مه 28
فراخوان جلسه عمومی کانون دفاع از حقوق بشر در ایران در تاریخ ۲۸ می ۲۰۲۳
مه 28
آغاز دور دوم انتخابات ترکیه؛ اردوغان یا قلیچداراوغلو؟
در دور نخست انتخابات، اردوغان نامزد حزب حاکم عدالت و توسعه، ۴۹،۵ درصد آراء را به دست آورده و کمال قلیچداراوغلو، نامزد مشترک ائتلاف اپوزیسیون ۴۴،۹ درصد از آرا را به خود اختصاص داده بود.
با توجه به نتیجه حاصله در دور اول، اردوغان مدعی پیروزی محسوب میشود؛ سیاستمداری که اکنون بیست سال است، زمام قدرت در ترکیه را در دست دارد.
پرسش این است که کسانی که در دور نخست نه به اردوغان و نه به قلیچداراوغلو رأیداده بودند، بلکه به نامزدهای دیگر، در دور دوم چگونه عمل خواهند کرد.
سینان اوغان ، نامزد “ائتلاف آتا” که از کاندیداهای شرکتکننده در دور نخست انتخابات بود، در آغاز هفته گذشته در نشستی خبری اعلام کرد که در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه از اردوغان حمایت میکند. اوغان در دور اول انتخابات بالای پنج درصد آرا را کسب کرده بود.
اگر هواداران اوغان به نفع اردوغان رأی دهند، پیروزی رئیس جمهور کنونی ترکیه بسیار محتمل خواهد بود.
بیشتر بخوانید: شگردهای اردوغان در دور اول انتخابات ریاستجمهوری چه بودند؟
البته میان چهرههای “ائتلاف آتا” یکدستگی وجود ندارد. امید اوزداغ ، رهبر حزب پیروزی (Zafer) کە از اعضای اصلی ائتلاف آتا بود، در آستانه برگزاری دور دوم انتخابات در یک نشست مطبوعاتی از کمال قلیچداراوغلو، کاندیدای ائتلاف ملت اعلام حمایت کرد.
امید اوزداغ کە بە عنوان یک سیاستمدار ملیگرای افراطی و ضد مهاجر شناختە میشود، در ادامە مدعی شد: «غلبه بر مشکلات اقتصادی بدون برگرداندن ١٣ میلیون پناهجو و آوارە بە کشورهایشان امکانپذیر نیست. با بودن این پناهجویان ما نمیتوانیم از افزایش اجارەبها جلوگیری کنیم.»
سیاستمداران ترکیه در هفتەهای گذشتە بارها از “وجود ١٣ میلیون پناهجو در ترکیه” سخن گفتەاند، در حالی کە مدرکی دال بر درستی ادعای خود رو نمیکنند. آمار نهادهای بینالمللی حاکی از وجود سه و نیم میلیون جنگزدە و پناهجو در ترکیه است.
مسئله پناهجویان در کنار معضلات اقتصادی از موضوعات کلیدی در کارزار انتخاباتی هر دو نامزد بوده است. قلیچداراوغلو حتی گفته است که در صورت پیروزی به محض روی کار آمدن، “پناهجویان را به خانههایشان پس خواهد فرستاد”.
ایلهان اوزگل، کارشناس علوم سیاسی در گفتوگو با سرویس خبری شبکه اول تلویزیون آلمان (تاگسشاو) در این رابطه از “مانوری تاکتیکی” سخن گفته و میافزاید: «باید دید که آیا این تاکتیک نتیجهبخش خواهد بود. میتوان این ترفند را به کار بست، ولی اگر از من میپرسید، آن را متقاعدکننده نمیدانم.»
به گفته او جذب رأیدهندگان جدید در ترکیه اصولا دشوار است و در این کشور کمتر شهروندانی هستند که تغییر جناح دهند و رأی خود را به نفع نامزد رقیب به صندوق بریزند. این کارشناس معتقد است، هر چه جو قطبیتر باشد، شمار رأیدهندگانی که نظرشان را تغییر میدهند نیز کمتر است.
بیشتر بخوانید: کشورهای عرب منطقه با سرمایههای خود از اردوغان حمایت میکنند
ترکیه در دورهای گذشته شاهد اینچنین رقابتی تنگاتنگ میان نامزدان انتخابات ریاست جمهوری نبوده است؛ رقابتی که کمحاشیه نیز نبود است.
در آستانه دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه و در گرماگرم پیشبینیها، قلیچداراوغلو شکایتی علیه اردوغان ثبت کرد.
