همسایه‌های جنوبی ایران ده‌ها میلیارد دلار قرارداد و تفاهم‌نامه با شرکت‌های غربی در راستای تولید هیدروژن آبی و سبز امضا کرده و جمهوری آذربایجان نیز تفاهم‌نامه‌هایی با چند شرکت عربی و غربی در این راستا امضا کرده است.
در همین زمینه آژانس بین‌المللی انرژی در تازه‌ترین گزارش خود که روز جمعه ششم بهمن منتشر شد می‌گوید، اتحادیه اروپا در نظر دارد تا سال ۲۰۳۰ با سرمایه‌گذاری ۲۷ میلیارد یورویی، سالانه ۲۰ میلیون تن تولید هیدروژن داشته باشد و آلمان پیشتاز توسعه و استفاده از این انرژی پاک در این قاره خواهد بود. این رقم برای ژاپن سه میلیون تن خواهد بود و در افق ۲۰۵۰ به ۲۰ میلیون تن بالغ خواهد شد. هند نیز تولید سالانه ۵ میلیون تن هیدروژن را تا پایان دهه جاری هدف‌گذاری کرده است.
ایالات متحده آمریکا نیز بیش از ۷ میلیارد دلار برای توسعه پروژه‌های مرتبط اختصاص داده و چین با سرمایه‌گذاری سالانه ۱۰ میلیارد دلاری، پیشتاز استفاده از انرژی هیدروژن در جهان است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
در این میان، سال گذشته عربستان سعودی قراردادی ۸.۴ میلیارد دلاری با شرکت‌های داخلی و غربی امضا کرده و از سال ۲۰۲۶ تولید سالانه ۱.۴ میلیون تن هیدروژن را آغاز و به مرور زمان این رقم را افزایش خواهد داد.
امارات نیز تولید روزانه ۱.۴ میلیون تن هیدروژن تا سال ۲۰۳۱ را هدف‌گذاری کرده و این رقم تا سال ۲۰۵۰ به ۱۵ میلیون تن خواهد رسید.
شرکت‌های “آکوا” عربستان و “مصدر” امارات قراردادهایی با جمهوری آذربایجان برای توسعه حدود پنج هزار مگاوات انرژی‌های خورشیدی و بادی به همراه کارخانه‌های تولید هیدروژن امضا کرده‌اند.
در این میان عمان پیشتاز توسعه پروژه‌های هیدروژن در منطقه است و در نظر دارد ۳۷ میلیارد دلار در این زمینه سرمایه‌گذاری کند.
هدف این کشورها صرفا صادرات هیدروژن نیست، بلکه خود نیز با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، هیدروژن را با سوخت‌های فسیلی جایگزین خواهند کرد.
بیشتر بخوانید: رشد چشمگیر، اما ناکافی انرژی‌های پاک در جهان
در واقع، هیدروژن آبی و خصوصا سبز، هم‌پای انرژی خورشیدی و بادی، یکی از منابع انرژی آینده جهان است.
ترکیه پیشتاز تولید انرژی‌های خورشیدی و بادی منطقه است و یک‌چهارم برق خود را از این منابع تامین می‌کند. سال گذشته این کشور ۲۸۰۰ مگاوات به تولید برق خود اضافه کرد که همه آن از نوع خورشیدی و بادی بود.
ترکیه در سال جاری در نظر دارد بیش از ۵ هزار مگاوات نیروگاه جدید خورشیدی و بادی راه‌اندازی کند. این کشور در افق ۲۰۳۰ تولید سالانه ۱.۵ میلیون تن هیدروژن را نیز هدف‌گذاری کرده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
ایران نه پروژه تولید هیدروژن دارد و نه سهم انرژی‌های خورشیدی و بادی‌اش از تولید برق کشور حتی به یک درصد می‌رسد.
وضعیت گاز، پاک‌ترین سوخت فسیلی
در میان سوخت‌های فسیلی، گاز پاک‌ترین آنها است، اما باز هم ۲۲ درصد از کل تولید گازهای گلخانه‌ای جهان ناشی از مصرف گاز است.
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش جدید خود می‌گوید، به‌رغم سقوط سهمگین صادرات گاز روسیه، دیگر تولیدکنندگان، خصوصا آمریکا، در سال ۲۰۲۳ تولید خود را به شدت افزایش داده و در مجموع مصرف گاز جهان رشدی نیم درصدی داشت. سال جاری نیز انتظار می‌رود رشد مصرف جهانی گاز ۲.۵ درصد باشد.
