گزارش آماری نقض حقوق محیط زیست، اسفند ماه ۱۴۰۱
تهیه گزارش :میناآقابیگی
آمارو ارقام :ندا فروغی
آگاهی بیشتر:
این گزارشات آماری از میان بیش از ۱۴۷خبر که در طول ماه اسفند تهیه شده است.این گزارشات از سایت کمیته دفاع ازمحیط زیست تهیه شده است که از رسانه‌های داخلی و خارجی مانند هرانا، ایلنا، ایرنا، دیده‌بان، ایسنا، مهر، خبربان، قطره، تسنیم، یورونیوز، انصاف و پایگاه خبری محیط زیست و حیات وحش جمع‌آوری گردیده است.آمار فوق از گزارشات رسانه‌های داخلی و خارجی مورد تأیید دولت جمهوری اسلامی ایران جمع‌آوری شده و عملاً نمی‌تواند بیش از ۲۵ تا ۳۰ در صد واقعیت‌های جامعه باشد.همکارانی که در گردآوری این موارد خبری نقض حفاظت محیط زیست دراسفندماه همکاری کردند، خانم‌ها و آقایان: سلمان یزدان‌پناه، مینا آقابیگی، ایرانداخت کیا، علیرضا جهان‌بین، رزا جهان‌بین، ساناز تنهایی قلی بیگلو، حمیدرضا امینی، علی برومند، نادیا مشرف، کاوه قزلباش، ندا فروغی، مجید رئوفی، فرشته خیام الحسینی،فاطمه غلام الحسینی؛ سپهر رضائی شایان، سعید طائف، محمودرضا صالحی، اصغر خدابنده سامانی؛ ناصرخواجوی اورکی می‌باشند. اطلاعات بیشتر در لینک زیر قابل مشاهده است.
https://mohitzist.bashariyat.org
آلودگی هوا
۱-اراک و مشهد آلوده‌ترین کلانشهرهای کشور:بر اساس اطلاعات سازمان حفاظت محیط زیست امروز (۳۰ بهمن‌ماه) اراک و مشهد آلوده‌ترین کلانشهرهای کشور هستند.به گزارش ایسنا، بر اساس اطلاعات مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، از هشت کلانشهر کشور امروز (۳۰ بهمن) اراک و مشهد به عنوان آلوده‌ترین کلانشهرها با آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون شناخته شده‌اند چراکه میانگین کیفیت هوای این کلانشهرها ۱۲۰ و در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس بوده است.پس از آن اهالی تهران، تبریز، اهواز، کرج، اصفهان و شیراز هوای مطلوبی را با رسیدن به عدد ۹۸، ۹۷، ۸۸، ۷۷، ۶۹ و ۵۴ تجربه کرده‌اند. آلاینده شاخص این کلانشهرها نیز ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بوده است.به گزارش ایسنا، شاخص کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی از عدد صفر تا ۵۰ هوا پاک، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا قابل قبول(سالم) یا متوسط، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا خطرناک است.
۲-هوای “قابل قبول” اهواز، ایسنا(20اسفند )خوزستان طبق اعلام سامانه پایش کیفی هوای کشور، هوای امروز پنج شهر خوزستان در وضعیت “قابل قبول” بوده است.به گزارش ایسنا، بر اساس اعلام سامانه پایش کیفی هوای کشور امروز (۲۰ اسفندماه) شاخص کیفیت هوا بر اساس اندازه‌گیری ذرات معلق با اندازه ۲.۵ میکرون در ایستگاه نیوساید در اهواز ۹۳ و در ایستگاه اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان در اهواز نیز ۹۴ میکروگرم بر مترمکعب بوده بنابراین هوای این شهر در وضعیت “قابل قبول” بوده است. طبق شاخص ذرات معلق با اندازه ۲.۵ میکرون، هوای اندیمشک، شوشتر، هویزه و ماهشهر نیز “قابل قبول” بوده و هوای هیچکدام از شهرهای خوزستان در شرایط “پاک” نبوده است.به گزارش ایسنا، شاخص کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی از عدد صفر تا ۵۰ هوا پاک، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا قابل قبول، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا خطرناک است.
