امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه همچنان بر موضع خود ایستاده و می‌گوید اعزام نیروهای زمینی به اوکراین را نباید منتفی دانست. حال او این موضع خود را مشخص‌تر کرده است. چه عاملی او را برای اتحاذ این موضع برانگیخته است؟حدود دو هفته پیش، رئیس‌جمهور فرانسه با اظهار یک عبارت شرکای اروپایی خود را بهت‌زده کرد. او گفت، آنجا که به حمایت از اوکراین برمی‌گردد، هیچ چیز منتفی نیست، حتی اعزام نیروهای زمینی.
اگرچه رادوسلاو سیکورسکی، وزیر خارجه لهستان، روز شنبه ۹ مارس (۱۹ اسفند) از این ابتکار امانوئل مکرون استقبال کرد و استقرار نیروهای زمینی ناتو در اوکراین را امکان‌پذیر دانست، اما بسیاری از سران کشورها و دولت‌های اروپایی همچنان ابتکار ماکرون را رد می‌کنند؛ در صدر همه آنها اولاف شولتس، صدراعظم آلمان ایستاده است.
مخالفت برلین
مقامات برلین ناخشنود بودند از این که مکرون در کنفرانس پاریس در ۲۶ فوریه (۶ اسفند) در مورد این پرسش که آیا اعزام نیروهای زمینی به اوکراین را نیز باید مد نظر داشت، این موضوع را منتفی ندانسته است. شولتس بلافاصله اطمینان خاطر داد که “در آینده نیز هیچ نیروی زمینی و هیچ سربازی در خاک اوکراین حضور نخواهد داشت.”
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
روزنامه لوموند روز یکشنبه ۱۰ مارس (۲۰ اسفند) به نقل از دیپلمات‌های آلمانی نوشت که “نه تنها اجماع برای نیروهای زمینی وجود ندارد”- آن‌طور که مکرون به طور مبهم گفته است- بلکه برعکس؛ فرانسه با این موضع خود، منزوی شده است.
اما واکنش شریک آلمانی تأثیری بر مکرون نداشته است. بلکه برعکس، از کنفرانس پاریس بدین سو، او حتی نظر خود را تشدید کرده است. او چند روز بعد در سفری به پراگ گفت، زمان آن نیست که بزدلی به خرج دهیم.
در اینجا نیز دولت آلمان مجبور به واکنش شدید شد. بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان، گفت که اظهارات مکرون چندان سودمند نیست. از نظر او نیازی به بحث در مورد کم یا زیاد بودن شجاعت نیست. مسئله بر سر این است که در مورد اوکراین “خود را بر مرتبط‌ترین چالش‌ها متمرکز کنیم”.
“پوتین را در ابهام نگه داریم”
آنچه مکرون را برمی‌انگیزد واضح است؛ او داعیه رهبری در اروپا را دارد و برای رسیدن به این هدف، دوست دارد از چیزی که خود گاهی اوقات “شوک الکتریکی” می‌نامد، استفاده کند. او نقش خود را در این می‌بیند که شرکای خود را تکان دهد و با بحث در مورد اعزام نیروهای زمینی در این امر موفق شده است.
مکرون نسبت به “روح شکست” که در حال گسترش است هشدار داد؛ یک “شروع استراتژیک” مورد نیاز است؛ مکرون معتقد است می‌داند که این چگونه باید باشد. واژه کلیدی “ابهام استراتژیک” است: پوتین را باید در تاریکی ابهام گذاشت، به او اجازه نداد به کارت‌های بازی ما نگاه کند و مهم‌تر از همه، هیچ خط قرمزی را مشخص نکرد.
تلاش برای اجماع ملی
رئیس جمهور فرانسه با این استراتژی، نه تنها با مقاومت شرکای اروپایی خود مواجه شده، بلکه در کشور خود نیز با مقاومت روبرو است. او در حال حاضر در کشورش برای حمایت از سیاست خود در اوکراین تلاش می‌کند و می‌خواهد به یک اجماع ملی دست یابد. انتظار می‌رود در اواسط هفته آینده، پارلمان فرانسه درباره توافقنامه امنیتی با اوکراین رأی غیرالزام‌آور بدهد.
بیشتر بخوانید: مجموعه مطالب درباره جنگ در اوکراین
چند روز پیش، مکرون از رهبران همه احزاب نماینده در مجلس ملی دعوت کرد تا به یک نشست در چارچوب فرمت “سن-دنی” به منظور جلب‌نظر آنها برای استراتژی خود در اوکراین حضور یابند. او در این جمع موضع خود را تکرار و از آن دفاع کرد و گفت: »در مقابل دشمنی که حد و مرز نمی‌شناسد، نباید هیچ محدودیت عمل برای خود نیز قائل شد.»
ناخشنودی اپوزیسیون فرانسه
فراتر از رهبران سه حزب اتحاد حاکم، واکنش‌ها با عدم تفاهم و ناخشنودی توأم بود. فابین روسل، رئیس حزب کمونیست، از این نشست گزارش داد که ماکرون گفته است، پیشروی جبهه به سمت اودسا یا کی‌یف “می‌تواند آغازگر مداخله”، به منظور برای توقف روسیه باشد. رئیس‌جمهور این استدلال خود را با نشان دادن نقشه تقویت کرده است. روسل با انتقاد از رئیس‌جمهور می‌گوید که مکرون فرانسه را به سوی “گسترش جنگ” سوق می‌دهد.
ژوردن باردلا، رئیس حزب راست افراطی موسوم به “مجلس ملی” (RN) که اکثر کرسی‌های اپوزیسیون را در اختیار دارد، به رسانه‌ها گفت: «باید مرزهایی وجود داشته باشد، زمانی که یکی از طرف‌های اصلی درگیر جنگ یک قدرت هسته‌ای است و با فرانسه رویارو می‌شود.» او افزود، اما به نظر می‌رسد مکرون هیچ محدودیتی ندارد و آماده است تا آخر خط برود.
