با وجود اعلام وزارت فرهنگ و ارشاد مبنی بر اینکه برای واگذاری کتابخانههای کانون پرورش فکری به کتابخانههای عمومی کشور هنوز “تصمیم قطعی” گرفته نشده اما موج انتقادات در پی مطرح شدن این پیشنهاد، همچنان گسترده است.چند روز پیش خبری از سوی هیات دولت منتشر شد که طبق آن وزیر فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی درخواستی برای صدور مجوز واگذاری کتابخانههای کانون به نهاد کتابخانههای عمومی کشور صادر کرده است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این اطلاعیه آورده بود: «با هدف کاهش زیان‌دهی شرکت دولتی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و تامین بخشی از هزینه‌ها از محل کاهش و صرفه‌جویی در هزینه‌ها، با استفاده از ساختار و ظرفیت موجود در نهاد کتابخانههای عمومی کشور و نیز به منظور افزایش و همسان‌سازی حقوق کارکنان این کانون، خواستار صدور مجوز برای واگذاری کتابخانههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نهاد کتابخانههای عمومی کشور هستیم.»
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان؛ نهادی کم خرج و پرفایده
انتشار این خبر در همان ساعات نخست با واکنش تند برخی از چهره‌های شاخص عرصه هنر و ادبیات کودک و نوجوان ایران روبه‌رو شد.
حمیدرضا شاه‌آبادی، نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در پی خبر درخواست واگذاری کتابخانههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به نهاد کتابخانههای عمومی کشور در یادداشتی که در خبرگزاری ایسنا منتشر شد، نوشت: «اگر اهل تعارف نباشیم، خوب می‌دانیم که این یعنی پیشنهاد تعطیلی کانون؛ چراکه کانون چیزی جز مراکز فرهنگی هنری و کتابخانه‌هایش نیست. ماهیت و ماموریت نهاد کتابخانههای عمومی با ماهیت و ماموریت کانون فرسنگ‌ها فاصله دارد. کانون نهاد تربیت غیر رسمی کودکان و نوجوانان نخبه در کشور است. خلاف تصور عده‌ای، کتابخانههای کانون فقط کتابخانه نیستند. نامشان هم کتابخانه نیست. به آنها مراکز فرهنگی هنری می‌گویند چون علاوه بر انجام فعالیت‌های معرفی کتاب و کتابخوانی برنامه‌های متعدد و متنوع دیگری هم دارند.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در این یادداشت با بیان اینکه، ساده‌انگاری است که کار کانون را فقط “کتابخانه‌داری” بدانیم و به راحتی حکم به ادغام آن با نهادی دیگر بدهیم، نوشت: «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آبروی فرهنگ ماست. نهاد دیرپایی که بخش مهمی از هنرمندان و نخبگان بزرگ این کشور از دل آن بیرون آمده‌اند. نهادی بسیار کم‌خرج و پرفایده که اگر روزی از ظرفیت‌های آن به شکل حداکثری استفاده شود، بسیاری از معضلات فرهنگی و اجتماعی ما را پوشش می‌دهد.»
واکنش کاربران شبکه های اجتماعی به “زیان‌دهی” کتابخانههای کانون
” کاهش زیان‌دهی” کتابخانههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که از سوی وزارت ارشاد به عنوان یکی از دلایل واگذاری این نهاد عنوان شده بود، با واکنش بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز روبه‌رو شد.
کاربری نوشته است، «اگر دلیل تعطیلی کانون پرورش فکری، زیان‌ده بودن آن است، چرا دو خودروسازی را تعطیل نمی‌کنید که زیان انباشته اعلامی آنها ۶۷ هزار و ۹۶۰ میلیارد تومان است؟»
کاربر دیگری با اشاره به همین موضوع نوشته است: «ارشاد اعلام کرده کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به علت ضرردهی بسته میشن. یعنی حوزه های علمیه، جامعه المصطفی و …. صرفه اقتصادی دارند که هر سال به تعدادشون اضافه هم میشه!؟»
انتقاد تند انجمن نویسندگان کودکان و نوجوانان و عقب‌نشینی وزارت ارشاد
واکنش‌ها در روزهای گذشته انقدر بالا گرفت که وزارت ارشاد مجبور شد، روز سه شنبه ۲۲ شهریور (۱۳ سپتامبر) درباره طرح واگذاری کتابخانههای کانون پرورش فکری اطلاعیه دیگری منتشر کند.
وزارت ارشاد در این اطلاعیه با “شائبه” خواندن این خبر اعلام کرد: «درباره این پیشنهاد فقط یک گزارش کارشناسی انجام شده است. این موضوع هنوز فرایند بررسی‌های قانونی خود را حتی در کمیته و کمیسیون‌های تخصصی دولت نیز شروع نکرده است.»
وزارت فرهنگ و ارشاد جمهوری اسلامی همچنین در پاسخ به واکنش‌های بی‌شماری که به اطلاعیه اولیه این ورازتخانه منتشر شده بود، اعلام کرد: «خبر تعطیلی و انحلال کتابخانههای کانون تنها “جوسازی” و “اخبار دروغین” بود. اصل درخواست ما تنها برای حمایت بیشتر، تقویت جریان فرهنگی و ترویج کتابخوانی بود.»
بیشتر بخوانید: کانون پرورش فکری؛ پنجاه سالگی یک نهاد متفاوت
اشاره وزارت ارشاد به “اخبار دروغین تعطیلی و انحلال” در پی واکنش تند انجمن نویسندگان کودکان و نوجوانان است که روز ۲۱ شهریور (۱۲ سپتامبر) منتشر شده بود.
