این نخستین‌بار پس از سال‌ها بود که پناهی توانست شخصاً در یکی از سه جشنواره بزرگ جهانی حضور یابد. در حالی که آثار او پیش‌تر نیز در کن، برلیناله و ونیز در غیاب خودش به نمایش درآمده بودند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
حضور او در کن نیز تا مدت‌ها در هاله‌ای از ابهام بود. همسر و دخترش او را در مراسم فرش قرمز همراهی کردند. آخرین بار در سال ۲۰۰۳ بود که پناهی با فیلم “طلای سرخ” در جشنواره کن حضور یافت.
پناهی روی صحنه گفت که فیلم خود را به کارگردانان ممنوع‌الکار در ایران، به‌ویژه زنان فیلم‌ساز و بازیگری تقدیم می‌کند که از جنبش‌های اعتراضی در دفاع از حقوق زنان حمایت کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:آزادی جعفر پناهی به قید وثیقه؛ ادعای قوه قضائیه درباره میثمی
پناهی در آثارش همواره نگاهی انتقادی به سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران داشته است. او از ژوئیه ۲۰۲۲ تا فوریه ۲۰۲۳ همراه با محمد رسول‌اف، کارگردان ایرانی مقیم آلمان در زندان بسر برده است. فیلم “یک تصادف ساده” روایتگر آن دوران است و این پرسش را مطرح می‌کند که آیا خشونت در مسیر عدالت قابل توجیه است؟
در فیلم یک تصادف ساده یکی از قربانیان شکنجه به‌طور تصادفی دوباره مأموری که او را شکنجه‌گر خود می‌شناسد روبه‌رو می‌شود و او را در اتوبوس خود گروگان می‌گیرد، با نیت انتقام و کشتن او. اما در ادامه دچار تردید می‌شود. او نزد دیگر قربانیان شکنجه می‌رود تا با هم اطمینان یابند که واقعاً همین مرد همان شکنجه‌گر آن‌ها بوده است.
پناهی: شخصیت‌ها الهام‌گرفته از گفتگوهای زندان
داستان به سفری در جاده و در عین حال آشفته تبدیل می‌شود که طی آن گروه وارد بحث‌هایی داغ درباره مفهوم “انتقام مناسب” می‌شوند. آن‌ها بارها به تجارب دردناک خود از شکنجه بازمی‌گردند. یکی از شخصیت‌ها تعریف می‌کند که چگونه به‌مدت سه روز به‌صورت وارونه آویزان شده بوده تا وادار به لو دادن اسامی شود. با وجود این موضوعات سنگین، فیلم لحظاتی طنزآمیز نیز دارد.
بیشتر بخوانید:ادامه اعتراض‌های شبانگاهی و آغاز اعتصاب غذای خشک جعفر پناهی
پناهی در گفت‌وگویی با هالیوود ریپورتر (Hollywood Reporter) گفت که تجربه زندان الهام‌بخش ساخت این فیلم بوده است. او گفت: «تمام شخصیت‌هایی که در این فیلم می‌بینید، از گفت‌وگوهایی الهام گرفته شده‌اند که من در زندان داشتم؛ از داستان‌هایی که برایم تعریف کردند؛ از خشونت و بی‌رحمی حکومت ایران علیه زندانیان، خشونتی که اکنون بیش از چهار دهه است ادامه دارد.»
او همچنین تأکید کرد که برخلاف محمد رسول‌اف که به آلمان پناه برده است، نمی‌تواند تصور کند ایران را ترک کند.
دو کارگردان چگونه وقت خود را در زندان می‌گذرانند؟
جعفر پناهی در مصاحبه با روزنامه “دی‌سایت” در پاسخ به این سؤال که زمانی که با محمد رسول‌اف مشترکا در یک بند زندان بوده، دو کارگردان در زندان چگونه وقت خود را می‌گذراندند؟ آیا درباره سینما و پروژه‌های آینده‌شان صحبت می‌کردند، گفت: «من عاشق صحبت درباره سینما هستم، اما ترجیح می‌دهم این کار را زمانی انجام دهم که در زندان نباشم. من و رسول‌اف زیاد با هم حرف زدیم، اما بیشتر از همه، به هم‌سلولی‌هایمان گوش می‌دادیم؛ کسانی که بسیار بیشتر از ما رنج کشیده بودند. همین گفتگوها بعدها پایه نوشتن فیلمنامه فیلم جدید من «یک حادثه ساده» شد.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
او در این مصاحبه افزود: «من همیشه خودم را فیلم‌سازی اجتماعی می‌دانستم. من فیلم‌های انسان‌گرایانه می‌سازم؛ فیلم‌هایی درباره مردم و زندگی روزمره‌شان در ایران. اما می‌دانستم که برای فیلمی با چنین موضوعی هرگز مجوز ساخت نخواهم گرفت. بنابراین شرایطی که فیلم در آن ساخته شد، آن‌قدرها هم متفاوت نبود. هنوز هم مجبور بودم به‌طور مخفیانه فیلم‌برداری کنم.»
پناهی تاکنون جوایز معتبری از جشنواره‌های جهانی، از جمله برلیناله دریافت کرده است. خرس طلایی جشنواره برلین برای فیلم “تاکسی” در سال ۲۰۱۵ به او تعلق گرفت و دوربین طلایی کن برای فیلم “بادکنک سفید” در سال ۱۹۹۵به او اهدا شد.
