کاخ سفید روز شنبه گفته بود استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ که ریاست هیئت مذاکره‌کننده آمریکا را بر عهده دارد، “پیشنهادی دقیق و قابل قبول” برای ایران ارسال کرده و به “نفع آن‌هاست که این پیشنهاد را بپذیرند.”
کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، اشاره‌ای به جزئیات این پیشنهاد نکرده اما گفته بود رئیس‌جمهور آمریکا صراحتا اعلام کرده ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد. در این میان روزنامه نیویورک تایمز به نقل از منابع آگاه گزارش داده بود دولت ترامپ با پیشنهاد عمان برای ایجاد یک کنسرسیوم منطقه‌ای متشکل از ایران، عربستان، کشورهای عربی دیگر و ایالات متحده برای تولید انرژی هسته‌ای موافقت کرده است.
جمهوری اسلامی غنی‌سازی اورانیوم در خاک خود را “حق مسلم” و خط قرمز مذاکرات با واشنگتن می‌داند و تأکید کرده است در موضوع غنی‌سازی “کوچکترین نرمشی” نشان نخواهد داد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
در همین حال در ادامه انتقادهای مقامات ایرانی از گزارش تازه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد افزایش نگران‌کننده غنی‌سازی اورانیوم توسط تهران، رئیس آژانس انرژی اتمی ایران این گزارش را رد کرده و آن را “نه متکی بر داده‌ها و مشاهدات بازرسان، بلکه خروجی یک فرایند سیاسی” دانست.
محمد اسلامی با تأکید بر اینکه غنی‌سازی “اساس صنعت هسته‌ای” ایران است گفت: «کسی نمی‌تواند بگوید ایران حق غنی سازی ندارد. ایران کار خودش را انجام می‌دهد.»
او همچنین با رد ایده تشکیل یک کنسرسیوم به تجربه دوران پیش از وقوع انقلاب ۵۷ اشاره کرده و افزود: «همین حرف را آمریکایی‌ها به ایران قبل از انقلاب زدند و گفتند وارد چرخه سوخت هسته‌ای نشوید. گفتند که بیاید کنسرسیوم ایجاد کنیم. ایجاد شد و یک میلیارد دلار از شاه گرفتند. در فرانسه ایجاد شد و به محض شکل دادن گفتند که کشور غیراروپایی نمی‌تواند عضو این کنسرسیوم شود.»
محمد اسلامی تشکیل کنسرسیوم هسته‌ای در آن زمان در فرانسه را برای تهران بدون مزیت خوانده و گفت: «ایران به گذشته برنمی‌گردد.»
پیش‌تر اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، نیز با رد ایده ایجاد یک کنسرسیوم هسته‌ای در منطقه گفته بود “از هر روندی که مبتنی بر مشارکت کشورهای منطقه برای غنی‌سازی و تولید سوخت مورد نیاز برای طرح‌های هسته‌ای صلح آمیز باشد، حمایت می‌کنیم اما این ابتکار قاعدتاً به هیچ عنوان نمی‌تواند جایگزین بحث غنی‌سازی در داخل ایران باشد”.
در سال ۱۳۵۲ ایران ده درصد از سهام مجتمع غنی‌سازی اورانیوم به نام اورودیف را خرید که قرار بود در منطقه (تریکاستن) فرانسه احداث شود. این سهام بخشی از یک کنسرسیوم فرانسوی، بلژیکی، اسپانیایی و ایتالیایی بود و ایران به موجب موافقت‌نامه‌ای که محمدرضا شاه پهلوی آن را امضا کرد می‌توانست به فن آوری غنی‌سازی “اورودیف” دسترسی یابد. همچنین موافقت شد ایران مقدار مشخصی از اورانیوم غنی شده از کارخانه مذکور را که برای تولید رادیوایزوتوپ‌های راکتورهای خود و عمدتا برای مصارف پزشکی نیاز داشت، دریافت کند.
ایران در تاسیسات اورودیف در مجموع دو میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرد. یک میلیارد دلار سهم ایران از شرکت طرف قرارداد احداث رآکتور هسته‌ای بود و یک میلیارد دلار هم به صورت وام سرمایه‌گذاری شده بود. با وقوع انقلاب ۵۷ قرارداد اورودیف با چالش اجرایی مواجه شد و این کنسرسیوم نتوانست مزایای ملموسی برای ایران به همراه داشته باشد. با تغییر رژیم در ایران، برنامه هسته‌ای این کشور ابتدا متوقف و سپس مسیر آن تغییر کرد. کشورهای غربی به تدریج همکاری‌های خود با تهران را قطع کردند و ایران تلاش کرد برنامه هسته‌ای‌اش را به شکل مستقل یا با شرکای جدید دنبال کند.
تا زمان آغاز مذاکرات ایران و آمریکا، بحث ایجاد “کنسرسیوم هسته‌ای” به شکل خاص و مشخص در مذاکرات هسته‌ای در سالهای اخیر کمتر مطرح شده بود.
“توقف” اجرای تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران
در این میان روزنامه “وال‌استریت ژورنال” با انتشار مقاله‌ای از “تعلیق” تحریم جدید علیه جمهوری اسلامی توسط آمریکا خبر داده است. در این گزارش که روز یکشنبه منتشر شد، آمده کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید اخیرا در ابلاغیه‌ای ابتدا به مقامات ارشد شورای امنیت ملی، وزارت خزانه‌داری و سپس به وزارت خارجه دستور داده است تا فعالیت تحریمی جدیدی علیه ایران انجام ندهند.
کاخ سفید در پاسخ به درخواست این روزنامه برای اظهارنظر در مورد توقف تحریم‌های جدید علیه ایران، این موضوع را انکار نکرده، اما آنا کلی، معاون سخنگوی مطبوعاتی در بیانیه‌ای گفته است “هر گونه تصمیم جدید در رابطه با تحریم‌ها توسط کاخ سفید یا سازمان‌های مربوطه در دولت اعلام خواهد شد.”
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
به نوشته وال استریت ژورنال از ۳۱ اردیبهشت تا کنون هیچ تحریم جدیدی از سوی ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی اعلام نشده است.
در این گزارش آمده برخی مقامات دولت دونالد ترامپ معتقدند که این سیاست صرفا برای کند کردن و بررسی دقیق اقدامات تحریمی جدید در راستای مذاکرات حساس هسته‌ای بین تهران و واشنگتن است و این دستور جایی در زنجیره اداری بیش از حد تفسیر و بزرگنمایی شده است.
این روزنامه نوشته “مقامات دولت ترامپ مراقبند که در جریان مذاکرات هسته‌ای، بی‌دلیل ایرانی‌ها را تحریک نکنند؛ اما آن چیزی که ایران را پای میز مذاکره آورده، چیزی نبوده است جز فشار ناشی از تحریم‌های جدید ایالات متحده”.
در این مقاله با اشاره به تحریم‌های موفقیت‌آمیز آمریکا علیه صادرات نفت ایران، این پرسش مطرح شده است که دولت ترامپ “چرا اکنون که برای رسیدن به یک توافق ارزشمند به بیشترین فشار بر جمهوری اسلامی نیاز است، ترمز کرده است؟”
وال استریت ژورنال با اشاره به گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه “فریبکاری چندین ساله جمهوری اسلامی در مورد برنامه‌هسته‌ایش”، نوشته تهران از فرصت مذاکرات برای خریدن زمان و تخفیف بهره می‌برد، حتی در زمانی که همزمان در برابر شرایط ایالات متحده مقاومت می‌کند.