قلیچداراوغلو میگوید او را در یک ویدئوی ساختگی در کنار تصاویر یک فرمانده نظامی از حزب کارگران کردستان (پکک) نشان میدهند.
در ویدئوی مورد نظر که شکایت بر آن مبتنی است، قلیچداراوغلو به صورت تلویحی با شبه نظامیان کرد مرتبط دانسته شده است.
وکیل قلیچداراوغلو اعلام کرده که به همین دلیل، پروندهای علیه اردوغان تشکیل شده است. گفته میشود که رجب طیب اردوغان این ویدئو را بارها در میتینگهای انتخاباتی خود پخش کرده است.
مه 28
جشنواره فیلم کن؛ نخل طلا نصیب “آناتومی یک سقوط” شد
فیلم دلهرهآور “آناتومی یک سقوط”، محصول فرانسه که آن را ژوستین تریه ساخته است، جایزه نخل طلایی را به دست آورد. تریه سومین کارگردان زن در تاریخ جشنواره سینمایی کن است که موفق به دریافت این جایزه شده است.
این فیلم در باره زنی نویسنده است که متهم به قتل همسرش شده و میکوشد بیگناهی خود را در این مورد ثابت کند. فیلمنامه این اثر به قلم تریه و آرتور هراری بوده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
“آناتومی یک سقوط” که برای نخستین بار در جشنواره کن به نمایش درآمده قرار است که در ماه اوت امسال در فرانسه به اکران عمومی درآید.
مراسم اهدای نخل طلا برای ژوستین تریه فرصتی بود تا او از دولت امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه به خاطر برنامههای او در راستای تغییر قوانین بازنشستگی و همچنین سیاستهای فرهنگیهنری دولت این کشور انتقاد کند.
جایزه بهترین کارگردانی به تران آن هونگ، فیلمساز ویتنامیتبار اهل فرانسه به خاطر کارگردانی “اشتیاق دودن بوفان” که درامی تاریخی است، تعلق گرفت.
“جایزه بزرگ” (The Grand Prix) كه دومین جایزه معتبر جشنواره کن محسوب میشود، نصیب جانتان گلیزر، کارگردان بریتانیایی و فیلم او “منطقه مورد علاقه” شد.
این فیلم که با الهام از رمانی به همین نام اثر مارتین ایمیس ساخته شده، داستان خانوادهای را روایت میکند که در مجاورت اردوگاه مرگ آشویتس زندگی میکند.
جایزه نخل برای بهترین بازیگر مرد به کوجی یاکوشو، هنرپیشه ژاپنی به خاطر نقشآفرینیاش در فیلم “روزهای عالی”، اثر ویم وندرس رسید.
مروی دیزدر، هنرپیشه اهل ترکیه نیز به خاطر درخشش در فیلم “درباره علفهای خشک” جایزه بهترین بازیگر زن را دریافت کرد.
جایزه هیأت داوران جشنواره کن نیز به آکی کائوریسماکی، فیلمساز معروف فنلاندی به خاطر کارگردانی “برگهای افتاده” تعلق گرفت؛ اثری که در ژانر کمدیدرام ساخته شده است.
مه 28
توافق بایدن و رئیس مجلس نمایندگان بر سر افزایش سقف بدهیها
جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده شامگاه شنبه ۲۷ مه (به وقت محلی) با انتشار پیامی در توییتر اعلام کرد که در این راستا با کوین مککارتی از حزب جمهوریخواه و رئیس مجلس نمایندگان به توافقی کلی دست یافته است.
او این توافق را “خبری خوش” برای مردم آمریکا دانست، چرا که ناتوانی دولت ایالات متحده در پرداخت هزینههای خود میتوانست پیامدهای “فاجعهباری” داشته باشد.
در صورت عدم توافق میان کاخ سفید و جمهوریخواهان بر سر افزایش سقف بدهی، دولت آمریکا به عنوان بزرگترین اقتصاد جهان قادر به پرداخت هزینهها و انجام تعهدات مالی خود نمیبود.
این امر نه تنها برای خود اقتصاد ایالات متحده که برای اقتصاد در سراسر جهان عواقب اقتصادی و مالی سنگینی به دنبال میداشت. ایالات متحده همچنان بزرگترین اقتصاد جهان است و هر تحول منفی در آن بازارهای بینالمللی را با چالشهای جدی روبرو میکند.
