گزارش نقض حقوق محیط زیست ایران در ادریبهشت ماه 1397

گزارش نقض حقوق طبیعی محیط زیست ایران در ادریبهشت 1397

تهیه و تنظیم: کاوه شیخ محمدی
در ماه دوم از سال 1397 شاهد ان هستیم که بازداشت فعالان محیط زیست در ایران به صورت یک عادت روزمره در آمده است، با به زندان انداحتن حامیان حیات وحش آمار شکار این حیوانات سیر صعودی به خود گرفته است و همچنین شاهد کشتار دسته جمعی اسبها به دلایل امنیتی و اقتصادی هستیم از سویی دیگر علارغم بروز پدیده وزش ریزگردهای نمکی از دریاچه ارومیه باز شاهد ادامه سد سازی جهت تامین منافع سازمان پیمانکار سدها هستیم.

بازداشت بیش از ۴۲ فعال محیط زیست و محیط بان در استان هرمزگان
در ا ماه جاری حدود چهل نفر از افراد محلی و فعالان محیط زیست و دو نفر از محیط‌بانان بندر لنگه در استان هرمزگان بازداشت شده اند. خانه‌های بازداشت شدگان تفتیش شده و وسایل ارتباطی بازداشت شدگان و حتی کسانی که بازداشت نشده‌اند هم جمع آوری شده است. برخی دیگر از فعالان محیط زیست هم ضمن ابراز نگرانی از بازداشت این افراد در پیام‌هایی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کردند که ۱۰ روز قبل هم محمد رضا صالح احمدی، فعال محیط زیست شهر جناح در استان هرمزگان، بازداشت شده است. گفته می شود که با بازداشت های اخیر در استان هرمزگان، تعداد فعالان زیست محیطی و کارشناسان این حوزه که توسط سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شده اند، به ۵۵ نفر رسیده است. موج بازداشت فعالان حفاظت از محیط زیست دی ماه سال 96 گذشته آغاز شد. دستگاه قضایی جمهوری اسلامی اتهام بازداشت شدگان را جاسوسی اعلام کرده. صدا و سیمای جمهوری اسلامی هم در گزارشی مدعی شد فعالان محیط زیست با استفاده از دوربین‌ های عکس‌برداری از یوزپلنگ، اقدام به تصویربرداری از سایت‌های موشکی سپاه کرده و اطلاعات این سایت‌ها را در اختیار سازمان‌های اطلاعاتی خارجی قرار داده‌اند.رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست اما این اتهام را وارد ندانسته و گفت این دوربین‌ها قادر به تصویربرداری از محیط محدودی در اطراف خود هستند.

