عباس عبدی؛ تحلیلگر سیاسی در روزنامه اعتماد نوشت: نتايج اولين نظرسنجي از حوادث آبان ماه كه از سوي موسسه نظرسنجي ايسپا انجام شد. يكي از مهم‌ترين نتايج اين نظرسنجي افول جايگاه صدا و سيما به عنوان منبع خبري مردم است. بيش از 90 درصد مردم به ساير شيوه‌هاي خبرگيري به جز صدا و سيما دسترسي دارند و اين اولين بار است كه چنين شكست سختي براي انحصار اطلاع‌رساني صدا و سيما به وجود مي‌آيد.
رضايت از شرايط كشور در شهر تهران حدود 15 درصد است كه به نظر مي‌رسد با سال گذشته تفاوت چنداني نكرده است. ولي نسبت به سال 96، حدودا نصف شده است.
ارزيابي مردم تهران از اعتراضات اين است كه تمام نشده‌اند و در آينده تداوم خواهد يافت (54 درصد مردم) در برابر نيز 29 درصد مردم معتقدند كه ادامه نخواهد يافت 79 درصد افراد داراي تحصيلات ارشد و بالاتر معتقدند كه اين اعتراضات ادامه خواهد يافت.
۸۵ درصد مردم ناراضی‌اند؛ آتش زیر خاکستر
اعتراضات آبان‌ماه موضوع نشستی در تهران زیر عنوان “آتش زیر خاکستر” بود. یکی از سخنرانان این نشست ضمن تأکید بر “افزایش مستضعفان” و نارضایتی “۸۵ درصد” از مردم گفت، برای شهروندان ایرانی “نظام و دولت تفاوتی ندارند”.
محمد فاضلی، جامعه‌شناس و معاون پژوهشی سابق مرکز بررسی‌های استراتژیک (از زیرمجموعه‌های نهاد ریاست جمهوری)، با بیان اینکه “بر اساس نظرسنجی‌های علمی، اكثر مردم ناراضی هستند” تأکید کرد، گرچه آنها “می‌دانند که بیگانگان از اعتراضشان استفاده می‌كنند اما چاره دیگری ندارند.»
این جامعه‌شناس به افزایش بی‌عدالتی در ایران اشاره کرد و گفت: «این وضعیت هر چه جلوتر برود، عریان‌تر و خشن‌تر شود، چشم‌اندازی برای آینده باقی نمی‌گذارد و امید اجتماعی را از بین می‌برد.»
او همچنین تأکید کرد که در کشور قدرت تصمیم‌گیری وجود ندارد و نمی‌توان امیدوار به كارآمدی بود.»
محمد فاضلی در ادامه با هشدار به مسئولان جمهوری اسلامی توصیه کرد تا “صدای مردم را بشنوند قبل از اینكه دیر شود.”
فاصله اعتراضات نزدیک‌تر می‌شود
یک کارشناس حکومتی با یادآوری اینکه لحظات اعتراضات دارد به هم نزدیک‌تر می شود، گفت: مسئولین باید خیلی مواظب باشند.
به گزارش ایسنا، امیر محبیان در نشست منطق اجتماعی اعتراضات آبان ۹۸ اظهار کرد: فوران خشم و نفرت در این اعتراضات را شاهدیم. در این اعتراضات زنان خیلی فعال بودند. الان فشار اقتصادی بار زیادش بر عهده زنان است. فشار اقتصادی زنان را هم به حرکت آورده است.
وی ادامه داد: ۲۸ استان و بیش از صد شهر را اعتراضات در برگرفت ؛ تفاوتش به نسبت اعتراضات ۹۶ این است که شدتش بیش تر شد. شاخصه های این اعتراضات از ۹۶ شروع شد و در ۹۸ هم خود را نشان داد. بر خلاف اعتراضات سال ۸۸ که جریان اصلاحات از اعتراضات مردم حمایت کرد در این اعتراضات هیچ جریان سیاسی از آن حمایت نکرد.
وی افزود: وقتی اعتراضات تحت حمایت جریان سیاسی است نظام سیاسی می داند با چه کسی صحبت کند، اما وقتی اعتراضات این طور اتمیزه می شود اعتراض‌ها به شکل دینامیکی و انتظامی امنیتی تغییر می‌کند.
وی با هشدار به مسئولین کشور گفت: لحظات اعتراضات دارد به هم نزدیک تر می شود و باید خیلی مواظب باشند.
روزنامه نگار داخلی: زنگ خطر برای “نظام”
داوود حشمتی در سایت امتداد نوشت: تفاوت اعتراضات 98 با سایر اعتراضات در اینجاست که هم به لحاظ سنی و هم به لحاظ طبقات اجتماعی به سمت پایین حرکت کرده است. از یک سو سن معترضان کاهش یافت و از سوی دیگر طبقاتی که درگیر آن شدند مناطق محروم‌تر هستند. پیوند این دو کانون زنگ خطر و هشدار بزرگی را به صدا در می آورد.
