وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت در حاشیه مراسم سالگرد کشته شدن حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه پیشین در سانحه سقوط هلیکوپتر ابراهیم رئیسی به خبرنگاران گفت، تهران در حال بررسی این موضوع است که آیا در دور بعدی مذاکرات شرکت کند یا خیر. او افزود: «ما هنوز در حال بررسی این موضوع هستیم که آیا در آن تاریخ و در آن مکان، مذاکراتی مفید و سودمند می‌تواند برگزار شود یا خیر.»
در هفته‌های گذشته شماری از مقام‌های ارشد آمریکایی از جمله روبیو، وزیر خارجه این کشور از لزوم به صفر رسیدن غنی‌سازی در ایران سخن گفته و تأکید کرده بودند، اگر تهران مدعی استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز نظیر تأمین برق است، می‌تواند همانند برخی کشورهای دیگر اورانیوم وارد کند.
عراقچی درخواست‌ها برای توقف غنی‌سازی را “غیرمنطقی” دانست و گفت: «اگر درخواست‌های بیشتری مطرح شود و بخواهند ما را از حقوق مسلم خود محروم کنند، هیچ‌گونه جای پذیرشی برای آن وجود ندارد.»
جمهوری اسلامی در ده‌های گذشته همواره استفاده از انرژی هسته‌ای را “حق مسلم” خود دانسته اما کشورهای غربی تهران را متهم می‌کنند که با غنی‌سازی اورانیوم در سطوح بالا به دنبال ساخت سلاح اتمی است.
جمهوری اسلامی غنی‌سازی اورانیوم را “خط قرمز اصلی” خود در مذاکرات با آمریکا تعریف کرده و علی خامنه‌ای نیز در سخنرانی خود در روز سه‌شنبه با تأکید بر اینکه تهران برای غنی‌سازی از کسی “اجازه” نخواهد گرفت، گفته بود: «این حرف آمریکایی‌ها که به ایران اجازه غنی‌سازی نمی‌دهیم، غلط زیادی است.»
عراقچی پیش‌تر گفته بود، تاریخی برای دور پنجم مذاکرات بین تهران و واشنگتن پیشنهاد شده اما ایران هنوز آن را قبول نکرده است.
بنا بر برخی گزارش‌ها دور بعدی این مذاکرات در روزهای شنبه و یکشنبه (سوم و چهارم خرداد) در شهر رم، پایتخت ایتالیا به ایران پیشنهاد شده بود. با این حال اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه، با رد این گزارش‌ها گفته بود: «پیشنهادهایی برای زمان و مکان از طرف وزارت خارجه عمان مطرح شده اما تا این لحظه زمان و مکان قطعی مشخص نیست.»
عارف: غنی‌سازی خط قرمز نظام است
همزمان محمدرضا عارف، معاون اول مسعود پزشکیان نیز با رد درخواست برای “غنی‌سازی صفر” گفت: «اگر به‌دنبال عدم غنی‌سازی در خاک خود بودیم، در دهه‌های گذشته هم نیازی به تحمل تحریم‌های خشن و ظالمانه آمریکا نبود.»
او روز چهارشنبه در جلسه هیأت دولت “خط قرمز” جمهوری اسلامی را غنی‌سازی در خاک خود خواند و مقامات آمریکایی را به “تناقض‌گویی” در مورد غنی‌سازی متهم کرد. او مدعی شد که اظهارات آمریکایی‌ها در این باره بر سر میز مذاکره و خارج از آن با یکدیگر تفاوت دارد و آنها “تحت تأثیر جو رسانه‌ها” یا “خوراک فکری و راضی کردن” اسرائیل، “مطالب دیگری به زبان می‌آورند.”
عارف در عین حال ادعا کرد که ساخت سلاح هسته‌ای در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی “جایگاهی ندارد.”
این اظهارات در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش‌های پیشین خود میزان غنی‌سازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی را نگران‌کننده دانسته و آن را بسیار فراتر از سطح مورد نیاز برای تولید انرژی هسته‌ای خوانده بود. در گزارشی که آژانس اسفندماه پارسال منتشر کرد گفته شده بود که تهران در سه ماه گذشته به طور قابل‌توجهی میزان ذخایر اورانیوم با غنای بالای خود را افزایش داده و در صورت ادامه این روند تهران به زودی برای ساخت “شش بمب اتمی” اورانیوم غنی‌شده خواهد داشت.
مقامات ارشد جمهوری اسلامی بارها تهدید کرده‌اند که در صورت ادامه فشارها و تهدیدها به‌ویژه از جانب اسرائیل، سیاست دکترین هسته‌ای را تغییر خواهند داد. عراقچی آذرماه سال گذشته هشدار داده بود که اگر کشورهای غربی “تهدید به اعمال مجدد همه تحریم‌های سازمان ملل را ادامه دهند، احتمالا بحث هسته‌ای در داخل ایران به سمت در اختیار داشتن تسلیحات هسته‌ای گرایش پیدا خواهد کرد.”
مارکو روبیو روز سه‌شنبه در کمیته روابط خارجی سنا تأکید کرده بود که جمهوری اسلامی نباید هیچ سطحی از غنی‌سازی داشته باشد. او گفته بود: «حدود ۹۰ درصد از کار غنی‌سازی، رسیدن به سطح ۳.۶۷ درصد است. پس از آن، باقی‌مانده تنها مسأله زمان است.»
پس از خروج دونالد ترامپ از توافق برجام، جمهوری اسلامی غنی‌سازی و انباشت اورانیوم با غنای بالا در سطح ۶۰ درصد را افزایش داده است. این سطح از نظر فنی به غنی‌سازی ۹۰ درصدی که برای ساخت سلاح هسته‌ای لازم است، بسیار نزدیک است.