پیش از آن جنت یلن، وزیر خزانهداری ایالات متحده هشدار داده بود در صورتی که کنگره سقف بدهی را افزایش ندهد، دولت فدرال آمریکا در آغاز ماه ژوئن پولی نخواهد داشت و به این ترتیب ورشکسته خواهد شد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
در سالهای گذشته سقف بدهیهای آمریکا بارها از سوی دولتهایی که رؤسای جمهور آن دموکرات یا جمهوریخواه بودند لغو شده یا افزایش داده شده بود.
حال جمهوریخواهان قصد دارند از این موضوع برای بحث بر سر تعدیل هزینههای دولت استفاده کنند. جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا اما میخواهد لغو سقف بدهیها منوط به انجام تصمیمات دیگری نباشد، زیرا این بدهیها توسط دولتهای دیگر صورت گرفته است.
منظور از سقف بدهی حداکثر پولی است که دولت ایالات متحده از طریق انتشار و فروش اوراق قرضه دولتی، میتواند قرض کند.
مه 27
تنش میان تهران و طالبان؛ ایران از کشته شدن دو مرزبان خبر داد
به گزارش خبرگزاری ایرنا، دو نیروی مرزبانی ایران جان باخته و دو شهروند دیگر زخمی شدهاند. ایرنا نوشت یکی از کشته شدگان سرباز وظیفه بوده است.
علت دقیق شروع این درگیریها مشخص نیست، اما مرزبانان ایرانی و طالبان هر یک دیگری را به تیراندازی متهم میکنند.
احمدرضا رادان، فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی اعلام کرد نیروهای مرزی به هرگونه تعدی و تعرض قاطعانه پاسخ خواهند داد. قاسم رضایی، جانشین فرمانده کل انتظامی نیز گفت: «حاکمان فعلی افغانستان باید در قبال عمل نسنجیده و مغایر با اصول بینالمللی خود پاسخگو باشند.»
همزمان مدیرکل حمل و نقل و راهداری سیستان و بلوچستان از تعطیلی مرز میلک تا اطلاع ثانوی خبر داده است.
پیشتر روزنامه “هشت صبح” که اخبار افغانستان را پوشش میدهد، به نقل از منابع محلی ولایت نیمروز از بسته شدن پل ابریشم خبر داد.
طالبان: خواهان جنگ با همسایگان نیستیم
عبدالنافع تکور، سخنگوی وزارت امور داخله طالبان در توییتی گفته است که این مرزبانان ایران بودند که نخست به سوی نیروهای طالبان شلیک کردند. این مقام طالبان در ادامه تاکید کرد: «امارات اسلامی خواهان جنگ با همسایگان خود نیست.»
بیشتر بخوانید: درگیری نظامی میان نیروهای مرزبانی ایران و طالبان
مرکز اطلاعرسانی مرزبانی سیستان و بلوچستان ایران در اطلاعیهای گفته که درگیری در نقطه صفر مرزی پس از قصد ورود افراد مسلح ناشناس به خاک ایران شروع شد.
خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران نوشت مسئولان مرزبانی دو کشور در حال بررسی علت وقوع درگیری هستند. این خبرگزاری اخبار مبنی بر بهرهگیری نیروهای ایرانی از موشک را “کاملا کذب” خواند و افزود که آنها از سلاحهای سبک و نیمهسبک و توپخانه استفاده کردهاند.
بیشتر بخوانید: امیرعبداللهیان: حکومت فعلی افغانستان را به رسمیت نمیشناسیم
در همین حال، منابع افغان از ولایت نیمروز به روزنامه “هشت صبح” گفتهاند که مرزبانان ایرانی با استفاده از حملات توپخانهای خانههای مردم محلی در ولسوالی کنگ و شهر زرنج را هدف قراردادهاند. خبرهایی از تخریب منازل مسکونی در ولسوالی کنگ و شهر زرنج گزارش شده است.
تسنیم اما خبرهای مبنی بر هدف قرار دادن فرودگاه زرنج در افغانستان توسط نیروهای ایرانی را نیز تکذیب کرده و گفته که درگیریها به مناطق ساسولی، حاتم و ماککی محدود بودهاند.
حقابه هیرمند و تنش طرفین
پس از سفر هفتە گذشتە ابراهیم رئیسی بە سیستان و بلوچستان و هشدار او به مقامات طالبان در مورد حقابه هیرمند، تنشها و تهدیدهای لفظی بین مقامات دو طرف بە اوج رسید.
رئیسی در آن هشدار گفت: «میخواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این مطلب ما را عادی تلقی نکنند، آن را بسیار جدی بگیرند. من به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار میدهم که حق منطقه استان سیستان و بلوچستان را صریحاَ بدهند.»