کشتن اسب‌های کولبران و کاسبکاران
فیلم کشتار نزدیک به ۹۰ اسب باربر در جنگل‌های امیرآباد شهرستان اشنویه واکنش‌های مختلفی را ازسوی مردم بدنبال داشته است.این تعداد اسب به گفته کریم علی‌زاده فعال محیط زیست آذربایجان غربی در طول یک ماه گذشته و در سه نوبت کشتار شده‌اند. همچنین عبدالکریم حسین‌زاده عضو مجمع نمایندگان استان کردستان نیز در توئیتر خود نوشته: “مسئولان باید هر چه سریع‌تر از کشتن اسب‌های کولبران دست بردارند.”او این کشتار را پاک‌کردن صورت مسأله دانسته است.عثمان مزین وکیل دادگستری هم در این‌باره گفته: “چرا به جای کشتار اسب‌ها، با حکم قضایی حیوان را به نفع دولت ضبط نمی‌کنند؟”
“اسب” وسیله ایاب و ذهاب در مناطق کردنشین غرب کشور (مناطق کوهستانی و صعب‌العبور) است و کشاورزان در این مناطق برای حمل از اسب استفاده می‌کنند. ” استدلال مأموران نیروی انتظامی این است که این اسب‌ها برای حمل کالای قاچاق استفاده می‌شوند. کشتار اسب‌ها بدون اینکه کالای قاچاقی توسط آنها حمل شود انجام گرفته و این در واقع نسل کشی،تعرض به حقوق حیوانات و پاک کردن صورت مسئله است.در این مسئله اولاً جرمی اتفاق نیفتاده است. چون اسب‌ها و قاطرها خارج از روستاها در حال چرا بودنده اند. حتی بعضی از آنها با طناب بسته شده بودند و کالایی توسط اسب‌ها حمل نمی‌شده. بنابراین ما نمی‌توانیم قصاص قبل از جنایت کنیم. از طرفی اگر جرمی اثبات بشود، مجازات آن ضبط کالا و پرداخت جزای نقدی است.”
“پیش از این لاشه سه قاطر کشته‌شده ۱۱ روز در روستای «دولا بید» روی زمین ماند و بوی تعفن آن اجازه گردوچینی (در فصل برداشت محصول) را به روستاییان نمی‌داد. حتی بهداشت منطقه حاضر به انتقال لاشه اسبها نشده بود. تا اینکه در نهایت مردم روستا مجبور شدند لاشه‌شان را بسوزانند.”او این قاطرها را وسیله کار و حمل و نقل اعضای یک خانواده دانست و گفت: “تلف‌شدن این قاطرها نتیجه‌ای جز بیکاری و ضرر و زیان مالی برای صاحبان آنها ندارد.”کشتار اسبهای باربر در مناطق مرزی نه تنها از نظر شرعی، اخلاقی و انسانی ناپسند است و وجهه ایران را در مجامع بین‌المللی تخریب می‌کند بلکه به لحاظ بهداشتی خطری جدی برای سلامتی جامعه محسوب می‌شود.

ازدیاد گزارشات در مورد شکار یوز پلنگ در ایران
در طی هفته های گذشته مرتب گزارشات در مورد شکار یوز پلنگ در ایران در رسانه ها منعکس شده این در حالی است که حامیان این حیوانات بالاخص امیرحسین خالقی ،هومن جوکار ،سپیده کاشانی و سایر فعالین با اتهام ناروا در بازداشت اطلاعات سپاه بسر می برند.گزارشات مربوط به پیدا شدن پوست و لاشه این حیوان در ایذه خوزستان، سرو آباد کردستان و سواد کوه مازندران می باشد ، اگر چه در این موارد قطعا افراد و شکارچیان سودجو مقصر اصلی هستند ولی کوتاهی بخش دولتی در اداره و عدم کنترل صحیح شکاربانی و محیط زیست نیز مقصر هستند بخش بزرگی از دلایل شکار حیوانات وحشی و پرندگان ناشی از عدم آموزش و آگاه سازی، بیکاری مفرط یا درآمد کم اقتصادی است وگرنه احتمالا بعضی شهروندان بجای لذت بردن از بازدید حیات وحش اقدام به کشتن و از بین بردن آنها نمی کردند.

استعفای کاوه مدنی متخصص و فعال محیط زیست از پست خود و خروج وی از ایران
کاوه مدنی معاون سازمان حفاظت محیط زیست،ایران را ترک کرد. همسر او نیز که ممنوع الخروج شده بود با رفع ممنوع الخروجی کشور را ترک کرده و این در عمل درس عبرتی برای نخبگان ایرانی مقیم خارج از کشور شد. مخالفت معاون سازمان محیط‌ زیست با اجرای طرح‌های کلان بدون پشتوانه علمی از جمله ‌سدسازی‌های بی‌رویه و تلاش برای مدیریت بحران آب، خوشایند نهادهای فعال در این زمینه از جمله شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران نبود و به چالشی جدی برای کاوه مدنی تبدیل شده بود همچنین انتشار تصویر کاوه مدنی در نشست رئیس‌ سازمان محیط‌ زیست ایران با سفیر آلمان در حساب کاربری سفیر آلمان با اشاره به حضور کاوه مدنی و پررنگ شدن نام او در رسانه‌ها برای روشنگری در مورد فعالیت‌هایش، نشان دهنده کشمکشی پنهان میان حامیان دولتی کاوه مدنی و مخالفان حضور “یک غیرخودی” در یکی از حساس‌ترین نهادهای دولتی ایران بود. کاوه مدنی احتمالا گمان نمی‌کرد پیش از پایان سال بازداشت و به جاسوسی متهم شود. او ۲۲بهمن ۹۶ در ارتباط با پرونده “جاسوسی فعالان محیط‌ زیست” توسط ماموران اطلاعات سپاه بازداشت شده بود.

