کارون، پرآب‌ترین روخانه ایران این روزها حال خوشی ندارد و تصاویر متعددی از خشک شدن آن در توییتر منتشر شده است. محمد درویش، فعال محیط زیست می‌گوید: افراط در سدسازی و کشت نیشکر کارون را به این حال و روز انداخته است. به گزارش تجارت نیوز، محمد درویش، عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و فعال محیط زیست می‌گوید: مهم‌ترین دلیل خشکی کارون سدها هستند. این سدها و مخازان باعث شدند تا بخش قابل توجهی از آب رودخانه‌ها، بالادست حوضه‌های آب‌خیز بارگذاری شود.
او ادامه می‌دهد: این افزایش بارگذاری‌ها به مدد سدها، موتور پمپ‌ها و طرح‌های انتقال آب کاری کرده که اغلب رودخانه‌ها در ایران، به پایان خود در دریا نرسند و افراط در سدسازی روی این رودخانه زمینه‌ساز نابودی آن شده است و جالب است بدانید که در حال حاضر بزرگ‌ترین مخازن کشور بر روی این رودخانه ساخته شده است و آخرین این سدها، سد گتوند است که حدود ۲ میلیارد متر مکعب گنجایش دارد.»
درویش همچنین می‌گوید: «نه تنها سد گتوند بلکه مجموع سدهای ساخته شده باعث خشکسالی در آن منطقه شده است و در شرایطی که آورد کارون، به صورت میانگین حدود ۱۴ یا ۱۵ میلیارد متر مکعب بود، این رقم امسال به کمتر از ۷ یا ۸ میلیارد متر مکعب رسیده است.درویش یادآوری می‌کند: «امسال در حوضه‌هایی از بلوچستان میانگین ریزش‌های آسمانی نسبت به میانگین ۵۲ ساله، ۸۸ درصد هم کاهش پیدا کرده است. بنابراین این خطاست که ما فکر کنیم می‌توانیم براساس میانگین‌ها برنامه‌ریزی کنیم و طرح‌های انتقال آب اجرا کنیم، به توسعه اراضی کشاورزی فکر کنیم.»
نیشکر تالاب شادگان را نابود کرد
خوزستان شبکه فاضلاب ندارد. نکته جالب این ماجرا این است که میلیاردها تومان پول برای ساختن سد در کارون وجود داشته اما درصد بسیار کمی از آن برای بازچرخانی آب هزینه نشده است.درویش در این باره خاطرنشان می‌کند: در حوضه کارون، ساختن تصفیه‌خانه‌ها منجر به استفاده از پسآب‌های بسیار زیادی که وجود دارد، نشده است و پسآب‌ها و شیرآب‌ها، کیفیت آب خوزستان را نابود کرده است.
همچنین کشت محصولات پر هزینه و آب‌بری مانند نیشکر و برنج یکی دیگر از مسایلی است که کارون را دچار خطر جدی کرده است. این فعال محیط زیستی می‌گوید: «کشت محصولات پر مصرفی مانند نیشکر که به طور متوسط برای هر هکتار ۳۵ هزار متر مکعب، آب مصرف می‌شود یک خطای راهبردی است.»درویش توضیح می‌هد: «مصرف این آب برای کشاورزی باعث شده است ما با مشکل شوری مواجه بشویم و مجبور شویم زمین را آب‌شویی کنیم. در نتیجه، تالاب بین‌المللی و ارزشمند شادگان در پایین دست صنعت نیشکر، نابود شود.»
به گفته درویش، نیشکر در جهان در مناطقی کاشته می‌شود که میانگین ریزش‌های آسمانی آن بالای هزار میلی‌متر باشد و میانگین ریزش‌های آسمانی در استان خوزستان پایین‌تر از ۴۰۰ میلی‌متر است.
درویش راجع به این انتخاب غلط توضیح می‌هد: علاوه بر همه این‌ها ما در منطقه خوزستان شاهد کشت برنج هستیم که به گفته رییس سازمان آب خوزستان در برخی مناطق مانند بهبهان برای هر هکتار برنج، تا ۱۲۰ هزار مترمکعب آب مصرف می‌شود و این یک فاجعه است. در کشور ما به طور متوسط برای برای هر هکتار زمین کشاورزی به طور متوسط ۱۰ هزار متر کمعب آب مصرف می‌شود که همین مقدار هم دو برابر استانداردهای جهانی است.
