معاون وزیر خارجه اوکراین می گوید اطلاعات جعبه های سیاه هواپیمای سرنگون شده خطوط هوایی این کشور در ایران از دخالتی غیرقانونی در پرواز این هواپیما حکایت دارد.
از سوی دیگر یک مقام کانادایی گفت: بسیاری از مسائل در مورد هواپیمای اوکراینی همچنان بی‌پاسخ مانده است و رژیم ایران مایل نیست که اطلاعات استخراج‌شده منتشر گردد.
به گزارش رادیو فرانسه، خانم کَتی فاکس رئیس دفتر امنیت ترابری کانادا هیچ توضیحی در بارۀ محتوای جعبۀ سیاه هواپیمای اوکراینی نداد و فقط گفت: “کار در پاریس شاید به پایان رسیده باشد اما بسیاری از مسائل همچنان بدون پاسخ مانده است”.
او گفت: “ما از رژیم ایران خواسته‌ایم که اطلاعات برآمده از دستگاه‌های ثبت اطلاعات (متعلق به جعبه‌های سیاه) را هرچه زودتر منتشر کند”، اما به گفتۀ وی، تهران که رسماً رهبری تحقیقات را بر عهده دارد، اجازه نداده است که دفتر امنیت ترابری کانادا جزییاتی از اطلاعات به‌دست آمده را منتشر کند.
بنابراین گزارش، سازمان تحقیقات سوانح و امنیت هوایی فرانسه نیز که به عنوان ارائه‌دهندۀ خدمات فنی در پرونده دخیل است، حق انتشار اطلاعات را ندارد.
واکنش خانواده‌ها به بازخوانی جعبه سیاه هواپیما
انجمن خانواده‌های جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی با صدور بیانیه ای با اشاره به بازخوانی جعبه سیاه هواپیما در فرانسه خواهان تحقیقات جامع درباره جنایت سرنگونی هواپیما توسط سپاه پاسداران شدند.
در بخشی از بیانیه خانواده جان‌باختگان آمده است: رژیم ایران تمام تلاش خود را کرد که راز جنایتش را به جعبه سیاه تقلیل دهد هر چند بازخوانی جعبه سیاه اولین قدم در انجام تحقیقات نسبت به این جنایت است.
در ادامه بیانیه؛ انجمن خانواده‌ها با اشاره به شواهدی چون بازگذاشتن آسمان ایران در شرایط خطیر جنگی، اجازه دادن به پرواز هواپیمای خطوط هوایی اوکراین، شلیک چندین موشک به هواپیما، تخریب سریع صحنه سقوط و ترساندن شاهدان و سرکوب خانواده‌ها، تأکید کرده است که آنها صرفا به اطلاعاتی که از طریق جعبه سیاه به دست می‌آید، دل خوش نکرده‌اند.
این در حالیست که وزیر خارجه کانادا نیز اعلام کرد که اعتبار زیادی برای گزارش رژیم ایران در این زمینه قائل نیست و این موضوع نمی‌تواند فقط خطای انسانی باشد.
اسرار جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی استخراج شد
پس از شش ماه تعلل، رژیم ایران روز یک شنبه اعلام کرد که جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی را به فرانسه فرستاده است. کشورهای کانادا، اوکراین، سوئد، افغانستان و بریتانیا که بر روند کار نظارت دارند، اعلام کردند که این اقدام باید مدت‌ها پیش صورت می‌گرفت.
این در حالیست که اداره بررسی سوانح هوایی فرانسه روز دوشنبه اعلام کرد که کارشناسان این نهاد موفق شده‌اند صدای مکالمات درون کابین خلبانان هواپیمای اوکراینی را از جعبه سیاه این هواپیما استخراج کنند.
این نهاد فرانسوی در توییتی با اشاره به ضبط مکالمات درون کابین اعلام کرد که نه تنها صدای خلبانان، بلکه تمام اطلاعات درون دستگاه ضبط “جعبه سیاه” با موفقیت استخراج شده‌اند.
بنا به گزارشها، اداره بررسی سوانح هوایی فرانسه هنوز درباره محتویات و داده‌های استخراج‌شده سخنی نگفته است.
آگاهان می گویند که معلوم نیست در این جعبه چه اسراری وجود دارد که رژیم ایران ۵ ماه از ارایه آن خودداری ورزید
در همین حال وزیر خارجه کانادا، در گفت‌وگویی تلفنی در مورد گزارش مقامات رژیم ایران و اینکه شلیک موشک‌های سپاه پاسداران “خطای انسانی” بوده، به خبرگزاری رویترز گفته است: من به این گزارش چندان باور ندارم. این رویداد فقط یک خطای انسانی نبوده است. به نظر من این ساده کردن آن چیزی است که واقعا رخ داده است.
هشدار اروپا نسبت به خطای آتش به اختیاران هوايی
آژانس ایمنی حمل و نقل هوایی اتحادیه اروپا (EASA) در مورد خطر پرواز هواپیما های غیر نظامی و مسافربری در حریم هوایی ایران هشدار داده است.