انجمن نویسندگان کودکان و نوجوانان در بیانیه خود اعلام کرده بود، واگذاری مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری به هر نهاد دیگری به معنی تعطیلی این نهاد پرافتخار بوده و حاصل آن جز نابودی فعالیت‌های فرهنگی هنری تخصصی کودکان و نوجوانان و از بین بردن نهادی که نمونه‌اش در جهان انگشت‌شمار و موجب افتخار است، نخواهد بود.
انجمن نویسندگان کودکان و نوجوانان پیامد این تصمیم وزارت فرهنگ و ارشاد را “شرمساری تاریخی به‌خاطر ناتوانی در حفظ معتبرترین سازمان فرهنگی کشور” دانسته و تصمیم‌گیری درباره کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در حیطه اختیارات مجلس دانسته بود.
تولد “کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان” در سال ۱۳۴۴
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سازمان ناسودبر فرهنگی و هنری است که در دی‌ماه ۱۳۴۴ به ریاست فرح پهلوی آغاز به کار کرد.
تشکیل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان حاصل تلاش اهل فرهنگ برای پر کردن خلاء آثار و محصولات فرهنگی برای کودکان و نوجوانان و متناسب با نیازهای روز بود.
نطفه شکل‌گیری کانون را اما می‌توان طرح لیلی امیرارجمند، دوست و همکلاسی فرح دیبا دانست که برای راه‌اندازی یک کتابخانه ویژه کودکان تلاش کرد. او نخستین مدیرعامل کانون بود.
این درخواست همزمان با ساخت پارک فرح (پارک لاله کنونی) انجام شد و به این ترتیب نخستین کتابخانه کودک ایران در این پارک جا گرفت.
در گام‌های بعدی تعدادی دیگر کتابخانه برای کودکان و نوجوانان در مناطق محروم جنوب شهر تهران و بعدتر در بسیاری دیگر از شهرها و شهرستان‌ها شروع به کار کردند.
کانون پرورش فکری زیر نظر هیئت مدیره و مدیرعامل اداره می‌شد. سازمان کانون بدین قرار بود: امور اداری، کتابخانه‌ها، چاپ کتاب، سینما، تئاتر، جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان، پژوهش‌های فرهنگی و هنری، بایگانی فیلم، روابط عمومی و امور تدارکات و انبار.
به گفته لیلی امیرارجمند، مدیر کانون، نام “کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان” را احسان یارشاطر که عضو هیئت امنای کانون بوده، برای این موسسه پیشنهاد داده بود.
پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ کانون از یک سازمان غیرانتفاعی به نهادی دولتی و زیر مجموعه وزارت فرهنگ و آموزش عالی و از سال ۶۰ به عنوان سازمانی وابسته به وزارت آموزش و پرورش تبدیل شد.
مدیرعامل پرحاشیه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از ۲۵ مرداد سال ۱۴۰۱ حامد علامتی است. او دکترای رشته جامعه‌شناسی – گرایش اقتصاد و توسعه – را دارد و پیش از این سابقه تدریس در دانشگاه سوره تهران و تدریس در دوره‌های آموزش مربیان تربیتی کشور را در کارنامه داشته است.
درباره دیگر سوابق حامد علامتی گفته شده است که او پیش از این مسؤولیت‌هایی از جمله معاون پارلمانی سازمان تبلیغات اسلامی، مشاور و دستیار نائب رئیس مجلس شورای اسلامی و دبیر کل اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان را نیز عهده‌دار بوده است.
به انتخاب حامدعلامتی برای مدیرعاملی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از همان ابتدا اعتراضات گسترده‌ای شده بود.
برخی نزدیکی او به سازمان تبلیغات اسلامی و رجال سیاسی و حضورش در شورای تهران را خطری برای استقلال کانون پرورشی می‌دانستند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
حدود یک ماه پیش نیز اظهارات او درباره انیمیشن‌های کودکان نیز خبرساز شد که گفته بود: «استکبار در گستاخانه‌ترین شکل ممکن، همجنس‌گرایی را وارد انیمیشن های کودکان کرده است و این‌ها فاجعه بزرگی برای بشریت است.»
حامد علامتی: در حال پیگیری برای منتفی‌شدن این پیشنهاد هستیم
حامد علامتی در چند روز گذشته در واکنش به خبر واگذاری کتابخانههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: «به همه علاقمندان به کانون اطمینان می‌دهم که طرح و پیشنهاد این موضوع، با ضعف بررسی‌های دقیق و کارشناسی همراه بوده و در حال پیگیری جهت منتفی‌شدن این پیشنهاد هستیم.»
او همچنین در توئیتی نوشت: «بال مُرغک کانون کتاب است و آشیانه آن کتابخانه‌هایش، صفحات پرافتخار آن از هم جدا نخواهد شد.»
به اظهارات و توئیت اخیر مدیرعامل فعلی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز واکنش‌های بسیاری صورت گرفته است.
با وجود اعلام مخالفت حامد علامتی با پیشنهاد اخیر وزارت فرهنگ و ارشاد، ، شمار بسیاری از منتقدان او را یکی از مسببان مطرح شدن چنین طرحی می‌دانند و در پاسخ به توییت‌های اخیر او نوشته‌اند: «پیگیری این مهم و جلوگیری از واگذاری کتابخانههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به کتابخانههای عمومی کشور مسئولیت مهم شماست.»
