عراقچی در گفت‌وگوی تلفنی خود با گروسی تهدید کرد که جمهوری اسلامی “به هر تحرک نامناسبی از سوی طرف‌های اروپایی واکنش مقتضی نشان خواهد داد”.
هم‌زمان وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی در بیانیه‌ای مشترک تهدید کردند که جمهوری اسلامی در صورت “سوءاستفاده برخی کشورها” از گزارش آژانس در نشست شورای حکام، “اقدامات متناسبی” را “اتخاذ و اجرا خواهد کرد که تبعات و مسئولیت آن بر عهده آن کشورها خواهد بود”.
این اظهارات نشانگر نگرانی جمهوری اسلامی از فعال کردن مکانیسم ماشه (Snapback) توسط تروئیکای اروپایی است؛ ساز و کاری که در صورت فعال شدن، منجر به بازگشت خودکار تمامی تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران خواهد شد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
گروسی قرار است گزارش جامع در خصوص برنامه هسته‌ای ایران را روز دوشنبه (۹ ژوئن / ۱۹ خرداد) به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه دهد.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در تماس تلفنی با گروسی، از مدیرکل آژانس خواست تا در جریان نشست هفته آتی شورای حکام، “با تبیین همکاری‌های ایران با آژانس تبعات هرگونه اقدام سیاسی را گوشزد کند، چراکه ایران به هر تحرک نامناسبی از سوی طرف‌های اروپایی واکنش مقتضی نشان خواهد داد”.
در حالی که گزارش جامع آژانس حاکی از همکاری ناکافی جمهوری اسلامی با این نهاد ناظر سازمان ملل است، عراقچی در این گفتوگو به “همکاری‌های مستمر ایران با آژانس”، نظارت این نهاد بر “تمام فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحت نظارت آژانس و در چارچوب موافقت‌نامه پادمان” و نیز بر “عدم انحراف فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای” جمهوری اسلامی اشاره کرد.
او از گروسی خواست تا “واقعیت‌ها را منعکس کند به گونه‌ای که امکانی برای سوءاستفاده برخی طرف‌ها از این نهاد بین‌المللی جهت پیشبرد اغراض سیاسی خود علیه ملت ایران فراهم نشود”.
عباس عراقچی همچنین در تماس تلفنی خود با گروسی، مسئولیت پیامدهای “هر تحرک نامناسبی از سوی طرف‌های اروپایی” را برعهده طرف‌هایی دانسته که به گفته او “آژانس و ترتیبات آن را ابزار پیشبرد برنامه‌های سیاسی خود علیه ایران قرار بدهند”.
غریب‌آبادی: گزارش آژانس اقدامی سیاسی است
در همین حال، کاظم غریب‌آبادی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز، با انتشار یادداشتی مدعی شد که گزارش جامع آژانس “بر برخی ادعاهای بسته‌شده گذشته تمرکز دارد” و با هدف “استفاده سیاسی برخی کشورها” تهیه شده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
غریب‌آبادی تصریح کرد: «تمامی ادعاها نسبت به گذشته برنامه هسته‌ای ایران برابر قطعنامه نوامبر ۲۰۱۵ پس از انعقاد برجام مختومه اعلام شده‌اند. از اینرو، این اقدام آژانس کاملاً در مغایرت با مفاد آن قطعنامه قرار دارد و یک اقدام سیاسی برای احیای ادعاهای ثابت‌نشده و انحرافی می‌باشد.»
این مقام ارشد وزارت خارجه جمهوری اسلامی بار دیگر مدعی شد که “ایران نه به دنبال سلاح هسته‌ای است و نه هیچ مواد و فعالیت اظهارنشده هسته‌ای دارد”.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود اعلام کرده است که ایران تا تاریخ ۱۷ مه، مجموعاً ۶ / ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد انباشت کرده است؛ افزایشی چشمگیر نسبت به گزارش پیشین در فوریه که این رقم را ۸/ ۲۷۴ کیلوگرم اعلام کرده بود.