به گزارش بلومبرگ، آژانس ایمنی حمل و نقل هوایی اروپا هشدار داد هواپیماهای مسافربری که از طریق حریم هوایی ایران پرواز می‌کنند ریسک این را دارند که به‌طور تصادفی توسط سیستمهای پدافند هوایی این کشور مورد هدف قرار بگیرند.
در خبرنامه EASA آمده است: “با توجه به وضعیت ناپایدار امنیتی و هماهنگی ضعیف بین هواپیمایی کشوری و عملیات نظامی ، خطر خطا در شناسایی هواپیمای غیرنظامی وجود دارد. با توجه به وجود سیستم های دفاع هوایی با فناوری پیشرفته ، توصیه می شود خطرات موجود برای هواپیما های غیر نظامی را با دقت ارزیابی کنید.”
پس از سقوط هواپیمای بوئینگ شرکت هواپیمایی اوکراین ، اوضاع در حریم هوایی ایران متشنج شده است.
ارجاع پرونده به دادگاه بینالمللی؟
معاون وزیر خارجه اوکراین اعلام کرد که این احتمال وجود دارد که کی‌یف دیر یا زود از رژیم ایران به خاطر سقوط هواپیمای مسافربری این کشور به دیوان بینالمللی دادگستری (ICJ) شکایت کند.
براساس گزارش خبرگزاری اینترفکس، «یوِن انین» گفت: ما نیاز به یک تیم حقوقی قوی داریم چرا که این یک نبرد جدی است و از روز اول هم رد نکردیم که ما آماده هستیم دیر یا زود به دادگاه سازمان ملل برویم.
انین افزود: ما حداقل چهار بار پیشنهاداتی برای شروع مذاکرات هرچه سریعتر ارائه کرده‌ایم اما هیچ جواب رسمی دریافت نکرده‌ایم و فقط از طریق مصاحبه‌ها پاسخ خود را(برای مذاکرات) شنیده‌ایم.
وی در عین حال درباره غرامت نیز گفت: در این مرحله تحقیقات فنی هنوز کامل نشده است و پس از آن مذاکرات مربوط به غرامت آغاز خواهد شد و الان خیلی زود است در این زمینه صحبت کنیم.
افشای جزئیات تکاندهنده جدید
یک فایل صوتی از مسئول ارشد تحقیقات در باره پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بینالمللی اوکراین نشان میدهد مقامات ارشد حکومت ایران عامدانه دستور به باز نگه داشتن حریم هوایی دادند، همچنین نشان میدهد سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی از حمله موشکی سپاه آگاه بوده و با همکاری سپاه سعی در کتمان حقیقت داشته است.
آسمان تهران باز ماند تا حملات موشکی سپاه لو نرود. شبکه کانادایی سی‌بی‌سی می‌گوید به یک فایل صوتی از گفت‌وگوی مقام ارشد سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی و یک عضو خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی دست یافته، که در آن گفته شده آسمان تهران در زمان حمله سپاه به پایگاه‌های آمریکایی باز ماند تا طرح حمله فاش نشود.
شبکه سی‌بی‌سی می‌گوید فایل صوتی ۹۱ دقیقه‌ای که به دستش رسیده حاوی گفت‌وگو میان حسن رضایی‌فر، مدیرکل بررسی سوانح هوایی سازمان هواپیمایی، و عضوی از خانواده قربانیان در هفتم مارس/۱۶ اسفند ۱۳۹۷ است.
بنا بر این گزارش و به نقل از اظهارات رضایی‌فر، بستن آسمان تهران می‌توانست به برملا شدن طرح حمله موشکی به پایگاه‌های مورد استفاده آمریکا در عراق، در جریان واکنش سپاه به کشته شدن قاسم سلیمانی منجر شود.
سی‌بی‌سی می‌گوید حسن رضایی‌فر اظهار داشته تاخیر در پرواز هواپیمای اوکراینی می‌توانست به لغو پروازهای دیگر بیانجامد.
در این فایل صوتی همچنین از مدیرکل بررسی سوانح هوایی سازمان هواپیمایی در ایران نقل شده که در ساعت ۶:۳۰ صبح ۱۸ دی از جریان مطلع شده، پنج دقیقه بعد با سپاه پاسداران تماس گرفته و پرسیده آیا حمله موشکی صورت گرفته است. در این تماسی امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران و مسئول مستقیم پدافند آن، حمله موشکی را تائید کرده و توضیحاتی داده است.
به گزارش رادیو فردا، حامد اسماعیلیون که همسر و دختر خود را در سقوط هواپیما از دست داده، در حساب کاربری خود در توئیتر با اشاره به گزارش سی‌بی‌سی نوشته این موضوع نشان میدهد سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی به سپاه پاسداران در لاپوشانی وقایع کمک کرده‌است.