بیشتر بخوانید: حقابه هیرمند؛ سفر هیات ایرانی به کابل و برکناری فرماندار پکتیا
در واکنش به این سخنان اما حکومت طالبان در بیانیهای از مقامات ایران خواست که “ابتدا معلومات خود را در مورد آب رودخانه هیرمند تکمیل کنند و بعد از آن با الفاظ مناسب” خواستشان را مطرح کنند.
طبق عهدنامه سال ۱۳۵۱، افغانستان باید سالانه ۸۵۰ میلیون متر مکعب از آب رودخانه هیرمند را به ایران بدهد. اما عدم عمل به این تعهد از سوی افغانستان بهویژه در سالهای اخیر چالشی جدی بین دو کشور بهوجود آورده است. طالبان میگوید به دلیل خشکسالی، آب رودخانه هیرمند کافی نیست.
مه 27
تنش تهران و طالبان؛ ایران از کشته شدن دو مرزبان خبر داد
به گزارش خبرگزاری ایرنا، دو نیروی مرزبانی ایران جان باخته و دو شهروند دیگر زخمی شدهاند. ایرنا نوشت یکی از کشته شدگان سرباز وظیفه بوده است.
علت دقیق شروع این درگیریها مشخص نیست، اما مرزبانان ایرانی و طالبان هر یک دیگری را به تیراندازی متهم میکنند.
احمدرضا رادان، فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی اعلام کرد نیروهای مرزی به هرگونه تعدی و تعرض قاطعانه پاسخ خواهند داد. قاسم رضایی، جانشین فرمانده کل انتظامی نیز گفت: «حاکمان فعلی افغانستان باید در قبال عمل نسنجیده و مغایر با اصول بینالمللی خود پاسخگو باشند.»
همزمان مدیرکل حمل و نقل و راهداری سیستان و بلوچستان از تعطیلی مرز میلک تا اطلاع ثانوی خبر داده است.
پیشتر روزنامه “هشت صبح” که اخبار افغانستان را پوشش میدهد، به نقل از منابع محلی ولایت نیمروز از بسته شدن پل ابریشم خبر داد.
طالبان: خواهان جنگ با همسایگان نیستیم
عبدالنافع تکور، سخنگوی وزارت امور داخله طالبان در توییتی گفته است که این مرزبانان ایران بودند که نخست به سوی نیروهای طالبان شلیک کردند. این مقام طالبان در ادامه تاکید کرد: «امارات اسلامی خواهان جنگ با همسایگان خود نیست.»
بیشتر بخوانید: درگیری نظامی میان نیروهای مرزبانی ایران و طالبان
مرکز اطلاعرسانی مرزبانی سیستان و بلوچستان ایران در اطلاعیهای گفته که درگیری در نقطه صفر مرزی پس از قصد ورود افراد مسلح ناشناس به خاک ایران شروع شد.
خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران نوشت مسئولان مرزبانی دو کشور در حال بررسی علت وقوع درگیری هستند. این خبرگزاری اخبار مبنی بر بهرهگیری نیروهای ایرانی از موشک را “کاملا کذب” خواند و افزود که آنها از سلاحهای سبک و نیمهسبک و توپخانه استفاده کردهاند.
بیشتر بخوانید: امیرعبداللهیان: حکومت فعلی افغانستان را به رسمیت نمیشناسیم
در همین حال، منابع افغان از ولایت نیمروز به روزنامه “هشت صبح” گفتهاند که مرزبانان ایرانی با استفاده از حملات توپخانهای خانههای مردم محلی در ولسوالی کنگ و شهر زرنج را هدف قراردادهاند. خبرهایی از تخریب منازل مسکونی در ولسوالی کنگ و شهر زرنج گزارش شده است.
تسنیم اما خبرهای مبنی بر هدف قرار دادن فرودگاه زرنج در افغانستان توسط نیروهای ایرانی را نیز تکذیب کرده و گفته که درگیریها به مناطق ساسولی، حاتم و ماککی محدود بودهاند.
حقابه هیرمند و تنش طرفین
پس از سفر هفتە گذشتە ابراهیم رئیسی بە سیستان و بلوچستان و هشدار او به مقامات طالبان در مورد حقآبه هیرمند، تنشها و تهدیدهای لفظی بین مقامات دو طرف بە اوج رسید.
