در تازه‌های پزشکی هفته: راه‌های پیشگیری از خودکشی که همه باید بدانند/ خوردن بیش‌از‌حد شکر و ۴۵ اثر منفی بر سلامتی/ داروهای رایجی که به کلیه‌ها آسیب می‌رسانند/ نقش خواب خیلی کم و خیلی زیاد در افزایش خطر سکته مغزی.خودکشی تبعیض قائل نیست. افراد از هر جنس، سن و قومیتی ممکن است در معرض خطر این رفتار باشند. خودکشی پیچیده و غم‌انگیز اما اغلب قابل پیشگیری است. دانستن علائم هشداردهنده خودکشی و نحوه دریافت کمک می‌تواند به نجات جان بسیاری از انسان‌ها کمک کند.
به‌نوشته پایگاه خبری انجمن روانپزشکی آمریکا خودکشی با اختلالات روانی، به‌ویژه افسردگی و اختلالات مصرف الکل مرتبط است و قوی‌ترین عامل خطر برای آن، اقدام قبلی به خودکشی است.
سایر عوامل خطر عبارتند از:
سابقه خودکشی در خانواده، اختلالات خلقی (افسردگی، اختلال دوقطبی)، دسترسی به وسایل کشنده (به‌عنوان مثال، نگه‌داشتن سلاح گرم در خانه یا دسترسی به داروهای خطرناک)، سابقه سوءاستفاده جنسی یا عاطفی، مرگ عزیزان.
در برخی موارد، یک عامل استرس‌زای اخیر یا یک رویداد فاجعه‌بار ناگهانی، باعث میشود افراد احساس ناامیدی کنند، قادر به دیدن راهی برای خروج از بحران نباشند و این لحظه را فرصت مناسبی برای خودکشی ببینند.
علائم هشداردهنده جدی که نشان می‌دهد فردی در معرض خطر اقدام به خودکشی است، عبارتند از:
نمایش نوسانات شدید خلقی، برنامه‌ریزی یا جستجوی راه‌هایی برای خودکشی، صحبت در مورد احساس گناه با دیگران، استفاده بیشتر از الکل یا مواد مخدر، رفتار مضطرب یا آشفته، تغییر عادات غذایی یا خوابیدن، نشان‌‌دادن خشم یا صحبت در مورد انتقام.
توجه به این نکته ضروری است که افکار یا اعمال خودکشی نشانه پریشانی شدید هستند و نباید نادیده گرفته شوند. اگر این علائم هشداردهنده در مورد شما یا کسی که می‌شناسید صدق می‌کند، در اسرع وقت کمک بگیرید. خانواده و دوستان اغلب اولین کسانی هستند که علائم هشداردهنده خودکشی را تشخیص می‌دهند و می‌توانند اولین قدم را برای کمک به یکی از عزیزان خود بردارند. اگر مطمئن نیستید از کجا شروع کنید، در صورت سکونت در خارج از ایران با خط تلفن ۹۸۸ و در صورت سکونت در ایران با تلفن‌های ۱۲۳ یا صدای مشاوره ۱۴۸۰ تماس بگیرید.
با‌این‌حال در اینجا مراحلی معرفی شده که می‌توانید برای کمک به کسی که در معرض خودکشی است، انجام دهید:
اگر مشکوک هستید کسی قصد اقدام به خودکشی دارد، از او بپرسید “آیا به کشتن خود فکر می‌کنی؟” با دقت گوش کنید و متوجه شوید که فرد چه فکر و احساسی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که صحبت در مورد خودکشی ممکن است به‌جای افزایش افکار خودکشی، آن را کاهش دهد.
کاهش دسترسی افراد دارای قصد خودکشی به اقلام یا مکان‌های بسیار کشنده بخش مهمی از پیشگیری از خودکشی است.
اگر مشکوک هستید کسی قصد خودکشی دارد، او را تنها نگذارید. برقراری ارتباط با این افراد پس از یک بحران، می‌تواند تفاوت زیادی در تصمیم آنها ایجاد کند.
در این میان، انواع مختلفی از مداخلات روانی اجتماعی برای کمک به افرادی که اقدام به خودکشی کردهاند، وجود دارد. این نوع مداخلات ممکن است کسی را از تلاش مجدد برای خودکشی باز دارد.
درمان شناختی‌‌رفتاری (CBT) می‌تواند به افراد کمک کند روش‌های جدیدی را برای مقابله با تجربیات استرس‌زا بیاموزند. CBT به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری خود را بشناسند و در صورت بروز افکار خودکشی، اقدامات جایگزین را در نظر بگیرند.
رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) رفتار خودکشی را در نوجوانان کاهش می‌دهد. همچنین نشان داده شده است که DBT میزان خودکشی را در بزرگسالان مبتلا به اختلال شخصیت مرزی کاهش می‌دهد، یک بیماری روانی که اغلب منجر به اعمال تکانشی و مشکلات در روابط میشود. یک درمانگر آموزش‌دیده در زمینه DBT می‌تواند به فرد کمک کند که تشخیص دهد چه زمانی احساسات یا اعمالش مخرب یا ناسالم است و مهارت‌هایی را به فرد آموزش می‌دهد که می‌تواند به او کمک کند به‌طور موثرتری با موقعیت‌های ناراحت‌کننده کنار بیاید.