غنای ۶۰ درصد تنها یک گام فنی با غنای ۹۰ درصدی مورد نیاز برای ساخت سلاح اتمی فاصله دارد. در گزارش آژانس همچنین تأکید شده است که ایران تنها کشور غیرهسته‌ای است که تا این سطح به غنی‌سازی اورانیوم پرداخته است. گفته می‌شود که بر این اساس، جمهوری اسلامی در حال حاضر سوخت کافی برای ساخت حدود ده بمب هسته‌ای در اختیار دارد، در حالی که میزان اورانیوم غنی‌شده ایران در گزارش قبلی آژانس در فوریه، برای شش بمب اتمی کافی بود.
طبق گزارش جامع آژانس، جمهوری اسلامی در سه مکان اعلام‌نشده که از مدت‌ها پیش در دست بررسی بوده‌اند، فعالیت‌های هسته‌ای پنهانی با مواد اعلام‌نشده انجام داده است. آژانس نتیجه‌گیری کرده است که این مکان‌ها و مکان‌های مرتبط دیگر، بخشی از یک “برنامه ساختاریافته اعلام‌نشده هسته‌ای” بوده‌اند که تا اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی ادامه داشته است.
گزارشی زمینه‌ساز فعال شدن مکانیسم ماشه
گزارش جامع آژانس عملا مسیر فعال کردن مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپایی عضو برجام، یعنی فرانسه، آلمان و بریتانیا، را همواره می‌کند. در صورت فعال شدن این ساز و کار، تمامی تحریم‌های بین‌المللی پیش از امضای توافق برجام در تیر ۱۳۹۴ (ژوئیه ۲۰۱۵) به شکل خودکار و بدون امکان وتوی آن توسط دیگر اعضای شورای امنیت، باز خواهد گشت.
جمهوری اسلامی که انتظار گزارشی منفی از سوی آژانس را داشت، پیش‌تر نیز بارها نسبت به پیامدهای آن هشدار داده بود. از جمله عراقچی در آذرماه سال گذشته (۱۴۰۳) کشورهای غربی را تهدید کرده بود که اگر به سوی فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل بروند، “بحث هسته‌ای در داخل ایران به سمت در اختیار داشتن تسلیحات هسته‌ای گرایش پیدا خواهد کرد”.
عراقچی با بیان اینکه اما این موضوع “بخشی از راهبرد امنیتی ایران” نیست، به بحث‌های جاری در محافل حکومتی جمهوری اسلامی مبنی بر “تغییر دکترین هسته‌ای” اشاره کرده و گفته بود: «تعامل ایران با غرب در مورد برنامه هسته‌ای تضمین شده نیست.»
عراقچی در گفتوگو با گروسی، به صراحت منظور از “اقدامات متناسب” در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه را روشن نکرده است، اما اگر چنین تهدیدی اشاره‌ای به “گرایش پیدا کردن به سمت در اختیار داشتن تسلیحات هسته‌ای” باشد، تهران را با مخاطراتی جدی و غیرقابل پیش‌بینی مواجه خواهد کرد.
اسرائیل که در این میان بیشترین نگرانی را دارد و با توجه به سیاست‌های تهران، موجودیت خود را در معرض خطر می‌بیند، بلافاصله پس از افشای گزارش جامع آژانس اعلام کرد، این گزارش به وضوح نشانگر این است که ایران به شکل هدفمند در حال پیشبرد برنامه‌ای برای ساخت سلاح هسته‌ای است و “جامعه جهانی باید فوراً اقدام کرده و این تهدید را متوقف کند”.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، بارها تهدید کرده است که ایران در صورت شکست مذاکرات با پیامدهای نظامی روبه‌رو خواهد شد. او در یکی از اظهار نظرهای خود گفته بود که تنها دو گزینه در برابر ایران قرار دارد: “یا نابودی داوطلبانه سانتریفیوژهای ایران توسط خود جمهوری اسلامی و یا انهدام آنها از طریق اقدام نظامی”.
گزارش تازه آژانس و موضع تروئیکای اروپا فشارها را بر تهران در جریان مذاکرات با واشنگتن افزایش خواهد داد. هنوز زمان و محل برگزاری دور ششم مذاکرات میان ایران و آمریکا که سلطان‌نشین عمان میانجی آن است، روشن نیست.
