برنامه بربوک برای مجمع عمومی سازمان ملل؛ “فراتر از یک رئیس”

آنالنا بربوک، وزیر خارجه پیشین آلمان قرار است به ریاست مجمع عمومی سازمان ملل انتخاب شود. این انتخاب پیشاپیش با انتقاداتی مواجه بوده است، از جمله به‌ددلیل مواضع بربوک و نیز نقش متفاوتی که برای مقام جدیدش قائل است.آنالنا بربوک،وزیر امور خارجه سابق آلمان قرار است امروز، دوم ژوئن (۱۲ خرداد)، به ریاست مجمع عمومی سازمان ملل انتخاب شود. او تنها نامزد این مقام است.

در حال حاضر، نوبت گروه اروپا و سایر کشورهای غربی است که نامزد خود را برای ریاست یک ساله مجمع معرفی کنند. به همین دلیل است که آنالنا بربوک به عنوان نماینده این گروه منطقه‌ای مطرح شده است.

انتخاب رئیس مجمع عمومی سازمان ملل با رأی اکثریت ساده ۱۹۳ کشور عضو انجام می‌شود. هرچند این مقام بالاترین سمت در سازمان ملل محسوب می‌شود ولی بیشتر مقامی تشریفاتی است که مدیریت جلسات مجمع نیز عمدتا به عهده اوست.

وظیفه اصلی بربوک در مقام جدید آماده‌سازی و برگزاری جلسات مجمع عمومی است. این وظیفه شامل نظارت بر زمان سخنرانی‌ها، اطمینان از اینکه کشورهای کوچک‌تر نیز فرصت صحبت دارند و مقابله با منافشات احتمالی و فریادهای نامناسب است.

بربوک اما به هنگام معرفی خود در میانه ماه مه به مجمع عمومی، اعلام کرد که قصد ندارد در دوره یک ساله ماموریت خود صرفاَ به عنوان رئیس جلسه انجام وظیفه کند. او در این باره تصریح کرد: «در سال ۸۰‌ام فعالیت سازمان ملل، این سازمان با چالش‌های وجودی بزرگی مواجه است. با این حال من معتقدم: این لحظه‌ای برای ناامیدی نیست.»

وزیر خارجه پیشین آلمان افزود که می‌خواهد بحران فعلی سازمان ملل را به فرصتی برایتغییرات تبدیل کند.

اولویت‌ها و دشواری‌ها

سازمان ملل از زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ با فشارهای مالی و سیاسی شدیدی مواجه بوده است.

ترامپ خواستار کاهش چشمگیر کمک‌های مالی آمریکا به سازمان ملل شد و همچنین دستور خروج آمریکا از سازمان جهانی بهداشت (WHO)، توافق‌نامه آب و هوایی پاریس، شورای حقوق بشر سازمان ملل و برنامه کمک به فلسطینی‌ها (UNRWA) را صادر کرد.

بربوک در مواجه با این فشارها و بحرابن‌ها قصد دارد “ساختارهای دوگانه را حذف کند و کارایی و شفافیت سازمان ملل را بهبود بخشد”؛ کاری که از نظر ناظران دشوار است ولی از انجام آنها گریزی نیست.

دست‌کم از زمان کوفی عنان، دبیرکل سازمان ملل در دهه آخر قرن گذشته بحث اصلاحات در سازمان ملل مطرح بوده و تا کنون جنبه اجرایی نیافته است. آلمان از مدافعان پیگیر اصلاحات در سازمان ملل است.

بربوک در ادامه معرفی خود و مقاصدش رسیدن به اهداف توسعه پایدار، مبارزه با بحران آب و هوا و تحقق برابری جنسیتی را از اولویت‌های کاری خود ذکر کرد.

او همچنین قصد دارد در انتخاب جانشین دبیرکل کنونی سازمان ملل که دوره‌اش تا پایان ۲۰۲۶ ادامه دارد نقش مهمی ایفا کند. تاکنون هیچ زنی رئیس سازمان ملل نشده است و بربوک می‌خواهد این وضعیت تغییر کند. او با تاکید بر این که تصمیم‌گیری باید به صورت شفاف و با مشارکت همه اعضا انجام شود وعده داد که به همه ۱۹۳ کشور عضو خدمت خواهد کرد، چه بزرگ و چه کوچک، “به عنوان میانجی صادق و نیروی وحدت‌بخش با گوش شنوا و درهای باز”.

مجمع عمومی سازمان ملل بودجه این سازمان را تصویب می‌کند، دبیرکل را منصوب می‌کند و درباره انتصاب مسئولان مهم تصمیم می‌گیرد. به دلیل بن‌بست‌های مکرر در شورای امنیت، در سال‌های اخیر مجمع عمومی سازمان ملل اهمیت بیشتری یافته است.

چرا انتخاب بایربوک جنجال‌برانگیز شده است؟

از زمانی که مشخص شد بربوک وزیر امور خارجه سابق به ریاست مجمع عمومی خواهد رسید، انتقادات زیادی به او وارد شده است. برخی کشورها مانند صربستان و بلاروس از “مواضع قطبی و یک جانبه” او در دوره وزارت خارجه ناخشنودند. نماینده روسیه در سازمان ملل نیز اتهاماتی از جمله “طرفداری آشکار” و “عدم صلاحیت دیپلماتیک” به او وارد کرده است. او همچنین به غلط مدعی شده که “بربوک از همکاری پدربزرگش با رژیم هیتلری خشنود است”.

به همین دلیل، احتمال زیادی وجود دارد که روسیه انتخابات را به تعویق بیندازد و برخلاف معمول درخواست رای‌گیری محرمانه کند؛ اتفاقی نادر که آخرین بار در سال ۲۰۲۰ رخ داده بود. در آن زمان ارمنستان به چنین اقدامی دست زد زیرا با ریاست نامزد ترکیه بر مجمع عمومی مخالف بود.

حتی با وجود رای‌گیری محرمانه، انتخاب بربوک به دلیل اکثریت ساده قابل پیش‌بینی است. اگر رای‌گیری محرمانه باشد، تعداد کشورهایی که به او رای نمی‌دهند مشخص خواهد شد اما نام آن‌ها محرمانه خواهد ماند.

در جریان معرفی او، چندین سفیر از کشورها مختلف از حضور یک وزیر امور خارجه فعال سابق در این سمت استقبال کردند. در عین حال، در داخل آلمان برخی نقد داشتند، چرا که در ابتدا قرار بود دیپلمات ارشد آلمانی هلگا اشمید، دیپلمات سرشناس آلمان که در مذاکرات منتهی به برجام هم نقشی محوری داشت برای این مقام معرفی شود. اشمید جلسات متعددی برای این سمت برگزار کرده بود اما پس از تغییر دولت و خروج حزب سبز از کابینه، بربوک خود به این شغل علاقه‌مند شد و با حمایت صدراعظم وقت اولاف شولتس و جانشین او، فردریش مرتز این انتخاب قطعی شد.

پس از انتخاب، بربوک کار خود را از سپتامبر سال جاری میلادی رسما آغاز خواهد کرد. او پنجمین زن در ۸۰ سال گذشته خواهد بود که رئیس مجمع عمومی سازمان ملل می‌شود.

حقوق این مقام و هزینه‌های زندگی در نیویورک از بودجه سازمان ملل پرداخت نمی‌شود بلکه توسط دولت کشور متبوع رئیس مجمع تامین می‌شود.