گزارش ماهانه اخبار نقض حقوق محیط زیست درآذرماه 1396

تهیه و تنظیم: کاوه شیخ محمدی

در ماه نوامبر 2017 هم همچون ماههای گذشته شاهد نقض حقوق محیط زیست بودیم که به اختصار به درج مطالب ان پرداخته ایم تا به اطلاع همگان برسانیم.

معادن اطراف تهران نفس شهر را گرفته است

مسئولان وزارت صنعت ،معدن و تجارت در ماه گذشته اظهار داشتند معادن استان تهران موجب آلودگی هوا نمی شوند  این در حالی است که مرجع تشخیص آلودگی هوا طبق قانون بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست است نه وزارت صنعت و معدن و تجارت. این اظهارات وزارت خانه مذکور در صورتی است که بخش عظیم آلودگی شهر تهران مربوط به وسایل نقلیه و سوختی است و 25درصد صنایع ثابت از جمله واحدهای صنعتی اطراف تهران  واحدهای معدنی شن ،ماسه گچ وآسفالت است.با برداشت از معادن، زمین از حالت طبیعی خود خارج و ماشین هایی که مواد معدنی را به صورت مداوم تلنبار کرده ، چاله ای ایجاد می کنند که همین چاله های شن و ماسه با کوچکترین وزش باد به اطراف پخش و ایجاد آلودگی می کنند. یکی از عوامل مهم آلودگی شهر تهران کامیون های حامل شن وماسه هستند وادعای مسئولان معادن صنعتی و ثابت مبنی بر اینکه معادن آلودگی ندارند به نوعی فرار رو به جلو است و مرجع تشخیص آلودگی انها نیستند بلکه سازمان حفاظت محیط زیست است، و مسئولان در جهت مقاصد خود در حفاظت محیط زیست دخالت و اظهار نظر غیر کارشناسی می کنند.

آتش‌سوزی گسترده در حاشیه پارک ملی گلستان/ تا بالگرد نرسد، آتش مهار نمی‌ش

متاسفانه عدم وجود امكانات لازم براي جلوگيري از حوادث مخرب محيط زيست باعث وارد شدن ضربات جبران ناپذيري بر محيط زيست ايران شده است است .آتش‌سوزى گسترده‌اى در ماه گذشته منطقه حفاظت شده لوه در حاشیه پارک ملى گلستان را فرا گرفته بود و علیرغم تلاش محیطبانان و نیروهاى مردمى مهار اتش در مراحل اولیه به سختی انجام شده ولی در اثر عدم وجود امکانات فنی در مهمترین مناطق جنگلی کشور اتش بیشتر شعله ور گردیده و مناطق وسیعتری را طعمه خود کرد، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان گلستان اظهار داشته بودا ین ششمین آتش‌سوزی است که در یکماه گذشته در این منطقه اتفاق افتاده است. وسعت این حوادث رو به افزایش است و تا زمانی که هلی‌کوپتر و امکانات کافی به منطقه نرسد ما نمی‌توانیم آتش‌ را کنترل کنیم.

در ماه گذشته غلظت گرد و غبار در اهواز به ۲۳ برابر حد مجاز رسید

   بر اساس اعلام اداره کل حفاظت از محیط زیست استان خوزستان میزان غلظت گرد و غبار در شهرهای اهواز به سه هزار و ۵۴۸، اندیمشک به ۲۵۶، شوش به ۳۳۹، شوشتر به۲۱۲ و ماهشهر به ۱۷ میکروگرم رسید. این در حالی است که میزان عادی ذرات معلق در هوا ۱۵۰ میکروگرم بر مترمکعب باید باشد که بر این اساس میزان غلظت گرد و غبار در شهرستان اهواز به ۲۳ برابر حد مجاز رسید. ​در اینجا باید اشاره کنیم  الودگي اب و هوا و محيط زيست در استان خوزستان ناشي از وجود پروژه هاي مختلف صنعتي در اين استان است كه در كنار سوداور بودن ان كاري براي زودن الايندگي بصورت زير بنايي انجام نشده است از طرفي دستكاري غير طبيعي منابع اب و خاك در سالهاي اخير بصورت صعودي مشكل ريزگردها را افزايش داده است كه الزاما عدم مديديت در حوزه محيط زيست و صنايع را به خوبي نشان مي دهد، از سوي ديگر معضل ريزگردهاي كشور عراق را هم داريم كه متاسفانه هر دو كشور از لحاظ كارهاي زيربنايي در مقوله حفظ محيط زيست چه در گذشته و چه در سالهاي اخير ناتوان بوده اند و احتمالا در اينده بايد منتظر مشكلات بيشتري در اين زمينه باشيم.