رئیسی در آن هشدار گفت: «میخواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این مطلب ما را عادی تلقی نکنند، آن را بسیار جدی بگیرند. من به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار میدهم که حق منطقه استان سیستان و بلوچستان را صریحاَ بدهند.»
بیشتر بخوانید: حقابه هیرمند؛ سفر هیات ایرانی به کابل و برکناری فرماندار پکتیا
در واکنش به این سخنان اما حکومت طالبان در بیانیهای از مقامات ایران خواست که “ابتدا معلومات خود را در مورد آب رودخانه هیرمند تکمیل کنند و بعد از آن با الفاظ مناسب” خواستشان را مطرح کنند.
طبق عهدنامه سال ۱۳۵۱، افغانستان باید سالانه ۸۵۰ میلیون متر مکعب از آب رودخانه هیرمند را به ایران بدهد. اما عدم عمل به این تعهد از سوی افغانستان بهویژه در سالهای اخیر چالشی جدی بین دو کشور بهوجود آورده است. طالبان میگوید به دلیل خشکسالی، آب رودخانه هیرمند کافی نیست.
مه 27
“شبیهسازی ژنتیکی یوز ایرانی” و افزایش امیدها برای احیای نسل یوزپلنگ
سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران گفت: استفاده از روشهای ژنتیکی و تلفیق سلولهای جنسی و نهایتاً رسیدن به جنین یوز ممکن است اما این پروسه سختتر از بازسازی جنین دامها مانند گوسفند و بز و… است که قبلاً در کشور انجام شده است.
دکتر رضا آذربایجانی؛ در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم درباره امکان شبیهسازی یوزپلنگ ایرانی در شرایط آزمایشگاهی اظهار کرد: داشتن سلول زنده برای استفاده از روشهای ژنتیکی و تلفیق سلولهای جنسی و نهایتاً رسیدن به جنین یوز ممکن است اما این پروسه، سختتر از بازسازی جنین دامها مانند گوسفند و بز و… است که قبلاً در کشور انجام شده است.
وی با بیان اینکه یک گونه گربهسان را نمیتوان یا یک گونه علفخوار تطابق داد، ادامه داد: باروری آزمایشگاهی یا خارج از زیستگاه، روشی است که اگر تمام گزینهها محدود شود باید به آن پرداخته شود و اکنون ما در شرایطی هستیم که باید برای یوزپلنگ ایرانی از این روشها استفاده کنیم.
سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران گفت: کاری که ما در مرکز ذخایر ژنتیک توانایی انجام آن را داریم، بحث “کلونینگ” یا همانندسازی است اما محدودیتهایی مانند یوز میزبان، ناقلی که باید استفاده شود و خطراتی که ممکن است به وجود بیاید، باعث شده این پروژه بسیار با احتیاط انجام شود.
آذربایجانی افزود: تعداد یوزهای ما بسیار بسیار کم است و دسترسی به منابعی از سلولها، به وفور دامها نیست اما این کار باید انجام شود و در شرایطی نیستیم که صبر کنیم تا نمونههای سلولی ما بیشتر شود چرا که با توجه قرار گرفتن یوز در پرتگاه انقراض، شاید آینده برای این کار دیر باشد.
وی درباره جانور میزبان سلول یوزپلنگ توضیح داد: مطالعات نشان داده که استفاده از یوز موفقیتآمیزتر بوده و باید به این قضیه به دقت نگاه کرد که میزبان باید با یوز سازگاری ژنتیکی داشته باشد؛ یکی از قدمهای ما این است که پیش از اینکه وارد عرصه استفاده از خود یوز شویم، آغاز کار را در سایر گربهسانان انجام دهیم.
سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با بیان اینکه مطالعات محدودی در سایر کشورها و در حد یک مقاله علمی در این خصوص انجام شده است، گفت: ما بدون اغراق و بزرگنمایی و با تکیه بر توانمندیهای داخلی و به دور از حاشیه کار را شروع میکنیم و امید داریم که به لطف خداوند این کار به نتیجه برسد و پنجره جدید را برای احیای گونهها در کشور باز کند.
مه 27
تجارت خارجی ایران و سلطهی روزافزون چین بر بازار

در سال گذشته، حجم تجارت خارجیِ ایران، به استثنای نفت، به حدود ۱۱۳ میلیارد دلار رسید. بیش از ۳۰ میلیارد دلار از این مبادلات تجاری، سهم چین بود که بزرگترین شریک تجاریِ ایران است. بعد از چین، امارات متحدهی عربی دومین شریک تجاری ایران است. این دو کشور نیمی از مبادلات تجاری ایران را در اختیار دارند.
