نقش تاثیرگذار شبکه‌های اجتماعی در اعتراضات اخیر ایران

نقش فضای مجازی در رخدادهای ایران آن‌چنان تاثیرگذار است که دولت جمهوری اسلامی در حربه‌ای تکراری دست به اعمال محدودیت برای برخی از شبکه‌های اطلاع‌رسانی زد. هم‌زمان تعداد هشتگ‌ها برای مهسا امینی از مرز ۴۰ میلیون گذشت.اختلال گسترده اینترنت در بسیاری از نقاط ایران به ویژه در شهر تهران و محدودیت‌های دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان اینستاگرام و واتساپ در روزهای اخیر در ایران نشان از نقش پررنگ فضای مجازی در پیش‌برد اعتراضات دارد.

بسیاری از مقامات جمهوری اسلامی در روزهای اخیر صریحا نسبت به محدود کردن بیشتر فضای مجازی در ایران اشاره کرده و خواستار “تصمیمی جدی” در این باره شده‌اند.

در آخرین اظهارنظرها در این خصوص، امام جمعه قم در خطبه نماز جمعه اول مهر (۲۳ سپتامبر) با اعلام اینکه دولت باید فکری فوری برای فضای مجازی “رها و بی‌حساب و کتاب” کند گفته است: «فضای مجازی منشاء فساد و فتنه بسیار است چون ضد انقلاب و آشوب‌گران از طریق فضای مجازی و با سوءاستفاده از ماجرای اخیر در پی آشوب و تخریب اموال عمومی هستند.»

پیش از این در روز پنجشنبه ۳۱ شهریور نیز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هم با “فتنه” خواندن اعتراضات خیابانی روزهای گذشته از قوه قضائیه خواسته بود، با دروغ‌پردازان در فضای مجازی “برخورد عبرت‌آموز” انجام دهد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران اما در خارج از کشور ساز دیگری زده است. او در مصاحبه‌ای که به تازگی با شبکه CBS آمریکا داشت، در پاسخ به پرسش خبرنگار این رسانه که از او پرسیده بود، “آیا خودتان در فضای مجازی فعالیتی دارید؟” بدون پاسخ مستقیم به سوال گفته بود: « فضای مجازی بستری است که بخش مهمی از زندگی امروز در این فضا تعریف می‌شود. بسیاری از مسائل زندگی مردم در این فضا در حال شکل گیری است.»

بیشتر بخوانید: مهسا امینی؛ همبستگی جهانی با اعتراض‌ها در ایران ادامه دارد

در اتفاقات اخیر ایران نیز از حضور پررنگ طیف‌های مختلف فکری در داخل یا خارج از ایران در شبکه‌های اجتماعی که سعی در همراهی یا مخالفت با اعتراضات اخیر را دارند، نمی‌توان ساده عبور کرد.

معترضان به مرگ مهسا امینی که اعتراضات خود را در ابتدا از شبکه‌های اجتماعی آغاز کردند، در یک هفته میزان توییت‌هایی که با هشتگ مهسا امینی نوشته‌اند را از مرز ۴۰ میلیون گذراندند.

صدای معترضان مجازی که به صورت گسترده فیلم و عکس اعتراضات خیابانی را دست به دست کرده‌اند و با توییت‌های مختلف توانسته‌اند صدایشان را به گوش جهانیان برسانند این‌بار آنچنان رسا بوده است که بسیاری از کشورهای مختلف، چهره‌های فرهنگی، سیاسی و ورزشی مشهور دنیا و بسیاری از رسانه‌های معتبر جهان به اتفاقات اخیر ایران واکنش نشان داده‌اند.

یکی از مهم‌ترین اتفاقات روزهای اخیر در اعتراضات مردم ایران، همراهی انانیموس، مشهورترین گروه هکری جهان بود که علیه حکومت ایران اعلام جنگ کرد.

این گروه هکری در روزهای گذشته توانست سایت بانک مرکزی ایران، وب‌سایت علی‌خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، هزار دوربین مداربسته داخل ایران و شمار دیگری از پورتال‌ها و پایگاه‌های اینترنتی حکومت را از دسترس خارج کند.

حساسیت کاربران شبکه‌های اجتماعی به واکنش چهره‌های سرشناس نیز در هفته‌های اخیر قابل توجه است.

با انتشار یک پست، استوری یا توییت از یکی از چهره‌های آشنا برای مردم، به سرعت اعلام همبستگی این افراد در شبکه‌های مجازی دست به دست می‌شود و در مقابل بسیاری با انتشار صفحه‌های مجازی افرادی که واکنشی به اعتراضات اخیر و مرگ مهسا امینی نداشته اند مورد انتقاد قرار می‌گیرند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی با انتشار عکس یا اسامی افرادی که در اعتراضات اخیر “همراه مردم” نیستند، از آنها دعوت کرده‌اند به رخدادهای اخیر واکنش نشان دهند و جمله “یادمان می‌ماند” را در شبکه‌های مجازی این افراد می‌نویسند.

کاربران توییتر نیز در موجی جدید که از شب گذشته آغاز شده است با “برای …” از آنچه در سال‌های گذشته در حکومت جمهوری اسلامی تجربه کرده‌اند، توییت می‌کنند.

ژیلا بنی‌یعقوب، روزنامه نگار ساکن ایران برای زهرا بنی‌یعقوب نوشته است: «برای مادر دکتر زهرا بنی‌یعقوب که دخترش را برای یک سوال و جواب ساده به بازداشتگاه امر به معروف و‌ نهی از منکر همدان بردند و بعد از یک روز جنازه اش را تحویل گرفت.»

کاربر دیگری نوشته است: « برای تمام اون اعدام نکنید‌هایی که نوشتیم و فریاد زدیم و اعدام کردید.»

و کاربر دیگری که می نویسد: «برای همه چیزهایی که می‌تونستیم در یک کشور نرمال داشته باشیم.»