شبکه سی‌بی‌سی می‌گوید کم‌تر از یک شبانه‌روز پس از ایمیل فایل صوتی به حسن رضایی‌فر، و درخواست برای واکنش به آن، مطلع شده که آقای رضایی‌فر از مقام خود در روند تحقیقات در مورد پرواز ۷۵۲ برکنار شده است.
به گفته سی‌بی‌سی خانواده قربانیان در بریتانیا مطلع شده‌اند که فرد جدیدی در ایران تحقیقات را هدایت خواهد کرد.
جمهوری اسلامی هنوز جعبه‌های سیاه هواپیما، دربرگیرنده اطلاعات، مکالمات و گفت‌وگوی رد و بدل شده در کابین خلبان‌ها را به کشور یا طرف دیگری برای تحقیقات تحویل نداده است.
واکنش بازماندگان به زدوبند احتمالی
سخنگوی خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی می گویند که خانواده‌ها قبل از انجام تحقیقات مستقل هیچ غرامتی دریافت نخواهند کرد. پیش تر گفته شده بود که سوئد و کانادا در این زمینه برای مذاکره با رژیم ایران توافق کرده اند.
به گزارش دویچه وله آلمان، حامد اسماعیلیون، سخنگوی انجمن خانواده‌های جان‌باختگان اعلام کرد که تمامی خانواده‌ها متفق‌القول هستند که پیش از انجام تحقیقات کامل و عادلانه درباره سقوط این هواپیما، هیچ غرامتی از رژیم ایران دریافت نخواهند کرد.
آقای اسماعیلیون با انتشار این خبر در حساب کاربری خود در توییتر همچنین اعلام کرد که وزیر امور خارجه کانادا در تماسی که شخصا با او داشته اطمینان داده که هنوز هیچ توافقی میان رژیم ایران و سایر کشورهایی که اتباعشان در این هواپیما بوده، صورت نگرفته است.
به گفته وی، خبر “توافق با رژیم ایران برای پرداخت غرامت به خانواده مسافران غیر ایرانی پرواز اوکراین”، یک سوء تفاهم بوده است.
وزیر خارجه کانادا در این باره پیش تر گفته بود که اوکراین به عنوان سخنگوی پنج کشور مربوطه مسئولیت تعیین تاریخ برای انجام مذاکرات را بر عهده دارد. به گفته این مقام کانادايی، چنین مذاکراتی به طور معمول ماه‌ها یا حتی سالها طول می‌کشد.
او تصریح کرد که رژیم ایران به این کشورها گفته که مایل به شروع مذاکره است. با این حال وزیر خارجه کانادا تاکید کرد که معیار سنجش برای او نه سخنان مقامات حکومت ایران بلکه عمل آنهاست.
اوکراین رژیم ایران را تهدید کرد
رئیس جمهور اوکراین تازه‌ترین موضع این کشور را درباره جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی اعلام کرد.
به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری UNIAN اوکراین، ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین در گفت‌وگویی اختصاصی با روزنامه گلوب اند میل کانادا گفت: تحویل ندادن جعبه‌های سیاه نمی‌تواند به طور نامحدود ادامه پیدا کند. نه فقط آنها جعبه‌های سیاه را به ما نمی‌دهند. بلکه موضوع وعده‌های [دیگرشان] هم مطرح است.
رئیس جمهور اوکراین درباره تحویل دادن جعبه‌های سیاه اظهار کرد که رژیم ایران شیوع بیماری همه‌گیر کرونا را عامل تاخیر در تحویل جعبه‌های سیاه می‌دانست اما این مشکل نمی‌تواند به طور نامحدودی ادامه داشته باشد، چرا که ما مدت زیادی است که منتظریم.
وی با طرح این درخواست که آنها باید به طور رسمی عذرخواهی کنند و غرامت کافی بپردازند، باید کاری را که وعده‌اش را داده‌اند انجام دهند گفت: در غیر این صورت، ما انتخاب دیگری برایمان نمی‌ماند جز متوسل شدن به دادگاه‌های بینالمللی. آنها موضع ما را می‌دانند.
این در حالیست که رژیم ایران در مارس گذشته وعده داده بود که بزودی این جعبه ها را به فرانسه تحویل دهد.
به گزارش رادیو فرانسه، رژیم تهران تاکنون به اشکال مختلف از تحویل جعبه های سیاه این هواپیما به خارج برای دستیابی به محتویات آن خودداری کرده است. جعبه های سیاه هواپیمای ساقط شدۀ اوکراینی دربرگیرندۀ اطلاعاتی دربارۀ آخرین لحظات هواپیما پیش از اصابت دو موشک سپاه پاسداران به آن است.
خانواده های قربانیان این واقعه که عمدتاً ایرانیان دو تابعیتی یا ساکن کانادا هستند اخیراً از دولت این کشور خواستند که علیه جمهوری اسلامی شکایتی به دیوان بین المللی لاهه تسلیم کند.
