سوریه؛ کشف قدیمی‌ترین تغییر ژنتیکی حیوانات توسط بشر

رام کردن حیوانات توسط بشر برای استفاده‌های مختلف، سابقه‌ای چندین هزار ساله دارد و همچنین می‌دانیم که بشر سده‌های گذشته به این آگاهی نیز رسیده بود که می‌تواند با ترکیب گونه‌های مختلف از حیوانات با یکدیگر، گونه‌ای جدید و مفیدتر ایجاد کند. با این حال کشف باستان شناسی جدیدی در منطقه ام المراء در شمال سوریه، نشان داد که این تغییر در گونه جانوران تسط بشر، پیشینه‌ای ۴۵۰۰ ساله دارد.

به گزارش فرارو، کاوش‌های باستان شناسی در شمال سوریه، دانشمندان را با اجساد چهارپایانی روبرو کرد که شباهت زیادی به الاغ یا اسب داشتند. اگرچه کاوش در این سایت از سال ۲۰۰۰ آغاز شده بود، اما تحولات سیاسی در کشور سوریه باعث تعطیل شدن این حفاری‌ها برای مدت طولانی شد. اکنون که این برنامه مجدداً آغاز شده است، این اجساد حیوانات مورد بررسی دقیق تری قرار گرفت که نتایج اولیه حاکی از گونه‌ای ناشناخته از الاغ بود.

این بررسی دقیق‌تر این مسئله، مطالعات دقیق ژنتیکی بر روی اجساد این حیوانات انجام شد که سرانجام نشان داد که این حیوانات در واقع حاصل ترکیب دو گونه الاغ متفاوت هستند که توسط انسان انجام گرفته است. با توجه به نوع تدفین، باستان شناسان معتقدند که این حیوانات با هدف کاربری نظامی، توسط انسان پرورش یافته اند. دانشمندان می‌گویند، اگرچه اسب‌ها مدت‌ها پیش از این در نواحی جنوبی روسیه توسط انسان اهلی شده بودند، اما در ۴۰۰۰ سال پیش، پای این جانوران هنوز به این منطقه باز نشده بود و الاغ‌های بومی جایگزین آن‌ها محسوب می‌شدند.

دانشمندان نام این جانور ترکیبی را «کونگا» گذاشتند و در ۱۴ ژانویه ۲۰۲۲، در نشریه Science Advances گزارش دادند که این چهارپا در حدود ۴۵۰۰ سال پیش در شمال سوریه توسط انسان و با ترکیب الاغ با همیپه، گونه‌ای الاغ وحشی آسیایی، ایجاد شده بود. در این گزارش آمده است که ده‌ها اسکلت حیوان که در این منطقه کشف شد، از مشخصات فیزیکی برخوردار بودند که با هیچ اسب شناخته شده‌ای در آن دوران مطابقت نمی‌کرد. این گونه اکنون حتی با تصاویر سفال‌های بین النهرینی، که چهارپایانی پیش از ورود اسب را نشان میداد، مطابقت می‌کند.

اوا ماریا گیگل، دیرینه‌شناس موسسه ژاک مونود پاریس و همکارانش که مسئولیت این مطالعه را بر عهده دارند، ژنوم کونگا را تجزیه و تحلیل کردند و آن را با ژنوم اسب ها، الاغ‌ها و الاغ‌های وحشی آسیایی از جمله همیپه (Equus hemionus hemippus) که از سال ۱۹۲۹ منقرض شده است مقایسه کردند. نتایج نشان داد که مادر کونگا یک الاغ اهلی شده در ان عصر بود، اما پدرش همیپه وحشی آسیایی بود. این قدیمی‌ترین شاهد از ترکیب دو گونه جانوری توسط انسان بود که تاکنون بدست آمده است. قدیمی‌ترین نمونه پیش از این مربوط به یک قاطر با قدمت ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بود که اتفاقاً توسط همین گروه در آناتولی کشف شده بود.

اوا ماریا گیگل می‌گوید؛ الاغ‌های وحشی آسیایی موجوداتی بسیار قدرتمند و چابک بودند، اما بشر هیچگاه نتوانست این موجودات را برای فعالیت‌های مهم خود از جمله اقدامات نظامی رام کند. به عبارت دیگر بزرگترین مشکل در استفاده از الاغ‌های قدرتمند وحشی آسیای، عدم فرمان پذیری آن‌ها در شرایط جنگی بود در حالی که بهترین فیزیک را برای این عملیات داشتند. به نظر می‌رسد تمدن‌های شمال سوریه در هزاره پنجم پیش از میلاد به این نتیجه رسیدند تا این حیوان را با یک الاغ اهلی در آمیزند تا شاید بتوان یک حیوان تنومند با قابلیت فرمان پذیری در جنگ ایجاد کرد و به نظر می‌رسد در این برنامه خود موفق نیز بوده اند.

اندرو بنت، یکی از نویسندگان این پژوهش و دیرینه شناس آکادمی علوم چین در پکن نیز کونگا‌ها را به «ماشین‌های جنگی مهندسی شده زیستی» تشبیه می‌کند. وی معتقد است که این کشف از جنبه دیگری نیز اهمیت دارد و آن شناخت هرچه بیشتر الاغ‌های وحشی همیپه است. یک قرن پس از انقراض آخرین همیپه، ما اکنون به کونگا دسترسی داریم که حامل دی ان‌ای آن است. بنت می‌گوید، این امر شاید بتواند ما را یاری کند تا مجدداً همیپه‌های وحشی را به جهان بازگردانیم.