لایحه احیای وزارت بازرگانی؛ تنظیم بازار یا تضعیف تولید؟

دو فوریت لایحه دولت برای تشکیل وزارت بازرگانی در مجلس تصویب شده و بررسی آن در صحن علنی به زودی آغاز می‌شود. برخی نمایندگان معتقدند وزارت بازرگانی واردات‌محور خواهد بود و تولید داخلی و صادرات را تضعیف می‌کند.معاون پارلمانی ابراهیم رئیسی در نشست “بررسی چالش‌های پیرامون تشکیل و عدم تشکیل وزارت بازرگانی” که روز شنبه ۱۶ اردیبهشت برگزار شد اعلام کرد، بحث درباره لایحه پیشنهادی دولت از سه‌شنبه در مجلس شورای اسلامی آغاز می‌شود.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، محمد حسینی در واکنش به انتقادهای برخی نمایندگان مجلس گفت تشکیل وزارت بازرگانی اصلا به معنای تقویت واردات به ضرر تولید داخلی نیست.

لایحه تشکیل وزارت بازرگانی پس از تصویب در هیئت دولت تقدیم مجلس شد و اکثریت نمایندگان حاضر در نشست روز ۱۲ اردیبهشت به دو فوریت آن رای موافق دادند.

سابقه تشکیل و ادغام وزارت بازرگانی

وزارت بازرگانی سال ۱۳۹۰ در وزارت صنایع ادغام شد و حاصل آن شکل‌گیری وزارت صنایع، معادن و تجارت (صمت) بود که وزیر آن به تازگی در مجلس استیضاح شد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

در بیش از یک دهه گذشته بحث احیای دوباره وزارت بازرگانی به طور جدی مطرح بوده و دولت قبلی نیز سال ۹۷ برای این منظور لایحه‌ای تصویب کرد که بررسی آن مسکوت ماند.

این وزارت‌خانه در دهه ۸۰ خورشیدی هم دوباره تشکیل شده بود اما چند سال بعد ادغام شد. به گفته یکی از نمایندگان مجلس، طی یک قرن اخیر ۱۱ بار وزارت بازرگانی مستقل و دوباره ادغام شده است.

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به سابقه این امر می‌گوید: «وقتی این اقدام چندین بار انجام شده نشان‌دهنده این است که به مباحثی که باید توجه نشده است.»

نگرانی از واردات‌محوری به زیان تولید داخلی

علیرضا عباسی روز یک‌شنبه در مخالفت با احیای وزارت بازرگانی به خبرگزاری ایلنا گفته، نگاه این وزارت‌خانه برای تامین مایحتاج مردم واردات‌محور خواهد بود که به ضرر تولید داخلی تمام می‌شود.

او با اشاره به این که بخشی از وظایف وزارت جهاد سازندگی که قرار است به وزارت‌خانه جدید محول شود حمایت از تولید و افزایش آن است، تاکید کرد باید بررسی شود که چرا این مجموعه و وزارت صمت با اختیاراتی که دارند، باز هم موفق نیستند.

عباسی به ایلنا گفت: «معتقدم با رای به تشکیل وزارت بازرگانی ۲ سال دیگر به همین نقطه امروز می‌رسیم و باز دو سال دیگر عده‌ای طرح خواهند داد که بازرگانی با وزارت صمت ادغام شود.»

در ماده واحده لایحه دولت هدف از احیای وزارت بازرگانی این گونه توصیف شده است: «تمرکز سیاست‌گذاری، راهبری، برنامه‌ریزی، نظارت و ساماندهی امور مرتبط با حوزه بازرگانی و تنظیم بازار، با تفکیک اهداف، مأموریت‌ها و وظایف مربوط به امور بازرگانی از وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی.»

بر پایه تبصره یک این لایحه، وزارت‌خانه جدید با جداسازی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان از وزارت جهادکشاورزی و شرکت بازرگانی دولتی از وزارت صمت تشکیل می‌شود.

ادعای دولت درباره سفره مردم و مبارزه با فساد

دولت ادعا می‌کند که “سفره مردم، مبارزه با فساد و حکمرانی صحیح و عادلانه در بازار” برایش اهمیت دارد و با تشکیل وزارت‌خانه‌ای که یکی از وظایف مهمش تنظیم بازار است باتورم و گرانی مبارزه می‌کند.

برخلاف این ادعا، تورم و گرانی و معضلات معشیتی شهروندان به جز ناکارآمدی و سوءمدیریت دولتمردان به میزان زیادی حاصل سیاست‌های تنش‌آفرین منطقه‌ای و غرب‌ستیزی است که تشدید تحریم‌ها و سقوط فزاینده ارزش پول ملی را به دنبال داشته است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

افزون بر این روند پرشتاب افزایش شمار شهروندانی که زیر خط فقر قرار می‌گیرند و عدم تحقق شعارهایی نظیر تولید یک میلیون اشتغال و ساخت یک میلیون مسکن در سال حکایت از ناتوانی دولت و نداشتن اراده جدی برای حل معضلات جامعه دارد.

علی موسوی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس می‌گوید، این کمیسیون تخصصی با احیای وزارت بازرگانی مخالف است زیرا “برنامه خاصی” برای این وزارت‌خانه وجود ندارد.

به گزارش خبرگزاری فارس، مصطفی طاهری یکی دیگر از نمایندگان مخالف لایحه دولت می‌گوید در حالی که تجربه‌های موفق جهانی مبتنی بر مدیریت یک‌پارجه تولید و تجارت است با تشکیل وزارت‌خانه مستقلی برای بازرگانی شاهد شکل گرفتن یک مجموعه واردات‌محور خواهیم بود.

با وجود این انتقادها و مخالفت‌ها ۱۴۳ نماینده مجلس به دو فوریت لایحه دولت رای موافق داده‌اند. مهرداد گودرزوند چگینی، یکی از این موافقان معتقد است، امروز در تنظیم بازار مشکل وجود دارد و با تشکیل وزارت بازرگانی یک نهاد مستقل پاسخگوی وضعیت بازار خواهد بود.