این روزنامه نگار نوشت: براساس آمار رسمی بیش از 70 درصد دستگیر شدگان از میان جوانان زیر 30 سال هستند. این مساله باتوجه به موقعیت مکانی اعتراضات تحلیل روشنی در زمینه تغییر سنی جنبش‌های اعتراضی در ایران را به دست می دهد. اگر در اعتراضات گذشته افرادی با سن‌های میانسال درگیر بودند، اینجا شاهد ریزش سن اعتراضات هستیم. از سوی دیگر پراکندگی مکانی اعتراضات نشان دهنده این است که این جنبش در مناطق محروم و حاشیه نشین شهرهای بزرگ به ویژه تهران صورت گرفته است. بنابراین یکی دیگر از مهمترین وجهه تمایزهای این اعتراضات ریزش از طبقات بالای جامعه به طبقات پایین است.
وی افزود: واقعیت این است؛ آنها که اعتراضات اجتماعی و سیاسی داشتند اعتراضشان هنوز پابرجاست. چون به خواسته های خود نرسیدند. آنچه اتفاق افتاده این است که طبقات محروم تر جامعه و همچنین سنین جوان تر جامعه نیز به این سبد افزوده شدند. اینجاست که اهمیت این زنگ خطر بیشتر از پیش احساس می شود. و چنانچه حاکمیت نتواند به این اعتراضات پاسخ مناسب و قانع کننده‌ای بدهد روز به روز حجم، وسعت و طبقات دربرگیرنده آن بیشتر خواهد شد. تنها راه حل ممکن پاسخ دادن صحیح به اعتراض است و نمی‌توان آنها را با روش‌های گذشته عقب راند. خصوصا این اتفاق در مورد جنس اعتراضات 98 کاملا متفاوت است. به این معنا که جنبش‌های اعتراضی طبقات محروم و پیوند خورده با جوانان، به راحتی طبقات متوسط عقب‌نشینی نمی‌کنند.
این پدیده روزی بر سر ملاها خراب خواهد شد
سایت “بهارنیوز” در داخل کشور در مطلبی با عنوان “هشدار درباره قربانیان نظام اجتماعی ایران”، نوشت:
بی‌تدبیری مسئولان درزمینه اداره صحیح کشور سبب شده در ابعاد مختلف به نظام اجتماعی کشور، آسیب‌های جدی وارد آید که پدیده فقر و مشکلات حاد معیشتی از خوف‌ناک‌ترین آنها محسوب می‌شوند، گرچه مسئولان چند دهه است سعی دارند که جنگ و تحریم را عامل همه بدبختی‌های ملت ایران ذکر کنند و با این شعار بر تمامی کمی‌ها و کاستی‌ها و بی‌تدبیری‌ها و فسادها سرپوش بگذارند، اما واقعیت این است که ملت ایران حداقل در شرایط کنونی که چهل سال از زمان انقلاب گذشته است پذیرای این توجیه نیست.
متأسفانه فارغ از بررسی دقیق و ذکر صحیح علل به وجود آمدن این طبقه از قربانیان نظام اجتماعی، همه‌روزه به این افراد و اقشار برچسب و لقب‌هایی ناحق زده می‌شود که درواقع این اتهام‌ها خود به یکی از علل بروز مشکلات دیگر این گروه‌ها منجر می‌شود، زیرا بر اساس برچسبی که می‌خورند به‌جز موارد خاص دیگر نمی‌توانند به چرخه حیات اجتماعی وارد بشوند و شرایط خود را احیا نمایند و در این تسلسل معیوب باقی می‌مانند، ازجمله برچسب‌هایی با عناوین زنان خیابانی، اراذل‌واوباش، کارتون خواب متجاهر، معتاد فلانی، اما کسی توجه ندارد که این‌ها قربانیان نظام معیوب اجتماعی کشور هستند، این‌ها جوان‌ها و افراد و خانواده‌هایی هستند که در این جامعه به دنیا آمده‌اند و در این کشور حق و حقوقی دارند، بنابراین اگر هر مشکلی دارند بخش قابل‌توجهی از مشکل آنها، معطوف به‌نظام اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور است که باعث شده این افراد قربانی و نخ‌نما شوند.
فقر، نداری و بیکاری خانواده‌ها و جوانان بزرگ‌ترین عامل وقوع بسیاری از مسائل و مشکلات اجتماعی در ایران است. روند نامعقول و نامطلوب فعلی و در حال گسترش قربانیان اجتماعی و روند فقر و ایجاد شکاف‌های عظیم طبقاتی و چندقطبی شدن جامعه را با شعار و جلسه و موعظه نمی‌توان متوقف و‌ترمیم کرد، فقط می‌توان آنها را نادیده گرفت یا صدا و خواسته آنان را خاموش و از صحنه اجتماع کمرنگ و محو کرد، اما این قربانیان و بسیاری از معضلات اجتماعی خصوصاً بروز فقر در لایه‌های پیدا و هزاران توی پنهان خود که مانند موریانه در حال سست کردن بنیان‌های اجتماعی هستند و اگر به‌فوریت و در کوتاه‌مدت برای حداقل توقف این روند‌ترکی نشود، این پدیده روزی با شدت و قدرت بر سر اصحاب و اربابان سیاست و مسئولان خراب خواهد شد.
