تحقیقات این روزنامه نشان می‌دهد که آلودگی ارس تا کنون “به‌دلیل نبود معاهده‌ای قاطع و یا نبود ضمانت اجرایی” بر این موضوع سرپوش گذاشته شده است.
گزارش اخیر روزنامه “پیام ما” همچنین به این موضوع اشاره می‌کند که پساب نیروگاه اتمی متسامور ارمنستان بدون هیچ‌گونه تصفیه در جنوب “ساداراک” وارد ارس می‌شود و آب رود ارس به خصوص در محدود سد “خداآفرین” و دشت مغان، افزون برمواد پرتوزا، با فلزات سنگین و سمی از جمله سرب، آرسنیک، ترکیبات آلومینیوم، نیکل، مس، آهن، منگنز و ۵۳ آلاینده دیگر نیز آلوده شده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
نکته مهم این گزارش تایید بالا بودن غلظت منگنز و سرب در آب این رودخانه است. این گزارش می‌افزاید آلودگی سرب خطراتی را از نظر آب آشامیدنی و شیلات ایجاد می‌کند و افزون بر آن وجود عناصری همچون آلومینیوم، آرسنیک، بور، مس، مولیبدن و گوگرد و همچنین “وانادیم” سبب شده که آلودگی ارس به واقعیتی غیر قابل انکار تبدیل شود.
چهار مقصر منطقه‌ای: ارمنستان، آذربایجان، ایران و ترکیه
روزنامه “پیام ما” با تاکید بر صحت اخبار پیشین در خصوص آلودگی ارس، اعلام کرده که “پایش‌های آژانس انرژی اتمی و وزارت نیرو برای بررسی آلودگی رادیواکتیویته ارس، نشانه‌ای از نگرانی است.”
چندی پیش نیز پژوهش‌نامه مطالعات مرزی در شماره زمستان سال ۱۴۰۱ خود با اشاره به تاثیر آلودگی ارس بر افزایش نرخ سرطان در منطقه نوشته بود: «شدت سرطان‌های مری و معده و پوست و حجم بالای بیماری‌های کبدی که ناشی از آلودگی آب ارس است، در ساکنین مناطق مرزی آذری‌نشین به‌شدت افزایش‌یافته است.»
گزارش پژوهش‌نامه مطالعات مرزی همچنین با اشاره به “ورود مقادیر متنوع ترکیبات فلزی و شبه‌فلزی مازاد بر آلودگی‌های معادن و مملو از آلومینیوم‌های سمی”، وضعیت آلودگی این رودخانه را بسیار نگران‌کننده ارزیابی کرده بود.
این گزارش با اشاره به نشت مواد رادیواکتیو از نیروگاه هسته‌ای و قدیمی و غیراستاندارد متسامور ارمنستان، یادآور شده بود که اتحادیه اروپا و همچنین کارشناسان بین‌المللی، کهنگی قطعات و احتمال وقوع خطرات جانی و محیط زیستی این نیروگاه هسته‌ای را تایید کرده‌اند.
روزنامه “پیام ما” در گزارش خود با اشاره به این گزارش و سایر گزارش‌های منتشر شده در خصوص افزایش بیماری و سرطان به ویژه سرطان معده میان حاشیه‌نشینان کرانه‌های ارس در ایران، آلودگی ارس را یک واقعیت غیرقابل انکار دانسته است.
بر اساس این گزارش، اگرچه ارمنستان، بزرگترین آلاینده رود ارس خوانده شده است، اما جمهوری آذربایجان و ترکیه نیز در ایجاد آلودگی در این رود سهم دارند و ایران نیز با وارد کردن آلودگی‌های معدن مس سونگون به این رود، بر آلودگی‌ها می‌افزاید.
ماجرا از کجا شروع شد؟
هشدارها درباره آلودگی رود ارس از سال‌ها پیش وجود داشته است اما اظهارات اخیر محمود عباس‌زاده مشکینی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، این موضوع را بار دیگر به سرخط خبر‌ها آورد.
محمود عباس‌زاده مشکینی چندی پیش با اشاره به اظهارات معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل مبنی بر این که اردبیل، به لحاظ جمعیتی بیست و دومین استان کشور، اما از نظر ابتلا به سرطان گوارش و معده، نخستین استان کشور است، گفته بود علت این موضوع باید مشخص شود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
او با اشاره به این موضوع که پساب نیروگاه مستامور ارمنستان به رودخانه ارس می‌ریزد گفته بود که این نیروگاه، آب‌های زیرزمینی استان‌هایی که در حاشیه این رودخانه قرار دارند به ویژه اردبیل را آلوده می‌کند و این مساله می‌تواند دلیل نرخ ابتلای بسیار بالای مردم منطقه به سرطان معده و گوارش باشد.
اخبار مربوط به آلودگی ارس، به خصوص از سوی نهادهای دانشگاهی از سال‌ها پیش مطرح شده بود اما اغلب با انکار مسئولان مربوطه مواجه می‌شد.
برای نمونه مهران خجسته، رییس گروه محیط زیست و کیفیت منابع آب شرکت آب منطقه‌ای، با اشاره به این که کارشناسان این شرکت و سازمان انرژی اتمی کشور همه ساله ارس را پایش می‌کنند اعلام کرده بود که میزان “رادیواکتیویته آب رودخانه ارس بیش از حد مجاز رویت و گزارش نشده است.”
گفتنی است که سه استان شمال غربی ایران در پایین دست این نیروگاه اتمی واقع شده‌اند و در صورت تایید نهایی این گزارش، آب آلوده به پساب رادیواکتیو نیروگاه اتمی “متسامور”، همان آبی است که برای تامین آب شرب ساکنان کرانه ارس، آبیاری دشت‌های کشاورزی و همچنین پرورش ماهی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