بنا بر گزارش گمرک ایران، در سال گذشته ایران بیشتر از ۵۳ میلیارد دلار کالا، بهجز نفت، صادر کرده و در مقابل نزدیک به ۶۰ میلیارد دلار کالای خارجی وارد کرده است. این یعنی، موازنهی تجاریِ ایران منفی هفت میلیارد دلار بوده است.
سه دههی قبل، چین سهم چندانی در تجارت خارجی ایران نداشت و مبادلات تجاری این کشور با ایران در سال ۱۳۷۰ در مجموع به ۴۵۰ میلیون دلار هم نمیرسید.
اکنون چین جای کشورهای غربی مثل آلمان را، که زمانی بزرگترین شریک تجاری ایران بود، گرفته و سهم شرکای تجاریِ غربی و ژاپن به کمترین میزانِ خود در سالهای اخیر رسیده است.
در سال ۱۳۷۰ آلمان بزرگترین شریک تجاری ایران بود و نزدیک به هشت میلیارد دلار مبادلات تجاری با ایران داشت و سهم ژاپن به بیش از سه و نیم میلیارد دلار میرسید اما اکنون سهم آلمان دو میلیارد دلار است و سهم ژاپن به کمتر از یکصد میلیون دلار رسیده است.
امارات متحدهی عربی دومین شریک تجاری ایران است و در سال گذشته ایران و امارات بیش از ۲۴ میلیارد دلار کالا مبادله کردهاند که ۱۸ میلیارد دلار از آن کالاهایی بود که امارات به ایران صادر کرده است. امارات از طریق صادراتِ مجدد بخشی از کالاهای چینی و غربی را به ایران صادر میکند.
ترکیه با بیش از ۱۳ میلیارد دلار و عراق با بیش از ۱۰/۵ میلیارد دلار به ترتیب سومین و چهارمین شریک تجاری ایران در سال گذشته بودهاند. البته برخلاف دیگر شرکای تجاری ایران، تقریباً بخش عمدهی مبادلات تجاری ایران با عراق، کالاهایی بوده که ایران به آن کشور صادر کرده است.
آمار نشان میدهد که شرکای تجاری ایران، بهویژه پس از تحریمهای بینالمللی در یک دههی گذشته، محدودتر شدهاند و تجارت ایران عمدتاً منحصر به کشورهای آسیایی مثل چین، امارات متحدهی عربی و هند است و کشورهای غربی و ژاپن میزان مبادلات تجاریِ خود با ایران را به شدت کاهش دادهاند.
افت شدید صادرات پسته و فرش
هرچند صادرات ایران عمدتاً غیرنفتی است اما بیش از نیمی از این صادرات غیرنفتی، محصولات نفتی نظیر پتروشیمی است و بقیهی هم بیشتر مواد معدنیِ خام است و نه کالای نهایی تولیدشده در ایران.
پیش از این، محصولات کشاورزی و سنتی نظیر پسته و فرش سهم زیادی در صادرات غیرنفتی ایران داشتند و گاه صادرات سالانهی این دو محصول به حدود چهار میلیارد دلار میرسید اما درآمد صادراتی این دو محصول به کمتر از ۱۵۰میلیون دلار در سال رسیده است.
در سال ۱۳۷۰ آلمان بزرگترین شریک تجاری ایران بود و نزدیک به هشت میلیارد دلار مبادلات تجاری با ایران داشت و سهم ژاپن به بیش از سه و نیم میلیارد دلار میرسید اما اکنون سهم آلمان دو میلیارد دلار است و سهم ژاپن به کمتر از یکصد میلیون دلار رسیده است.
در سال ۱۳۷۲ صادرات فرش ایران دو میلیارد دلار بود و ایران بازیگر مهمی در بازار فرش دستباف جهان به شمار میرفت اما بهمرور رقبایی نظیر هند، پاکستان و ترکیه سهم ایران را در بازار جهانی فرش تصاحب کردند. در یک دههی گذشته بعد از افزایش تحریمهای بینالمللی، صادرات سالانهی فرش در حدود ۳۰۰ میلیون دلار بود اما پس از خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریمها از سوی آمریکا، صادرات فرش بهشدت کاهش یافت. آمریکا همواره بزرگترین خریدار فرش ایران بود و تحریمها باعث شد که ایران مهمترین بازار صادراتیِ فرش خود را از دست بدهد. آمار نشان میدهد که در چند سال اخیر صادرات سالانهی فرش بین ۵۰ تا ۸۰ میلیون دلار در نوسان بوده است.