سونامی نمک در مرگ دریاچه
اقدامات ستاد احيا، روند هيدرولوژيكي طبيعي درياچه ارومیه را برهم زده و خسارت‌هاي بسياري به پوشش گياهي آن منطقه وارد كرده . با انتقال آب از دریاچه خزر و وان ترکیه نمی‌توان مشکل دریاچه ارومیه را به صورت پایدار حل کرد. این روش‌ها تنها یک مسکن کوتاه مدت است. از يك سو آب وردی به درياچه را براي توليد سيب هدر مي‌دهند و از سوي ديگر سالانه هزاران تن سيب به‌دليل عدم برنامه‌ريزي مناسب در بخش اقتصاد كشاورزي و قيمت پايين خريد، دور ريخته مي‌شوند که به سیب زیر درختی معروف است. توفان نمك، زندگي 6 ميليون ايراني را تهديد مي‌كند. اين ديگر تنها هشدار كارشناسان و فعالان محيط‌زيست ايران نيست بلكه مردم محلی شاهد آن هستند و با آن دست و پنجه نرم می کنند. سالانه هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری می شود تا دریاچه ارومیه را از خشک شدن نجات یابد. در سال‌های گذشته بدون در نظر گرفتن حقابه تالاب‌ها مجددا سد سازی کرده اند و توسعه کشاورزی و صنعتی صورت گرفته است و حالا ۶ میلیون نفر با بحران ریزگردهای نمکی مواجه هستند. بحران نمك به‌دليل مديريت اشتباه بر منابع آبي ايران رخ داده است و اين مديريت اشتباه همچنان ادامه دارد.

خوزستان در سال گذشته ۴ روز هوای پاک داشت
خوزستان در سال گذشته تنها چهار روز هوای پاک داشت که قطعاً همه آن به گازها برنمی‌گردد و سهم عمده آن به وجود ریزگردها و غبارآلود بودن هوا برمی‌گردد. سال گذشته همچنین ۱۰۸ روز هوای نا سالم، هفت روز بسیار ناسالم و ۱۴ روز هوای خطرناک را در استان خوزستان تجربه شده است.

تفکیک زباله‌های تهران بر دوش کودکان مستضعف و آسیب پذیر
بار اصلی تفکیک زباله‌های تهران بر دوش کودکانی است که در معرض ابتلا به بیماری‌های عفونی و آزار جنسی قرار دارند. سود این کار پرمشقت نصیب کسانی می‌شود که رسانه‌ها و برخی مسئولان ایران آنها را “مافیای زباله” می‌خوانند. سال‌هاست که درباره جمع‌آوری و تفکیک زباله‌های کلان‌شهر تهران و نقش کودکان کار در آن گزارش‌های انتقادی و افشاگرانه‌ای منتشر می‌شود، اما مسئولان اقدام موثری برای سامان دادن به این وضعیت انجام نمی‌دهند. الهام فخاری، عضو شورای شهر تهران، چندی پیش با اشاره به اقامت کودکان زباله‌گرد در محل تفکیک زباله‌ها به ایلنا گفته است: “اغلب این کودکان بیماری دارند، اما مسئله بیماری نسبت به سایر مشکلات این کودکان در اولویت نیست، چرا که از اغلب این کودکان سوءاستفاده‌های جنسی می‌شود”.
بر پایه این گزارش ساکنان پایتخت روزانه ۹ هزار تن زباله تولید می‌کنند و شهرداری تهران توانایی تفکیک تنها 3 درصد زباله های پایتخت را دارد.

کانون دفاع از حقوق بشر در ایران 

کمیته دفاع از محیط زیست