جامعه و حكومت خواهد ساخت. در جامعه شناسي از آن به عنوان انباشت نارضايتي‌ها سخن مي‌گويند كه مي‌تواند انفجار را در پي آورد و اين رخوت و سكوت يا كم تحركي را آرامش پيش از طوفان بسازد چنان‌كه جلوه‌هاي نازلتر و هشدار گونه آنرا در واكنش‌ها نسبت به صدور حكم اعدام دكتر آغاجري مشاهده كرديم.

اهم رويداد‌هاي خوشايند حقوق بشري در سپهر داخلي:

با وجود اخبار ناخوشايند پيش گفته اما اخبار خشنودگر نيز داشته‌ايم. دستور منع اعدام افراد زير 18 سال از سوي رئيس قوه قضاييه، آزادي هاشم آغاجري و يوسفي اشكوري و افسانه نوروزي، افزايش مرخصي‌هاي ماهيانه تعدادي از زندانيان سياسي، مطبوعاتي (صرفنظر از اينكه اساساً آيا استحقاق زندان را دارند يا نه) توقف اجراي حكم اعدام سه تن از محكومان هواپيما ربايي آبان سال 79 و ... در ترديف رويداد‌هاي فرحبخش حقوق بشري در سپهر داخلي اگر در مقياس خرد بنگريم شايد ذهن مان به وقايعي چون انجمن دفاع از حقوق زندانيان به مثابه نخستين سازمان غير دولتي و غير انتفاعي و حقوق بشري خالص (در زمينه زندان و زنداني) معطوف گردد كه براي نخستين بار به صورت آشكار و قانوني و عليرغم تنگناهاي فراوان چون نهالي نحيف برآمد و ايستاد و مي خواهد بماند.

شايد ذهن مان به فعاليت‌هاي كانون مدافعان حقوق بشر معطوف گردد كه به دست چند حقوقدان و وكيل برجسته پاي به عرصه نهاد و شايد‌هاي ديگر اما به گمان اين قلم در مقياسي كلان‌نگر واقعه مهم‌تري را مي‌توان ياد كرد. پاسخ من به اين پرسش كه از ديدگاه حقوق بشري اهم وقايع چيست؟ اين است: منحني رشد گفتمان حقوق بشر در فرهنگ مكتوب مهم‌ترين رويداد خشنود كننده حقوق بشري است.

در حوزه كتاب، آثاري كه بر صورت مستقل يا بخشي، پيرامون حقوق بشر نوشته شده نسبت به سال گذشته افزايش چشمگيري نشان مي‌دهد. همچنين تعداد خبرها و مقالات منتشر شده در مطبوعات پيرامون اين موضوع در چهار سال گذشته سير صعودي داشته و در سال 83 نسبت به سال پيش از رشد قابل ملاحظه‌اي برخوردار است. (آمار و ارقام مربوط به آن را در سايت شخصي نگارنده مي‌توان ديد) اين پديده بيانگر كاميابي‌هاي ترويجي در زمينه حقوق بشر بوده و مقوله‌اي كه تا چند سال پيش با حزم و احتياط از آن سخن مي‌راندند اكنون به امري هنجارمند و پذيرفته شده مبدل گرديده است. گرچه در ساليان پيش نيز حقوق بشر آويزه گوش و نوشته نگارنده بود، كتابهاي تراژدي دموكراسي در ايران و كتاب اعدام و قصاص و تاوان آنها شاهدي بر اين مدعاست اما در دو سال اخير حقوق بشر و ترويج گفتمان آن را به مثابه تاكتيك و استراتژي و محور فعاليت‌هاي نظري و عملي خويش اتخاذ كرده است و با همين علاقه و تعلق خاطر اهم رويدادهاي سال پيش را در اين حوزه جستجو كرده‌است.

اين راهي است بس دراز و دشوار و بلا جويان و بلاكشاني مي‌طلبد كه رفيق عشق باشند و بي باك از نشيب و فراز
شب تار است و ره وادي ايمن در پيش

 آتش طور كجا، موعد ديدار كجاست

 

قبلی

برگشت

بعدی