با حمله به ایران، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، جبهه‌ای تازه گشوده است. اما آیا تضعیف جمهوری اسلامی می‌تواند راه را برای پایان جنگ در غزه هموار کند؟ دویچه‌وله به جزئیات و ابعاد این موضوع پرداخته است.دویچه‌وله در تلاش برای توصیف فضای حاکم بر اسرائيل همزمان با حملات متقابل این کشور و ایران نظری به تل‌آویو انداخته و می‌نویسد، در پناهگاهی زیرزمینی در این شهر راهرویی باریک با دیوارهایی ضخیم وجود دارد و احساس می‌شود که زمان متوقف شده است.
و در نبود اینترنت، امکان کسب اطلاعات درباره انفجارهایی که در جریان تبادل آتش میان ایران و اسرائیل در بیرون شنیده می‌شود، وجود ندارد.
لیئور، یک جوان اسرائیلی که نمی‌خواهد نام خانوادگی‌اش فاش شود به دویچه‌وله می‌گوید: «ما الان کم‌کم می‌توانیم تشخیص دهیم که آیا موشک به جایی اصابت کرده یا رهگیری شده. اما معلوم است که نگرانیم مثلاً چقدر نزدیک بوده یا آیا کسی که می‌شناسیم، در خطر است یا نه.» او کوشش می‌کند توسط تلفن همراهش خبری در این مورد بگیرد اما تلاش‌اش بیهوده است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
از یک هفته پیش که اسرائيل به ایران حمله کرد، زندگی در تل‌آویو تحت‌تأثیر هشدارهای ارتش در تلفن همراه و آژیرهای خطر قرار گرفته است که مردم را از حملات موشکی جمهوری اسلامی آگاه می‌کنند.
صبح پنجشنبه ۱۹ ژوئن، ایران موج تازه‌ای از حملات موشکی را به‌سوی اسرائیل آغاز کرد. هرچند بیشتر این موشک‌ها توسط سامانه‌های دفاعی رهگیری شدند، اما برخی از آنها به ساختمان‌هایی در حولون و رمت‌گان در حومه تل‌آویو، برخورد کردند.
در بیمارستان سوروکا در بئرشبع نیز بخش جراحی به‌طور کامل تخریب شد. بنا بر گزارش رسانه‌های اسرائیلی، این مجتمع بیمارستانی یک روز پیش تخلیه شده بود.
“روزگار نگران‌کننده”
هشدارها شبانه‌روز ادامه دارد و تا زمانی که وضعیت امن اعلام شود، ممکن است ساعت‌ها بگذرد. لیئور به دویچه‌وله می‌گوید: «زندگی باید ادامه داشته باشد. ما قبلاً هم بحران‌های زیادی را پشت سر گذاشته‌ایم، اما این دوران واقعاً عجیب و نگران‌کننده است.»
چندی پیش در نخستین ساعات صبح هشدار جدیدی اعلام شد، یکی از موشک‌ها از دفاع هوایی عبور کرد و به ساختمانی در حدود یک کیلومتری آنها اصابت کرد. شدت انفجار پناهگاه را لرزاند و افراد حاضر، وحشت‌زده به دنبال هوا بودند.
شیرا، یکی دیگر از ساکنان، می‌گوید: «ترسناک است. ما می‌دانیم که این موشک‌ها کشنده‌ترند و این بار همه‌چیز با درگیری‌های قبلی فرق دارد. نمی‌دانم این وضعیت چقدر ادامه خواهد داشت. مردم واقعاً خسته‌اند، چون شب‌ها اغلب نمی‌خوابند.»
میراث سیاسی نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، سال‌هاست که جمهوری اسلامی را بزرگ‌ترین تهدید برای امنیت اسرائیل می‌داند. هرچند ایران تأکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً اهداف غیرنظامی دارد، نتانیاهو معتقد است که هدف آن در حقیقت نظامی است.