در این میان، مصرف گاز ایران نیز در سال گذشته میلادی ۳ درصد افزایش یافته است.
صادرات گاز طبیعی و مایع (ال‌ان‌جی) روسیه به اتحادیه اروپا در سال گذشته به ۶۰ میلیارد متر مکعب سقوط کرد، در حالی که در سال ۲۰۲۱ و قبل از تهاجم روسیه به اوکراین، این رقم نزدیک به ۲۰۰ میلیارد متر مکعب بود.
آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید، تولید گاز روسیه در سال گذشته ۶۴۰ میلیارد متر مکعب بود که نسبت به سال ۲۰۲۱ حدود ۱۲۲ میلیارد متر مکعب کاهش یافته است.
در این میان، تولید گاز آمریکا با رشدی ۷۷ میلیارد متر مکعبی به نزدیک ۱.۱ تریلیون متر مکعب بالغ شده و امسال نیز دوباره ۲۰ میلیارد متر مکعب رشد خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: خیز بلند اعراب برای سرمایه‌گذاری در همسایه‌های شمالی ایران
این گزارش می‌گوید، مصرف گاز اروپا (که شامل ترکیه نیز می‌شود) در سال گذشته میلادی به خاطر رشد چشمگیر تولید انرژی‌های بادی، خورشیدی و تا حدودی اتمی، ۷ درصد نسبت به سال ۲۰۲۲ کاهش یافته و به ۴۸۸ میلیارد متر مکعب رسیده که ۲۱۵ میلیارد متر مکعب آن در خود اروپا تولید شده است.
آمریکا صادرات گاز به اتحادیه اروپا را طی دو سال گذشته سه برابر کرده و به رقم ۶۵ میلیارد متر مکعب رسانده و انتظار می‌رود امسال این رقم به ۸۵ میلیارد متر مکعب برسد.
در مجموع سال گذشته ۴ تریلیون و ۸۹ میلیارد متر مکعب گاز در جهان مصرف شده و امسال این رقم به نزدیک ۴.۲ تریلیون متر مکعب خواهد رسید.
وضعیت ایران
ایران دومین دارنده بزرگ ذخایر گازی جهان است، اما سهمش از تولید جهانی گاز حدود شش درصد است.
این کشور به خاطر کسری شدید گاز که هم‌اکنون در همه فصول سال مشاهده می‌شود، روزانه ۱.۹ میلیون بشکه محصولات نفتی در کشور مصرف می‌کند؛ از جمله ۳۰۰ هزار بشکه مازوت که آلاینده‌ترین سوخت فسیلی است.
اخیرا صندوق توسعه ملی ایران گزارشی منتشر کرد که نشان می‌دهد کسری گاز کشور کماکان روند صعودی خواهد داشت و تا سال یک دهه آینده، یک‌سوم تقاضای داخلی و تا دو دهه آینده دو سوم تقاضای داخلی گاز قابل تامین نخواهد بود. این گزارش همچنین می‌گوید، ایران از سال ۱۴۱۲ نفت اضافی برای صادرات نخواهد داشت و به واردکننده نفت تبدیل خواهد شد.
تبدیل ایران به واردکننده نفت در حالی است که ایران چهارمین ذخایر بزرگ نفت جهان را دارد.
علت اینکه ایران به‌رغم ذخایر سرشار نفت و گاز، همچنین تولید نسبتا بالای آن با کسری مواجه شده، در این نکته است که برخلاف دیگر کشورها، ایران تنوع انرژی ندارد و ۹۸ درصد انرژی مورد نیاز کشور از نفت و گاز تامین می‌شود. تلفات انرژی در ایران نیز بسیار چشمگیر است؛ به‌طوری که یک‌چهارم انرژی تولیدی کشور بدون اینکه به دست هیچ مصرف‌کننده‌ای برسد، تلف می‌شود.
بی‌اعتنایی جمهوری اسلامی به عدم تنوع انرژی و بهینه‌سازی آن در کشور باعث شده است که ایران به ششمین تولیدکننده بزرگ گازهای گلخانه‌ای جهان تبدیل شود.