بازار صادراتی پسته نیز شرایط مشابهی را تجربه کرده است. ایران که سه دههی پیش در بازار پسته بیرقیب بود، با کاهش تولید و صادرات مواجه است. ایران در سال ۱۳۹۵ بیشتر از یک میلیارد و دویست میلیون دلار پسته صادر کرد اما این رقم با کاهشی شدید در سال گذشته به حدود ۴۰۵ میلیون دلار رسیده است.
با آنکه ایران از نظر سطح زیر کشت، بزرگترین باغهای پسته در جهان را در اختیار دارد اما تولید پسته به علت خشکسالی و کمآبیِ گسترده در حال کاهش است. تولید پسته در ایران گاه بیش از ۲۵۰ هزار تن در سال بوده که بیشتر از ۲۰۰ هزار تن آن صادر میشده است اما گزارشها نشان میدهد که با کاهش تولید، میزان صادرات نیز به دلیل تحریم بهشدت کم شده است. اروپا همواره بزرگترین بازار صادراتی پسته ایران بود اما اکنون سهم ناچیزی از پستهی صادراتی ایران به بازار اروپا میرود.
حجم صادرات پستهی ایران در سال گذشته حدود ۵۰ هزار تن بوده که مهمترین مشتری آن نیز به ترتیب کشورهای روسیه، هند، عراق و چین بودند.
اکنون ایران پس از آمریکا و ترکیه سومین تولیدکنندهی پسته در جهان است و این دو کشور سهم بازار پستهی ایران در اروپا را تصاحب کردهاند.
موانع صادرات نفتی
در آمارهای رسمی گمرک ایران، صادرات نفت خام در مبادلات تجاری محاسبه نمیشود اما گزارشهای دولتی نشان میدهد که بزرگترین مشتریان نفت ایران در سالهای اخیر چین و هند بودهاند.
تحریمهای بینالمللی به کاهش شدید صادرات نفت انجامیده و ایران ناچار شده که نفتِ خود را بهصورت غیررسمی به قیمتهای پایینتر به مشتریانی بفروشد که حاضرند عواقب ناشی از نقض تحریمها را بپذیرند.
مشکل ایران تنها به فروش نفت محدود نمیشود. به دلیل تحریمها ایران قادر به انتقال رسمیِ پول حاصل از فروش نفت به داخل نیست و نمیتواند بهراحتی عواید ناشی از فروش نفت را به اقتصاد بحرانزدهی خود منتقل کند.
مشتریان نفتی مثل چین صرفاً حاضر شدهاند که در ازای واردات نفت، کالاهای تولیدیِ خود را به صورت پایاپای به ایران بفروشند.
در این شرایط دولت ایران در تابستان سال ۱۳۹۹ برنامهی همکاری با چین را تصویب کرد که بر اساس آن قرار است در یک برنامهی ۲۵ ساله، چین حدود ۴۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایهگذاری کند.
جزئیات این تفاهمنامه به صورت رسمی منتشر نشده است اما با گذشت بیش از سه سال از تصویب این تفاهمنامه هیچ نشانهای از عملی شدن آن به چشم نمیخورد. گفته میشود که این سرمایه عمدتاً در بخشهای نفت و گاز هزینه خواهد شد که در سالهای اخیر به علت سرمایهگذاریِ ناکافی به شدت فرسوده شده است.
در صورت اجرای این تفاهمنامه، سهم چین در بازار ایران به میزان چشمگیری افزایش خواهد یافت. به نظر برخی از منتقدان، ایران برای مقابله با تحریمهای آمریکا دستبهدامن چین شده است اما این تفاهمنامه در فقدان روابط متعادل با آمریکا و اروپا به نفع ایران نخواهد بود، چون چینیها میدانند که ایران گزینههای محدودی دارد و در نتیجه امتیازات بیشتری از ایران خواهند گرفت.
شرایط نابرابرِ ایران در مقابل چین، به این نگرانی دامن زده است که چین میخواهد از ناتوانیِ ایران در جامعهی جهانی استفاده کند و با حذف رقبا در بازار ایران، به موقعیتی انحصاری دست یابد به گونهای که حتی اگر ایران زمانی بخواهد به همکاری با کشورهای غربی روی بیاورد با مانعی به نام چین مواجه خواهد شد.