به باور او، جمهوری اسلامی که نابودی اسرائیل را وعده داده است، نه تنها با موشک‌های بالستیک، بلکه با شبکه‌ای از نیروهای نیابتی در منطقه، امنیت اسرائیل را تهدید می‌کند.
بیشتر بخوانید: حملات متقابل ایران و اسرائیل
سال‌ها بود که نتانیاهو تهدید به حمله مستقیم به ایران می‌کرد. گزارش‌ها می‌گویند، او چندین بار تا مرز تصمیم‌گیری نهایی پیش رفت، اما در میانه راه متوقف ماند و از درگیری بزرگ‌تر اجتناب شد.
در عوض، اسرائیل وارد “جنگ‌های سایه” علیه جمهوری اسلامی از طریق حملات سایبری، تهدیدهای لفظی و مقابله با نیروهای وابسته به ایران همچون حزب‌الله، حماس، جهاد اسلامی و حوثی‌ها شد.
تغییر مسیر در ۱۳ ژوئن
اما در روز جمعه ۱۳ ژوئن، همه‌چیز تغییر کرد. آکیوا الدار، روزنامه‌نگار اسرائيلی و تحلیل‌گر سیاسی، در گفت‌وگو با دویچه‌وله این پرسش را مطرح می‌کند: «سال‌ها نتانیاهو عقب‌نشینی می‌کرد. او واقعاً آماده نبود تصمیم‌هایی بگیرد که منجر به تلفات و ویرانی شود. پس چه چیزی تغییر کرده است؟»
الدار مانند بسیاری دیگر بر این باور است که نتانیاهو در تلاش است میراث سیاسی‌اش را نجات دهد؛ میراثی که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس به این کشور به‌شدت آسیب دید.
تا پیش از آن روز، نتانیاهو خود را تضمین‌کننده نهایی امنیت اسرائیل معرفی می‌کرد. اما حمله حماس که حدود ۱۲۰۰ کشته (اکثراً غیرنظامی) و ۲۵۱ گروگان به‌جا گذاشت، این تصویر را در هم شکست.
این رویداد به آغاز جنگ علیه غزه انجامید. به گفته وزارت بهداشت غزه که در کنترل حماس است، تاکنون در این جنگ حدود ۵۵ هزار فلسطینی جان باخته‌اند.
اکثریت اسرائیلی‌ها از نتانیاهو حمایت می‌کنند
منتقدان نتانیاهو در داخل کشور می‌گویند، او نمی‌خواهد جنگ غزه را پایان دهد و مانع دستیابی به توافقی با حماس شده که می‌توانست زمینه آزادی گروگان‌ها در ازای آتش‌بس را فراهم کند.
از طرفی، احزاب راست‌گرای ائتلافی تهدید کرده‌اند که اگر بدون نابودی کامل حماس جنگ پایان یابد، دولت را ترک خواهند کرد. همچنین، با توجه به روند قضایی جاری علیه نتانیاهو به اتهام فساد برخی می‌گویند، او از جنگ برای حفظ قدرت استفاده می‌کند.
با این حال، حملات به جمهوری اسلامی که در رسانه‌های اسرائیلی با تحسین فراوان روبه‌رو شده است ظاهراً تا حدی وجهه نتانیاهو را بازسازی کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: جنگ ایران و اسرائیل؛ آیا هند ناگزیر به انتخاب یک طرف خواهد شد؟
در میان یهودیان اسرائیلی، این حملات با استقبال گسترده همراه بوده است. طبق نظرسنجی دانشگاه تل‌آویو و دانشگاه عبری اورشلیم، حدود ۸۳ درصد از پاسخ‌دهندگان از اقدامات نظامی اسرائیل حمایت کرده و به ساختارهای امنیتی کشور برای تحمل یک درگیری طولانی‌مدت اطمینان دارند.
در مقابل، اکثریت شهروندان فلسطینی‌تبار اسرائیل با این حملات مخالفت کرده‌اند و خواستار راه‌حل دیپلماتیک به‌جای گزینه نظامی هستند.