ایران در حال محو شدن است
دوشنبه، 27 اردیبهشت ماه 1400 = 17-05 2021
رییس سازمان حفاظت محیط زیست هشدار داد: ۲۰ تا ۲۵ سال پیش از استان فارس، دو میلیون تن خرید گندم صورت می گرفت اما امسال ۵۰۰ هزار تن گندم هم ندارد چون آبهای زیرزمینی تمام شد. جنگ آب بین استان های اصفهان، چهار محال بختیاری، یزد، خوزستان و لرستان، شروع شد و این جنگ از استان به استان در حال رسیدن از روستا به روستا است.
عیسی کلانتری با انتقاد شدید از سیاست های کلان و متخصصان کشور بخصوص در حوزه بحران آب گفت: جتگ آب که از استان ها آغاز شده به روستاها خواهد رسید چرا که طبیعت ایران قربانی سیاست‌های کلان شده است و متخصصان کشور نیز یاید بابت سکوت خود برابر تاریخ پاسخگو باشند.
وی گفت: باید به طور کل و هر چه سریع تر در مورد سیاست های کلان تجدیدنظر کرد. هر چه سریع تر این کار صورت نگیرد، کشور به مراتب ضررهای بزرگ تری را متحمل می شود. امروز می گویند از سرشاخه ها یک قطره آب هم نباید به جازموریان برود. در سال 1351 شاید بیش از 30 – 40 چاه آرتزین به سمت جازموریان بود که امروزه محو شده است؛ جازموریان محو شده و کشو در حال محو شدن است. مساله جیرفت نیست، مساله کشور است.
کلانتری ادامه داد: کارون و زاینده رود همین طور است. زمان شاه عباس وقتی شیخ بهایی تخصیص آب را برای زاینده رود نوشته بود، 700 میلیون متر مکعب آورد سالانه آب بود؛ امروز زاینده رود یک میلیارد و 850 میلیون متر مکعب آب آورد دارد و زاینده رود کماکان خشک است. گاوخونی زنده بود و الان خشک است، مانند جازموریان و بدتر از جازموریان؛ هر از گاهی سیلاب به جازموریان می رسد اما به گاوخونی نه.
وی با انتقاد تند از سکوت متخصصان، تاکید کرد: متخصصان تسلیم سیاست مداران شدند؛ کسی که هیدرولوژی هریررود را کاملا می فهمد، در مقابل تصمیمات بالادست خود سکوت کرده است و جرات و جسارت حرف زدن را از دست داده و می ترسد حرف تخصصی بزند! متخصصان ما در درازمدت باید پاسخگوی سکوت خود باشند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست، گفت: وقتی دولتی می آید و شعاری را بیان می کند، ما که می بینیم آن شعار اشتباه است باید عمل بکنیم؟ ما متخصصان باید پاسخگوی تاریخ باشیم؛ ممکن است سیاستمداران اشتباه کنند، در اینجا نباید سکوت کرد. متخصصان باید حرف های تخصصی بزنند و روی حرف های خود بایستند تا تصمیم گیران تصمیمات درستی بگیرند.
رودخانه های ایران مردند
معاون رییس جمهوری با اشاره به اینکه مشکلات ما ربطی به خارج ندارد، اظهار کرد: البته تحت تاثیر قرار می گیریم مانند تاثیر گرد و غبارهایی که از جنوب غرب یا سمت هامون وارد کشور می شود اما مشکلات ما داخلی است؛ همه مشکلات را به خارج ربط می دهیم و به نتیجه هم نمی رسیم.
کلانتری با تاکید براینکه خود، طبیعت را تخریب کردیم و خودمان هم باید اصلاح کنیم، گفت: 500 میلیارد مترمکعب منابع آب فسیلی داشتیم که 300 میلیارد متر مکعب از آن شور و لب شور است و 200 میلیارد متر مکعب هم شیرین بود، این 200 میلیارد متر مکعب را تمام کردیم. مسیر آب جاری را بستیم. دیگر آب جاری نداریم.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه رودخانه های ایران مرده اند، گفت: غیر از سفید رود و رودخانه کارون که کمی نفس دارد، بقیه رودخانه ها به مقصد نمی رسند. هیچ رودخانه ای در کشور غیر از دو رودخانه مذکور، زنده نیست. انتهای رودخانه ها شامل تالاب ها، محل گرد و غبار شدند.
مسوولین 40 سال اخیر بابت ویرانی طبیعت باید پاسخگو باشند
وی افزود: مراتع که خود از بروز گرد و غبار جلوگیری می کرد، به علت تجاوز به مراتع خود منشا گرد و غبار شده است. ما مسوولین 40 سال اخیر باید به تاریخ و در قبال تصمیماتی که در کلان گرفته شده و کشور را از نظر طبیعی ویران کرده، پاسخگو باشیم.