مه 27
لوتار ماتئوس: هونس و رومنیگه به بایرنمونیخ بازمیگردند
بیشتر بخوانید: رقابت داغ بایرن و دورتموند برای کسب قهرمانی بوندسلیگا
اخراج یولیان ناگلزمان از سمت سرمربیگری بایرنمونیخ در اواسط نیمفصل دوم سال جاری بوندسلیگای آلمان از سوی اولیور کان و حسن صالححمیدزیچ و جایگزنی توماس توخل، روی هم رفته نتایج رضایتبخشی برای بایرنیها به همراه نداشته است.
مدیران بایرنمونیخ این تصمیم را به منظور حفظ بخت این تیم برای کسب سه مقام قهرمانی در لیگ قهرمانان باشگاههای اروپا، جام حذفی باشگاههای آلمان و نیز بوندسلیگا اتخاذ کرده بودند.
اما حذف بایرنمونیخ در مرحله یکچهارم نهایی لیگ قهرمانان اروپا، ناکامی در دور یکچهارم نهایی جام حذفی فوتبال آلمان و نیز از دست دادن موقت صدرنشینی در بوندسلیگا، یکی از ناکامترین عملکردهای این تیم را در طول دهههای اخیر رقم زده است.
حال لوتار ماتئوس، رکورددار بازیهای ملی و کاپیتان پیشین تیم ملی آلمان و تیم بایرنمونیخ، صریحا گفته که مدیران سابق بایرنمونیخ، اولی هونس و کارل-هاینتس رومنیگه، احتمالا دوباره سکان هدایت این باشگاه را به عهده خواهند گرفت.
بیشتر بخوانید: تعویض سرمربی در بایرن مونیخ؛ ناگلزمان رفت، توخل آمد
بایرنمونیخ در دوران رهبری طولانی این دو نفر در طول چند دهه، رشد فوقالعادهای داشت و به جمع بزرگان فوتبال اروپا و جهان پیوست.
لوتار ماتئوس در این زمینه به نشریه “اشپیگل” گفت: «ساختار اساسی لازم در باشگاه بایرنمونیخ در حال حاضر دیگر پابرجا نیست.»
ماتئوس ۶۲ ساله معتقد است که هونس و رومنیگه احتمالا در “سازماندهی مجدد باشگاه بایرنمونیخ مشارکت خواهند کرد.”
او میگوید: «اولی هونس با کاله رومنیگه صحبت خواهد کرد که آنها چگونه میتوانند به بایرنمونیخ کمک کنند. این دو چهره در مورد جذب بازیکنان جدید و نیز در زمینه تدوین ترکیب کادر مدیریتی جدید، دست به کار خواهند شد.»
مه 27
کارمند هندی برای نجات موبایل آب مخزن سد را خالی کرد
راجش ویشواس، مقام دولتی هندی، سه روز تمام حدود دو میلیون لیتر آب از یک حوضچه سد بیرون کشید تا تلفن همراه خود را بیابد.
به گزارش ایندیا تودی، دستگاه اس-۲۳ سامسونگ این مرد ۳۲ ساله به ارزش ۱۰۰هزار روپیه (۱۲۰۰ دلار) به هنگام گرفتن عکس سِلفی به دریاچه سد “خرکاتتا” در ایالت چهاتیسگراه در ایالت مرکزی هند افتاده بود.
ویشواس گفته که پس از ناکامی غواصان محلی در پیدا کردن موبایل، با هیئت آبیاری تماس گرفته و مجوز پمپاژ آب دریافت کرده است.
ویشواس عنوان کرده که یک مقام مسئول به او اطمینان خاطر داد که آب پمپاژ شده “به نفع کشاورزان خواهد بود.”
عملیات جنونآمیز نجات تلفن همراه، پس از سه روز متوقف شد و به تعلیق راجش ویشواس از کارش انجامید.
پریانکا شوکلا، یکی از مقامات شهرستان کانکر، به روزنامه “نشنال” هند گفت: «آب یک منبع حیاتی است و نباید به این شکل به هدر برود.»
ویشواس سوءاستفاده از مقام خود را رد کرده و گفته که آب تخلیه شده مربوط به سرریز سد و “غیرقابل استفاده” بود.
ویشوا اقدام خود را با این استدلال توجیه کرده که باید به هر قیمتی گوشی را پیدا میکرد، زیرا “تماسهای مهم” و “دادههای حساس دولتی” روی آن ذخیره شده بود.
البته نیازی نبود راجش ویشواس این همه خودش و دیگران را به دردسر بیندازد و میلیونها لیتر آب را هدر بدهد چرا که تلفن همراه او پس از سه روز ماندن در آب، دیگر کار نمیکند.