رهایی زندانیانی که گروگان جمهوری اسلامی به شمار می‌روند، در ازای منابع فروش نفت ایران که به دلیل تحریم‌های آمریکا بلوکه شده‌اند، با واکنش‌های انتقادی زیادی روبرو شده است.
معاون رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده می‌گوید ایران پول‌های آزاد شده را صرف تولید پهپاد برای روسیه و حمایت از تروریسم “علیه ما و اسرائیل” خواهد کرد.
مطابق شواهد، روسیه در حمله به اوکراین از پهپادهای ساخت ایران از جمله شاهد۱۳۶ استفاده می‌کند. جمهوری اسلامی همواره این مسئله را تکذیب کرده اما آمریکا به تازگی اعلام کرد مدارک استفاده از پهپادهای ساخت ایران را در اختیار اوکراین قرار داده است.
بزرگترین باج‌دهی تاریخ آمریکا و ترغیب گروگان‌گیری
مایک پنس دولت جو بایدن را متهم کرده که با این توافق مرتکب بزرگترین عملیات باج‌دهی در تاریخ ایالات متحده آمریکا شده است.
تام کاتن، سناتور جمهوری‌خواه آرکانزاس می‌گوید گرچه ما همواره از آزادی گروگان‌های آمریکایی استقبال می‌کنیم اما پنج زندانی آمریکایی در ایران تنها پس از این که باید شش میلیارد دلار باج به ایران داد آزاد می‌شوند و این مسئله “فقط آیت‌الله‌ها را به گروگان‌گیری بیشتر ترغیب می‌کند”.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
جمهوری اسلامی از نخستین ماه‌های به قدرت رسیدن گروگان‌گیری را در دستور کار قرار داد و نخستین نمونه بارز آن به گروگان گرفتن دیپلمات‌ها و کارمندان سفارت ایالات متحده در تهران توسط “دانشجویان پیرو خط امام” بود.
جیم ریش، سناتور جمهوری‌خواه و عضو کمیته روابط خارجی سنا نیز روز پنج‌شنبه، دهم اوت در یک پیام توئیتری ابراز نگرانی کرد که آزاد شدن شش میلیارد دلار از دارایی‌های ایران “به طور خطرناکی” انگیزه بیشتری برای گروگان‌گیری به جمهوری اسلامی می‌دهد
استقبال از محدودیت در استفاده از منابع آزاد شده
مطابق توافق نانوشته میان تهران و واشنگتن، پول‌های آزاد شده به طور مستقیم و نقدی در اختیار جمهوری اسلامی قرار نمی‌گیرد و از آن تنها می‌توان برای خرید اقلام انسان‌دوستانه نظیر دارو، تجهیزات پزشکی و مواد غذایی استفاده شود.
حساب کاربری پایگاه خبری “بهارنیوز” در توئیتر ابراز امیدواری کرده روایت‌ها درباره نحوه استفاده از پول‌های بلوکه شده درست باشد تا از “درازدستی‌ها و حیف‌میل‌های معمول” جلوگیری شود.
پس از رسانه‌ای شدن خبر توافق ایران و آمریکا، سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی، سه زندانی دو تابعیتی از زندان اوینبه خارج از زندان منتقل شدند اما ظاهرا آزادی نهایی آنها مستلزم واریز شدن پول‌های بلوکه شده به حساب تعیین شده‌ای در یک بانک قطری است.
این سه شهروند ایرانی آمریکایی از جمله به اتهام “همکاری با دولت متخاصم آمریکا” محاکمه و هر یک به ۱۰ سال زندان محکوم شده‌اند.
“توافق ذلت‌بار”
محمود صادقی، نماینده اصلاح‌طلب دوره پیشین مجلس شورای اسلامی در یک پیام توئیتری توافق اخیر را ذلت‌بار خوانده و با توجه به این که در قوانین ایران تابعیت دوگانه به رسمیت شناخته نمی‌شود می‌پرسد: «آزادی آنها چه ربطی به دولت آمریکا دارد؟!»
چنین انتقادهایی فقط از جناح موسوم به اصلاح‌طلبان حکومت جمهوری اسلامی به گوش نمی‌خورد، بلکه برخی فعالان سیاسی اصولگرا هم به توافق ایران و آمریکا نقدهایی دارند.
نتیجه سنگ‌اندازی در احیای برجام؟
محمد مهاجری، عضو سابق شورای سردبیری روزنامه کیهان و همکار شورای سردبیری سایت خبرآنلاین در یادداشتی نوشت: «دو سال و دو ماه قبل (خرداد۱۴۰۰) که مذاکرات [احیای برجام] در جریان بود علاوه بر آزادی زندانیان و رهاسازی ۷میلیارد دلار مطالبات از کره، پول‌های مسدود شده در ژاپن هم می‌توانست آزاد شود.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
مذاکرات احیای برجام در دولت حسن روحانی در آستانه به نتیجه رسیدن بود اما مطابق شواهد، رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای و اصولگرایان افراطی مانع این کار شدند.
برخی ناظران معتقدند روسیه که ظاهرا روابط نزدیکی با جمهوری اسلامی دارد نیز در به بن‌بست رسیدن مذاکرات احیای برجام، به خصوص پس از تحریم‌های غرب به خاطر تجاوز به اوکراین نقش داشته و از برگ ایران برای چانه‌زنی استفاده کرده است.
به نوشته مهاجری اگر دارایی‌های بلوکه شده با به نتیجه رسیدن مذاکرات احیای برجا آزاد می‌شد به صورت نقدی در اختیار جمهوری اسلامی قرار می‌گرفت و “همه ارزش افزوده‌اش در دو سال اخیر نصیب ایران می‌شد و ضمنا منت قطر و عمان هم سرمان نبود.»
پس از به بن‌بست رسیدن مذاکرات احیای برجام گفت‌وگوهای غیررسمی و محرمانه ایران و آمریکا با میانجیگری کشورهایی نظیر قطر و عمان انجام شد.