بحران آب، آلودگی و خشکیدگی تالاب،دریاچه و رودخانه
۱-آوارگی ۴۰ میلیون نفر در جهان به دلیل سدسازی و خشکی رودخانه‌ها:تهران- ایرنا ۲۳ اسفند ۱۴۰۱- خشک‌شدن رودخانه‌ها و تاسیس سدها در ۶ دهه گذشته بیش از ۴۰ میلیون انسان را آواره کرده که این موضوع پیامدهای اجتماعی و روانی بسیاری را برای آواره‌شدگان به همراه داشته است. رودخانه‌ها نقش مهمی در ایجاد زندگی و به نوعی شریان حیاتی زندگی در مناطق مسکونی دارند اما متاسفانه همین رودخانه‌ها در ۶۵ دهه اخیر نه فقط در ایران بلکه در همه دنیا مورد تهاجم مهندسانی قرار گرفته که مهمترین هدفشان تاسیس سازه‌های بزرگی همچون سدها و سازه‌های آبی است. سازه‌هایی که جریان آب را یا متوقف‌کرده یا به مکان‌هایی انتقال می‌دهند که از نظر وضعیت جغرافیایی و طبیعی «تاب‌آوری» لازم را ندارند؛ اما مهم‌تر از آن تفکری است که در پس این اقدامات وجود دارد؛ اینکه بتوان با هر پیشرفت علمی و توان اجرایی، بزرگ‌ترین سدها را ساخت و یا با استفاده از دستگاه‌های بزرگ و مدرن از هر زمین و کوهستانی با حفر تونل عبور کرد و به این قدرت بشری در تسخیر طبیعت افتخار کرد، نشانه قدرت زیاد آن جامعه نیست. این تفکر یکی از بزرگ‌ترین ضربه‌ها را از دهه ۴۰ شمسی تاکنون به محیط‌زیست ایران وارد کرده است. این پیامدها به اندازه‌ای جدی است که موجب شد بسیاری از دوستداران محیط‌زیست برای حفاظت از رودخانه‌ها و آگاهی‌بخشی به پیامدهای بزرگ تخریب محیط‌زیست وارد میدان شده و ۲۳ اسفند(۱۴ مارس) را برای حفاظت از رودخانه‌ها در نظر بگیرند.
۲- خشکی نیمی از آبخوان‌های کشور/ ۲ برابر شدن آبهای استحصالی از چاه‌ها : تقریباً نیمی از ۶۰۰ آبخوان‌های آب زیرزمینی دشت‌های کشور در آستانه خشک شدن کامل قرار دارند و شوری آبهای استحصالی به‌وسیله چاه در سطح کشور دو برابر شده است. به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ۲۵ اسفند ۱۴۰۱ ، در آستانه روز ۲فروردین ۱۴۰۲مطابق با ۲۲ مارس ۲۰۲۳ و روز جهانی آب قرار داریم با توجه به شعار روز جهانی آب که در سال میلادی جاری از طرف UN-Water، شتاب در تغییر از طریق مشارکت و همکاری نامگذاری شده است، حفظ و حراست از این مایع حیاتی بدون جایگزین امری ضروری بوده و بنابراین توجه به مواردی که می‌تواند پایداری تأمین و مصرف آب را تضمین کند، اجتناب‌ناپذیر است. مواردی چون کاهش شدید منابع آب زیرزمینی و به‌دنبال آن وقوع پدیده نگران‌کننده فرونشست زمین، کاهش کیفی و کمی منابع آب سطحی و به‌دنبال آن بروز مشکلات عدیده زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی، مهمترین مواردی است که در اثر بروز بحران آب در کشور به‌وجود آمده است. لذا لزوم شتاب در تغییر رویکردهای گذشته و به‌کارگیری ظرفیت‌های اجتماعی و غیردولتی موجود در کشور، اعم از بخش خصوصی و ذینفعان در مدیریت آب کشور برای فائق آمدن بر بحران‌های موجود باید در دستور کار سال ۱۴۰۲ قرار گرفته و راهکارهای برون‌رفت از وضع موجود پیشنهاد و اجرا شود. وضعیت فعلی آب کشور این‌گونه است: ۱: تقریباً نیمی از ۶۰۰ آبخوان‌های آب زیرزمینی دشت‌های کشور در آستانه خشک شدن کامل قرار دارند که این مسئله می‌تواند معیشت و تأمین آب شرب میلیون‌ها ایرانی را تحت تأثیر قرار دهد. ۲: شوری آبهای استحصالی به‌وسیله چاه در سطح کشور، دو برابر شده و این نیز عملکرد تولیدات کشاورزی را در آینده نزدیک کاهش داده که می‌تواند باعث افت امنیت غذایی کشور شود. ۳: مصرف آبهای سطحی به بالاترین حد خود رسیده و این باعث شده تقریباً تمام تالاب‌های کشور خشک شوند و مسئله گرد و غبار، سلامت شهروندان را به خطر بیاندازد. ۴: تغییر اقلیم و افزایش گرمایش هوا که هم‌اکنون رخ داده و شرایط نامساعدتری پیش رو است، کاهش منابع آب موجود، تنوع زیستی و کاهش تولیدات کشاورزی را هدف قرار داده که این نیز بر مشکلات خواهد افزود. به‌طور کلی بحران‌های ناشی از عدم توجه به مقوله آب می‌تواند حتی امنیت ملی را به خطر بیندازد لذا از مسئولان ارشد نظام، رؤسای سه قوه و تمام مدیران ارشد دستگاه‌های دولتی و حتی خصوصی این درخواست وجود دارد که در پیام‌های نوروزی خود موضوع پیام روز جهانی آب و موضوع مشارکت همه مردم در کاهش مصرف آب را به نحو مقتضی اطلاع‌رسانی کنند.