لزوم مدیریت پسماندهای زلزله

زمین لرزه علاوه بر آنکه به ساختار زمین آسیب می‌رساند سبب شکاف آن نیز می‌شود که این شکاف ممکن است گاز متان موجود در برخی مناطق را آزاد کند. ​ علاوه بر گاز متان، گاز رادون نیز بر اثر زمین لرزه آزاد می‌شود که هر دوی این گازها آلوده کننده محیط زیست هستند، همچنین بر اساس یک نظریه جدید زلزله‌های بزرگ که سبب شکاف زمین می‌شوند قابلیت این را دارند که میزان CO2 موجود در فضا را افزایش دهد. همامطور که در مناطق زلزله‌زده مشاهده شد در مراحل اولیه پس از زمین لرزه، آب کدر می‌شود چرا که میزان مواد جامد معلق در آب افزایش پیدا می‌کند، همچنین مسیر آب تغییر پیدا کرده و آب همراه خود خاک و گل را جابجا می‌کند که به دنبال آن میزان آلودگی آب افزایش پیدا می‌کند. یکی از اثرات مخرب زلزله تخریب سیمای طبیعی است، یک منطقه پس از زمین لرزه به شدت آسیب می‌بیند که پس از سپری شدن دوره‌ی بحران باید برای بازسازی آن چاره‌ای اندیشید.پسماندهای ساختمانی در مناطق زلزله زده باید به نحوی مدیریت شوند که در مسیر سیلاب نباشند. چرا که هنگام سیل مصالح ساختمانی شسته می‌شوند و به رودخانه‌ها می‌ریزند در پسماندهای ساختمانی مناطق زلزله زده فلزاتی وجود دارد که در اثر باران انحلال پیدا کرده و تبدیل به شیرابه‌هایی با فلزات سنگین می‌شوند که می‌تواند در آینده به دامداری، کشاورزی و باغداری منطقه آسیب بزند. بنابراین مدیریت این موارد از اهمیت زیادی برخوردار است. در خصوص شناخت پس ماندهاي زلزله خصوصا از طرف جامعه دانشگاهي كشور تحقيقات انجام گرفته وجود دارد و پلان جلوگيري از بروز مشكلات زيست محيطي خطرناك نيز تهيه شده است كه از لحاظ علمي و عملي در سطح استاندارد مطلوب است اما متاسفانه نه دولت ايران و نه استان كرمانشاه توانايي انجام انرا ندارند تا از خسارات بعد از زلزله در حد مطلوب زیست محیطی جلوگيري شود اين خسارات با الوده شدن سطح زمين به انواع گازها و مواد خطرناك به وجود مي ايد.

معضل اگزوزهای دیزلی‌ها و نقش انها در الودگی هوای تهران

تحقیقات انجام شده نشان می دهد که قرارگیری در معرض مقدار قابل توجهی از ذرات معلق در هوا ازجمله کربن سیاه می تواند منجر به مرگ زودرس شود و تا 15 درصد عمر مفید انسان را کم کند. نتایج اندازه‌گیری کربن سیاه در 6 ایستگاه کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد شب‌ها با آغاز مجوز تردد وسایل نقلیه دیزلی، غلظت کربن سیاه به شدت شروع به افزایش می‌کند و در مواردی تا مرز 40 میکروگرم بر متر مکعب می‌رسد که مقدار بسیار زیاد و زیان‌باریست. کربن سیاه  یکی از اجزای مهم ذرات ریز معلق در هوا با قطر کمتر از 2.5 میکرون است و از انواع فرآیندهای احتراق و بیشتر از احتراق ناقص سوخت‌های فسیلی، سوخت‌های زیستی و زیست‌ توده ساطع می‌شود. بررسی‌های کارشناسی در راستای منشایابی ذرات کربن سیاه تهران نشان داد که در طول ساعات شب، ذرات کربن سیاه به وجود آمده، با فاصله زمانی کمی از زمان تولید، اندازه‌گیری می‌ شوند یا به عبارتی ذرات کربن سیاه در شب، ذرات تازه‌تر با عمر کمی هستند، در حالیکه در ساعات روز، این ذرات با فاصله زمانی بسیار بیشتری مشاهده می‌شوند. این تحلیل نشان می‌دهد که بخش بسیار زیادی از ذرات کربن سیاه، در شب تولید می‌شوند و در طول روز با آلاینده‌های دیگر موجود در جو ترکیب می‌شوند و غالبا ترکیبات پیچیده‌ای را تشکیل می‌ دهند.