خوردن بیش از حد شکر و ۴۵ اثر منفی بر سلامتی
تحقیقات فراوان اثرات منفی مصرف بیش از حد شکر را بر سلامت نشان داده و توصیه‌هایی را برای محدود کردن مصرف شکر به کمتر از ۱۰ درصد از کالری دریافتی روزانه ارائه کرده است.
به‌نوشته “سی‌ان‌ان” اما در یک بررسی جدید، محققان دانشگاه سیچوان چین ارتباطی بین مصرف شکر و ۴۵ پیامد سلامتی، که شامل بیماری قلبی، دیابت، چاقی، آسم، افسردگی، برخی سرطان‌ها و مرگ بود، پیدا کردند.
این مطالعه که در نشریه The BMJTrusted Source منتشر شده، تاکید می‌کند که مصرف قندهای اضافه‌شده را به حدود شش قاشق چایخوری در روز کاهش دهید و نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر را به کمتر از یک وعده در هفته (حدود ۲۰۰ تا ۳۵۵ میلی‌لیتر) محدود کنید.
این تحقیق شامل ۷۳ مطالعه از بیش از ۸ هزار و ۶۰۰ مقاله بود.
محققان دریافتند که نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند مانند نوشابه با خطر بیشتری برای برخی بیماری‌ها مانند نقرس و بیماری عروق کرونر قلب مرتبط است.
آنها شواهدی از ارتباط بین خوردن مقادیر بالای قند و اختلالات متابولیک از جمله دیابت، نقرس و چاقی پیدا کردند.
آنها همچنین دریافتند که مصرف قند با افزایش خطر مشکلات قلبی از جمله فشار خون، حمله قلبی و سکته مغزی و حتی برخی از سرطان‌ها مانند سرطان پستان، پروستات و پانکراس مرتبط است. این مطالعه همچنین ارتباطی بین مصرف شکر و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن از جمله آسم و افسردگی یافت. نوع قندی که محققان روی آن تمرکز کردند، قندی است که در طول پردازش غذاها اضافه میشود.
اما تغییراتی وجود دارد که می‌توانید خودتان شروع به ایجاد آن کنید.
هنگام خرید با خواندن برچسب‌های تغذیه‌ای از آنچه به بدن خود وارد می‌کنید، آگاه باشید؛ نان‌های بسته‌بندی، غلات صبحانه، ماست یا چاشنی‌ها معمولاً مقدار زیادی قند اضافه دارند.
به‌جای نوشیدنی‌های شیرین، آب شیرین‌شده با تکه‌‌های میوه را انتخاب کنید و به‌جای کیک، کلوچه یا بستنی، میوه‌های تازه یا یخ‌زده را برای دسر میل کنید. آشپزی در خانه یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش مصرف شکر است.
داشتن خواب کافی و با کیفیت نیز بسیار مهم است زیرا ما تمایل داریم در هنگام خستگی غذاهایی با قند بیشتری انتخاب کنیم.
داروهای رایجی که به کلیه‌ها آسیب می‌رسانند
داروهایی که روزانه در کابینت شما پنهان می‌شوند، می‌توانند به کلیه‌ها آسیب برسانند.
به‌نوشته نشریه پزشکی Healthline این در حالی است که برخی از افراد در معرض خطر آسیب کلیوی ناشی از داروهای رایج هستند، از جمله افرادی که بالای ۶۰ سال دارند یا با بیماری‌های مزمن مانند دیابت و فشار خون بالا زندگی می‌کنند.
طبق گفته آکادمی پزشکان خانواده آمریکا، در واقع ۲۰ درصد از آسیب‌های کلیوی که توسط داروها ایجاد میشود، هم ناشی از داروهای تجویزی و هم داروهای بدون نسخه (OTC) است.
داروهای ضد‌التهابی غیر‌استروئیدی (NSAIDs)
این داروها درد و التهاب را درمان می‌کنند. آنها شامل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن هستند. این داروها از جمله شایع‌ترین مقصران بیماری کلیوی هستند و مصرف طولانی‌مدت آنها می‌تواند منجر به بیماری مزمن کلیوی (CKD) شود. این داروها هرگز نباید هر روز یا اغلب بدون مشورت با پزشک مصرف شوند.
آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین و سفالوسپورین‌ها برای مبارزه با عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها تجویز می‌شوند. در حالی که این داروها را باید به‌طور کامل مصرف کرد، بسیاری از افراد آنها را تمام نمی‌کنند و موارد اضافی را در کابینت خود نگه می‌دارند. بسیاری از افراد زمانی که احساس می‌کنند سرماخوردگی شروع میشود، سعی می‌کنند با آنتی‌بیوتیک‌های باقی مانده خود‌درمانی کنند. این امر نه تنها برای سرماخوردگی ناشی از ویروس موثر نیست، بلکه ممکن است باعث مشکلات حاد کلیوی شود.
مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI)
این داروها مانند امپرازول به کاهش اسید معده کمک می‌کنند و از رایج‌ترین داروهای تجویز‌شده هستند. در‌حالی‌که خطر کلی آنها برای آسیب کلیوی کم است، استفاده طولانی مدت و دوزهای بالاتر شانس بیماری کلیوی را افزایش می‌دهد.
داروهای فشار خون
این داروها در کنترل فشار خون و کاهش خطر سکته مغزی و سایر بیماری‌های قلبی عروقی مؤثر هستند. شما نباید مصرف این داروها را متوقف کنید، مگر اینکه پزشک به شما بگوید. با این حال، هنگام استفاده از این داروها، باید مراقب سایر داروهایی باشید که می‌توانند به کلیه‌های شما ضرر برسانند.
مکمل‌ها
مکمل‌ها همچنین می‌توانند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارند. در حالی‌که همه مکمل‌ها ناسالم نیستند، با پزشک خود برای راهنمایی در مورد بهترین راه مصرف مکمل‌ها صحبت کنید. بزرگترین نگرانی در مورد مکمل‌های گیاهی، تعامل آنها با داروهای نسخه‌ای و OTC و توانایی آنها در ایجاد آسیب کلیه است.
داروهای روانپزشکی
داروهای تجویزی که برای درمان بیماری‌های روانی استفاده می‌شوند نیز می‌توانند باعث مشکلات کلیوی شوند، مانند پروزاک (فلوکستین)، که یک داروی ضد‌افسردگی است. سمیت کلیوی ناشی از دارو می‌تواند به دو نوع بیماری کلیوی کمک کند: بیماری مزمن کلیه (CKD) و آسیب حاد کلیه (AKI).
با این حال گفتنی است حتی اگر آسیب کلیه به‌دلیل دارو باشد، قطع مصرف دارو و روی‌آوردن به درمان‌های جایگزین، نباید بدون دستور پزشک انجام شود.
نقش خواب خیلی کم و خیلی زیاد در افزایش خطر سکته مغزی
یک مطالعه جدید ارتباط بین انواع مشکلات خواب و افزایش خطر سکته مغزی تا ۵ برابر را نشان می‌دهد.
به‌نوشته Consumer Healthday خواب با کیفیت برای سلامتی ضروری است. مشکلات خواب از مدت خواب خیلی کوتاه یا خیلی طولانی، مشکل در به‌خواب‌رفتن و ماندن در خواب و علائمی مانند خروپف، متغیر است.
اکنون محققان دانشگاه گالوی در ایرلند دریافتند که هر‌چه افراد مشکلات خواب بیشتری داشته باشند، در معرض خطر بیشتر تجربه سکته مغزی هستند. این مطالعه در مجله Neurology منتشر شده است.
برای این مطالعه، محققان داده‌های پزشکی هزار و ۷۹۹ شرکت‌کننده که سکته مغزی ایسکمیک را تجربه کرده بودند، تجزیه و تحلیل کردند.
به گفته آنها، کسانی که کمتر از ۵ ساعت در شب میخوابیدند، سه‌برابر بیشتر از کسانی که ۷ ساعت میخوابیدند، در معرض سکته مغزی بودند. در همین حال، خطر سکته مغزی برای افرادی که بیش از ۹ ساعت در شب می‌خوابند در مقایسه با افرادی که ۷ ساعت می‌خوابند، دو برابر است.
محققان همچنین دریافتند کسانی که خروپف می‌کنند، ۹۱ درصد بیشتر از کسانی که خروپف نمی‌کنند، در معرض سکته مغزی هستند.
به‌گفته متخصصان سلامت خواب، ۸۰ درصد خواب بزرگسالان، خواب غیر REM است و دراین‌مدت، سیستم قلبی‌عروقی توسط سیستم عصبی خودمختار کنترل و باعث کاهش فشار خون، ضربان قلب و فشار قلبی عروقی میشود. این عوامل بر سلامت قلب و عروق اثر محافظتی دارند.
آنها می‌افزایند اختلال خواب، از جمله آپنه خواب، بی‌خوابی و شیفت‌های نامنظم کاری، ممکن است با کاهش زمان خواب غیر REM، این اثر محافظتی را مختل کند. زمانی که این اتفاق می‌افتد، فشار بر سیستم قلبی عروقی و خطر ابتلا به سکته مغزی نیز افزایش می‌یابد. خواب غیر REM مرحله‌ای از خواب سبک است که بین ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. در این مرحله همه چیز از جمله حرکت چشم و فعالیت ماهیچه‌ای شروع به کند‌شدن می‌کند.
به‌گفته محققان، نتایج این تحقیق به پزشکان انگیزه می‌دهد تا هنگام ملاقات با بیماران، در مورد عادات خواب تحقیق و اختلالات خواب را در آنها درمان کنند.