صید و شکار غیر مجاز
۱-جمع آوری تورهای هوایی صید در آستانه اشرفیه:ایسنا/گیلان (۴ اسفند ) سرپرست اداره حفاظت محیط زیست آستانه اشرفیه از جمع آوری تورهای هوایی خبر داد و گفت: ادوات شکار و صید غیر مجاز پرندگان وحشی به همت یگان حفاظت این اداره جمع آوری می شود.به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی محیط زیست گیلان، رامین حسین زاده، سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان آستانه اشرفیه از جمع آوری تورهای هوایی خبر داد و اظهار کرد: طی عملیات گشت و کنترل در مناطق طبیعی تحت مدیریت و پایش بازار محلی شهرستان توسط یگان حفاظت اداره حفاظت محیط زیست آستانه اشرفیه تعدادی ادوات شکار غیر مجاز برای صید پرندگان وحشی کشف و ضبط شد. وی با اشاره به اجرای مصوبه های شورای عالی حفاظت محیط زیست گفت: براساس بند(چ) ماده ۳ قانون شکار و صید، میزان خسارت وارده بر محیط زیست ناشی از شکار پرندگان، از پنج میلیون تا دو میلیارد ریال تعیین شده و در صورت وقوع هرگونه تخلف از نظر حقوقی و قانونی قابل مطالبه است. سرپرست اداره حفاظت محیط زیست آستانه اشرفیه تصریح کرد: با توجه به تعیین محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های زمانی و مکانی شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست، صید و شکار با هر نوع از ادوات شکار از جمله انواع تور، سلاح و… مستلزم صدور پروانه از سوی سازمان حفاظت محیط زیست است. حسین زاده با اشاره به اینکه ابلاغ قانونی و اخطاریه های مجزا به دهیاران و شوراهای اسلامی روستاهای این شهرستان ارسال شد گفت: موارد ممنوعه قانونی جهت جمع آوری کلیه دام های هوایی هم به اطلاع خاطیان رسانده شده است. وی همچنین از کشف و ضبط بیش از ۱۰ قطعه پرنده خوتکای صید شده در بندرکیاشهر خبر داد و عنوان کرد: ماموران یگان حفاظت این اداره طی سرکشی از بازار بندرکیاشهر این پرندگان صید شده را که بیشتر آنها به وسیله تور هوایی صید شده و در بازار عرضه می شدند کشف و ضبط کردند. سرپرست اداره حفاظت محیط زیست آستانه اشرفیه با بیان اینکه متخلفین شناسایی شده و پرونده تخلف آنان جهت معرفی به مراجع قضایی در حال سیر مراحل قانونی است، خاطرنشان کرد: با توجه به عدم صدور پروانه شکار در سال جاری و پیشگیری از شیوع بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان، هر گونه صید، زنده گیری، خرید و فروش آنها ممنوع بوده و با متخلفین برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
۲- یک جفت پرنده از متخلفین در سراوان کشف و ضبط شد.سراوان- رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان سراوان در سیستان و بلوچستان گفت: با تلاش محیط بانان و همکاری نیروی انتظامی، یک جفت پرنده از متخلفین کشف و ضبط شد.بهزاد دهواری در گفتگو با خبرنگار مهر(۱۹ اسفند )، افزود: در پی گزارش مردمی مبنی قاچاق پرندگان وحشی طبق هماهنگی با مقام قضائی و نیروی انتظامی شهرستان، یگان حفاظت محیط زیست موفق به شناسایی یک نفر متخلف زیست محیطی شد. وی ادامه داد: متخلف دستگیر شده به همراه سایر مستندات مکشوفه به مقام قضائی شهرستان تحویل شد. وی تصریح کرد: پرندگان کشف شده به اداره محیط زیست انتقال داده شده و پس از بررسی‌های جسمانی و مراقبت‌های لازم در طبیعت و زیستگاه‌های مناسب شهرستان سراوان رها سازی می‌شوند. دهواری گفت: در سال ۱۴۰۱ تعداد سه محموله قاچاق پرندگان از نوع گونه مینا و قمری چینی در حوزه استحفاظی این اداره، کشف و ضبط شده است.