بیشتر بخوانید: پیشنهاد بریتانیا به آلمان در مورد تحویل موشک تاروس به اوکراین
مارین توندلی‌یر، رهبر حزب سبزها، به نوبه خود، “نگران” بود که به نظر می‌رسد رئیس دولت “با توجه به دیوانگی ولادیمیر پوتین”، که همچنان سلاح هسته‌ای در اختیار دارد، هیچ محدودیتی نمی‌شناسد.
اریک چوتی از منظر دیگری به حرکت مکرون نگاه می‌کند. این رئیس جمهوری‌خواهان محافظه‌کار پس از نشست سن‌دنی شک‌و‌تردیدهایی دارد مبنی بر این‌که مکرون از مسئله اوکراین استفاده ابزاری می‌کند و می‌گوید: «از یک چنین موضوع دراماتیکی نباید برای اهداف سیاسی داخلی استفاده کرد، آن‌هم کمی پیش از انتخابات پارلمان اروپا.»
محاسبه سیاسی داخلی؟
در واقع ملاحظات انتخاباتی هم می‌تواند نقش داشته باشد. حزب مکرون در نظرسنجی‌ها برای انتخابات اروپا ده درصد از حزب راست افراطی RN عقب است. بنابراین بد نیست به عنوان یک رهبر اروپایی در موضوع اوکراین دیده شود.
علاوه بر این، مکرون و نخست وزیرش گابریل آتال، هفته‌هاست که تلاش می‌کنند تا بر حزب راست افراطی فشار بیاورند؛ اخیرا گابریل آتال با اشاره به سال‌ها دوستی حزب مارین لوپن با روسیه، این حزب را “نیروهای پوتین” نامید و بر آنها فشار آورد که باید به چهره واقعی اعتراف کنند.
اما آیا واقعاً قابل تصور است که مکرون بخواهد به دلایل انتخاباتی، شراکت فرانسه را با نزدیک‌ترین متحد خود آلمان به خطر اندازد، یا دلیل آن عمیق‌تر از این‌هاست؟
چشم‌اندازهای متفاوت
روابط میان پاریس و برلین از مدت‌ها پیش به این حد از تیرگی نبوده است. رویکردهای راهبردی مرتبط با جنگ در اوکراین اساساً متفاوت است؛ در حالی که شولتس در برلین واقع در شرق، سعی در کاهش تنش و همچنین مماشات برای جلوگیری از هرگونه جنگ‌افروزی دارد، ماکرون در پاریس واقع در غرب، بر قدرت نشان دادن و بازدارندگی تکیه می‌کند، با این هدف که روند این جنگ به نهایت خود نرسد.
بیشتر بخوانید: روسیه صدها خارجی را برای جنگ در اوکراین استخدام کرده است
در حالی که حمله روسیه به اوکراین این باور را در برلین تقویت کرده که حمایت آمریکا مورد نیاز است، پاریس نتایج کاملا متفاوتی گرفته که می‌گوید جنگ بار دیگر نشان داد که فراخوان مکرون برای حاکمیت مستقل اروپایی تنها راه درست برای محافظت از اروپا است. اروپا باید، با هم، برای دفاع از خود سرمایه‌گذاری کند و دیگر تنها به کمک‌های فراآتلانتیک اتکا نکند.
حفظ جایگاه دو رقیب
در حالی که آلمان در تلاش است تا در چارچوب “چرخش دوران”، جایگاه خود را از قدرت اقتصادی برتر و طولانی‌مدت در اروپا به سوی یک بازیگر مهم در سیاست دفاعی و امنیتی تغییر دهد، فرانسه که دهه‌ها از نظر اقتصادی ضعیف‌تر بوده است، برای حفظ جایگاه خود به عنوان قوی‌ترین قدرت نظامی اروپا تلاش می‌ورزد.
اخیراً آلمان نیز انتقادهایی را متوجه فرانسه کرده که پاریس به اندازه کافی تسلیحات به اوکراین نمی‌دهد؛ از این منظر نیز جنگ در اوکراین موتور مناسبات فرانسوی-آلمانی را تحت تأثیر قرار داده است.
پیام‌های دوپهلو
فراسوی قدرت‌نمایی میان پاریس و مسکو و فراسوی اختلافات استراتژیک میان آلمان و فرانسه، در نهایت این پرسش باقی می‌ماند که واقعاً منظور از “نیروهای زمینی” چیست؛ زیرا این پیام‌ها کاملا دوپهلو و مبهم است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
در حالی که رئیس‌جمهور فرانسه با صدای بلند و سازش‌ناپذیر پیام آغاز به حرکت را ارسال می‌کند، در پس‌زمینه تلاش می‌شود ظرایفی که در این اظهارات هست، مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. محافل الیزه چندین روز است که می‌گویند که این‌ها فقط سربازانی هستند که برای کمک به مین‌روبی، آموزش و یا دفاع سایبری اعزام شده‌اند. در همین خصوص، روز جمعه ۸ مارس، سباستین لکورنو، وزیر دفاع به یک شبکه تلویزیون فرانسه گفت که گزینه اعزام “نیروهای زمینی رزمی” به اوکراین روی میز نیست.
آیا این همه فقط بازی با کلمات است؟ این نگرانی وجود دارد که “ابهام استراتژیک” مدنظر مکرون، پیام اتحاد و قدرت اروپا را به پوتین ارسال نکرده، بلکه تنها نشان داده که دو شریک مهم اتحادیه اروپا تا چه حد از یکدیگر دور شده‌اند.