حیات کارون در معرض خطر قرار دارد

تشکل‌های غیردولتی محیط‌زیستی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری از صدور مجوز انتقال آب ونک به رفسنجان با دستور عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خبر داده و از واکنش تند فعالان محیط زیست به این تصمیم خبر داد. یکی از سرشاخه‌های کارون از استان چهارمحال و بختیاری سرچشمه می‌گیرد و وارد منطقه سمیرم اصفهان می‌شود و دوباره وارد چهارمحال و بختیاری می‌شود و به سد کارون ۴ می‌ریزد. چنین پروژه‌هایی تأثیرات تجمعی بسیار بدی روی کارون می‌گذارد و کارون خودش مشکلات عدیده دارد. افزون بر این برای اجرای این پروژه قرار است یک تونل ۶۵ کیلومتری ایجاد بکنند تا آب را از اصفهان و چهارمحال و بختیاری خارج کنند که این هم تبعات خودش از جمله بحث زایش آب و تأثیر منفی بر آبخوان ها را دارد. در چنین وضعیتی که کارون دارد، این تأثیرات تجمعی انتقال‌های آب و سدسازی‌ به معنای نابودی کارون است. این پروژه با سرمایه‌گذاری شرکت عمران رفسنجان اجرا می‌شود و موافقت اولیه وزارت نیرو با این پروژه به دهه هفتاد بر می‌گردد. همان زمان که هنوز خیلی بحث ارزیابی و مطالبات محیط زیستی مطرح نبود همه نمایندگان منطقه مخالفت شدید با اجرای پروژه داشتند و پروژه اجرا نشد و در دولت‌های بعدی هم اصلاً امکان اجرا نیافت اما متأسفانه در دولت روحانی که با شعار محیط زیست بر سر کار آمد این پروژه که یک پروژه‌ی منتفی شده تلقی می‌شد دوباره کلید خورد. روحانی رییس جمهوری ایران بر خلاف وعده های انتخاباتی اش  کم کم دارد چهره پشت پرده خود را نشان می دهد که او و کابینه اش بر اساس مسایل امنیتی نظام، تصمیمات را اتخاذ می کنند نه بر اساس منافع مردم ایران.

آتش زدن مزارع حاشیه شهرها باعث آلودگی هوای آنها شده است

کشاورزان حاشیه شهرها با آتش زدن کاه و کلش مزارع خود باعث آلودگی هوای شهرها شده‌اند. در همه جای دنیا بعد از برداشت محصول، این بقایا به نحو احسن استفاده می‌شوند اما در ایران در بسیاری از استانها تنها باعث بروز الودگی هوا می شود که راههای ساده و کم هزینه برای بهره برداری بهینه از ان وجود دارد. که در اینجا متاسفانه شاهد نقض حقوق محیط زیست توسط خود شهروندان هستیم که از اموزش لازم در زمینه حفظ محیط زیست برخوردار نشده و در بسیاری از موارد اگاهانه یا نا اگاهانه به موجب الودگی محیط می شوند.

طی ۴۸ ساعت در ماه گذشته لاشه دو فوک خزری در بندر انزلی و میانکاله کشف شد

طی ۴۸ ساعت در ماه گذشته لاشه دو فوک خزری در بندر انزلی و ساحل میانکاله کشف شد. مورد نخست که روز شنبه مورخ 20/8/96در بندر انزلی مشاهده گردید، یک فوک نر می باشد که بر اثر گرفتار شدن در تورهای ماهیگیری از بین رفته و آثار جراحت و زخم بر روی لاشه مشخص بوده است.مورد دوم روز دوشنبه 22/8/96 در ساحل میانکاله مشاهده شده که علت مرگ این فوک به درستی مشخص نیست. از ابتدای مهرماه سال جاری تاکنون لاشه چهار فوک خزری در نواحی متخلف نوار ساحلی شمال کشور مشاهده شده و سه فوک گرفتار در تورهای صیادی نیز نجات پیدا کرده  اند.این در حالی است که در چند سال گذشته ما بصورت جدی با خطر انقراض فوک خزری مواجه شده ایم که از جانب سازمان حفاظت از محیط زیست ایران هیچ اقدام عملی انجام نشده است.

دیگر خبرهای زیست محیطی

/وضعیت نابسامان قوهای مهاجر در سرخرود/ شکار  بیش از ۹۰ درصد پرندگان مهاجر در ایران/ هوای تبریز ناسالم شد/ تعویض کاتالیست تاکسی ها و نصب فیلتر دوده اتوبوس‌ها توسط شهرداری تهران/ تنها راه احیای دریاچه ارومیه٬ استقراض خارجی است/نمک‌پاشی سنتی معابر هزینه‌بر و مخرب محیط زیست/تشریح عوامل رشد جلبک ها و آلودگی این روزهای رودخانه دز / دستگیر ی شکارچی متخلف قوچ وحشی هنگام شکار در پارک ملی سالوک/ اوضاع نابسامان ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا/خطر انقراض کوسه ماهی در خلیج فارس