گونه های جانوری در معرض خطر انقراض
۱-یوزها سومین گربه‌سان ایران هستند که شتابان به سمت انقراض پیش می‌تازند( عصر ایران ۱۵ اسفند ) مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه طی مدت سه سال اخیر جمعیت یوز در جهان کاهش پیدا کرده و مختص ایران نیست، اظهار کرد: در این سال‌ها اقدامات بسیاری در راستای حفاظت انجام شده که البته این به این معنا نیست که یوز در معرض انقراض نباشد. مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: با وجود اقدامات سازنده سالهای اخیر در راستای حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، این گونه ارزشمند به گرداب انقراض نزدیک است. اسدالله حاتمی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: یوزپلنگ آسیایی زمانی در بیشتر نقاط آسیا از شبه قاره هند تا افغانستان، ترکمنستان و ایران تا شبه جزیره عربستان و سوریه پراکنده بود، اما در حال حاضر در فهرست جانوران در آستانه انقراض اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت قرار داشته و منحصر به نواحی دور افتاده در بیابان‌های ایران شده است. وی افزود: آخرین گزارش مستند از یوزپلنگ در هندوستان به سال ۱۹۷۴ برمی‌گردد؛ از آن زمان به بعد یوزپلنگ به سرعت از سرتاسر قلمرو خود ناپدید شد و امروزه ایران آخرین پناهگاه یوزپلنگ آسیایی در دنیا به شمار می‌رود.
۲-انتقال “کرونا” از نگهبان باغ وحش ۲ قلاده شیر را از پای درآورد.دو شیر در باغ وحشی در ژاپن به علت ابتلا به کرونا تلف شدند. به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم (۱۹ اسفند ) دو شیر در باغ وحشی در ژاپن به علت ابتلا به کرونا تلف شدند. یکی از این شیرها، نر و دیگری ماده بوده و مسئولان باغ وحش می‌گویند که این نخستین مورد از تلف شدن حیوانات بر اثر کرونا در این کشور است. مسئولان این پارک سافاری می‌گویند که بیماری شیرها با سرفه و آبریزش بینی شروع شد و پس از مدتی هر دو، دچار بی‌اشتهایی شدید شدند. مسئولین باغ وحش فاش کردند، دو نفر از نگهبانان باغ وحش که مسئول نگهداری از این شیرها بودند، تقریباً در همان زمان مبتلا به کرونا بودند و معتقدند که این حیوانات پس از گرفتن ویروس از کارگران، علائم ذات‌الریه را بروز داده‌اند. نگهبانان باغ وحش هنگام کار با افراد دیگر از ماسک استفاده می‌کردند اما در برخی موارد که به تنهایی مشغول کار بودند، ماسک نمی‌زدند. انجمن باغ‌وحش‌ها و آکواریوم‌های ژاپن اعلام کرد، مواردی از آلوده شدن حیوانات باغ وحش در ایالات متحده به ویروس کرونا وجود داشته، اما این اولین مورد ابتلا یا مرگ در باغ وحش ژاپن است.
