برجام؛ منبع داخلی: روسیه، شریک دزد و رفیق قافله

یک منبع حکومتی در ایران گفته: پیشنهاد جدید نماینده روسیه برای از بین بردن سانتریفیوژهای پیشرفته ایران بدون هیچ فشاری بر غرب برای لغو تحریم‌های ظالمانه علیه تهران، یادآور ضرب‌الملل پارسی «شریک دزد و رفیق قافله» است؛ ظاهرا اینبار هم مسکو در مذاکرات هسته‌ای برای دریافت امتیازات بیشتر در حال اجرای آن است.

با ازسرگیری مذاکرات وین، بار دیگر این سوال از ذهن می گذرد که آیا روسیه به عنوان یکی از اعضای برجام واقعا در پی احیای این توافق نیمه جان است یا در جریان مذاکرات، اهداف دیگری را جستجو می کند؟

تازه ترین موضع گیری «میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، بدبینی را نسبت به این بازیگر همسایه افزایش داده است. او روز دوشنبه ۲۲ آذر (۱۳ دسامبر) در مصاحبه با خبرگزاری روسی «تاس» گفت: مذاکرات احیای برجام درحال پیشرفت است اما به کندی پیش می‌رود و یکی از مشکلات حاد آن سانتریفیوژهای پیشرفته غنی‌سازی اورانیوم در سایت‌های هسته‌ای ایران است.

اولیانوف در ارتباط با گزینه‌های مختلف در ارتباط با حل مشکل گفت: «سانتریفیوژهای غنی‌سازی ایران یا باید از بین برده شود، یا به خارج از کشور منتقل شود یا در انباری تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران نگهداری شود.»

اگر چه آمریکا یکجانبه توافق را ترک و سه کشور اروپایی نیز تنها به طرح سازوکارهای بی سرانجام اکتفا کردند اما به راستی نقش روسیه در دور زدن تحریم چه بود؟

هرچند برخی بر این باورند روسیه برای یک موفقیت دیپلماتیک بزرگ به احیای برجام نیاز دارد اما در این مدت تلاش قابل مشاهده ای برای دور زدن تحریم ها نشان نداده و به حمایت سیاسی از توافق بسنده کرده است.

از نگاه ناظران، روسیه همواره از رویارویی ایران و آمریکا بهره بهره می برد و عادی شدن روابط ایران با اتحادیه اروپا و آمریکا به مذاق کاخ کرملین خوش نمی آید.

کارشکنی های روسیه را می توان از فایل افشا شده «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه پیشین دریافت. در یک فایل صوتی که اوایل امسال منتشر شد، ظریف در مصاحبه با «سعیدلیلاز» کارشناس اقتصاد از کارشکنی روسیه در مذاکرات برجام سخن به میان آورد و در بخشی از این مصاحبه با اشاره به کارشکنی روس‌ها درباره برجام گفت: «هدف روس‌ها این بود که توافق هسته‌ای انجام نشود». به گفته ظریف «آنها وقتی دیدند ما داریم به توافق می‌رسیم شروع کردند به ایجاد مانع.»

روسیه پس از چهار روز به اظهارات ظریف واکنش نشان داد و وزارت امورخارجه روسیه با صدور بیانیه‌ای در واکنش به فایل صوتی ظریف اعلام کرد روسیه موضع رسمی ایران را در نظر می‌گیرد. سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت کشورش براساس برخی «اظهارات نسنجیده یا غیرقابل قبول» عمل نمی‌کند.

طرح جدید روسیه برای از بین بردن سانتریفیوژهای پیشرفته ایران با بزرگترین مشکل ارزیابی کردن بحث سانتریفیوژها، بدون فشار بر غرب برای لغو تحریم های ظالمانه، یاد آور ضرب الملل «شریک دزد و رفیق قافله» در زبان فارسی است.