در رمَت‌گان، یکی از محله‌های تل‌آویو، رونی آرنون، شهروند اسرائيلی با ناباوری به خرابی‌های محله‌اش می‌نگرد. در این مکان یکی از موشک‌ها به ساختمان مجاور اصابت کرده و یک نفر نیز جان باخته است.
او به دویچه‌وله می‌گوید: «من اینجا در اقلیت هستم. خیلی‌ها از این حمله‌ها حمایت می‌کنند. نخست‌وزیر ما را جادوگر می‌نامند، چون بلد است نمایش راه بیندازد و وانمود کند که داریم پیروز می‌شویم و دشمنان‌مان را شکست می‌دهیم. ولی ما آتشی را شعله‌ور کرده‌ایم که نمی‌دانیم چگونه آن را خاموش کنیم.»
تضعیف نیروهای نیابتی
تحلیلگران می‌گویند، یکی از دلایلی که حمله به ایران ممکن شد، تضعیف سیستماتیک نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در ماه‌های گذشته بوده است. در درگیری مستقیم میان جمهوری اسلامی و اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۴، اسرائیل اعلام کرد که توانسته پدافند هوایی ایران را هدف قرار دهد و از این طریق توانایی دفاعی ایران را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: اردن و عربستان سعودی به‌عنوان مدافعان اسرائیل؟
در ماه دسامبر همان سال، رژیم بشار اسد، متحد نزدیک جمهوری اسلامی، در سوریه سقوط کرد. مقامات ارتش اسرائیل به دویچه‌وله گفته‌اند که این تحول به آنها آزادی عمل هوایی لازم برای آغاز حمله به ایران را داده است.
اکنون همه نگاه‌ها به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده دوخته شده است که در حال بررسی مشارکت مستقیم نظامی در کنار اسرائیل علیه جمهوری اسلامی است.
در ابتدا ترامپ به نتانیاهو توصیه کرده بود که از اقدام نظامی خودداری کند، اما اکنون نظرش با وجود اینکه دولتش در تلاش برای ادامه مذاکرات هسته‌ای با ایران است تغییر کرده است. ترامپ روز سه‌شنبه ۱۷ ژوئن در عین حالی که گفت، ایالات متحده “فعلاً” خامنه‌ای را هدف قرار نمی‌دهد، اما خواهان “تسلیم بی‌قید و شرط” جمهوری اسلامی شد.
الدار با اشاره به تهدیدهای جمهوری اسلامی برای نابودی اسرائیل می‌گوید: «نتانیاهو باور دارد که می‌تواند ترامپ را هم وارد این جنگ کند و مردم بعدها به یاد خواهند آورد که نتانیاهو نخست‌وزیری بود که ما را از هولوکاستی دیگر نجات داد.»
با اتفاقات نخستین ساعات اول تیر در ایران و حمله مستقیم جنگنده‌های آمریکایی به سه مرکز هسته‌ای جمهوری اسلامی، از جمله فردو به نظر می‌رسد که امید او چندان هم واهی نبوده است.
گروگان‌ها و جنگ در غزه
اما اسرائیل همچنان در جبهه غزه نیز می‌جنگد. روز چهارشنبه ۱۸ ژوئن، در میدان زینا-دیزنگوف در مرکز تل‌آویو، گروه کوچکی از معترضان گرد آمدند. آنها تصاویری بزرگ از گروگان‌هایی را در دست داشتند که همچنان در غزه نگه‌داری می‌شوند. در میان آنها مادر ماتان انگرست، سربازی که در ۷ اکتبر ربوده شد، نیز حضور داشت.
انات انگرست به دویچه‌وله گفت: «وقتی جنگ با ایران آغاز شد، ترسیدیم که پسر عزیزمان در غزه فراموش شود. او در شرایط بسیار سختی قرار دارد و جانش در خطر است.» او ساعاتی بعد، پیام‌هایی از بسیاری اسرائیلی‌ها دریافت کرد که معتقد بودند پیروزی علیه جمهوری اسلامی می‌تواند به بازگرداندن گروگان‌ها کمک کند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
انگرست از دولت نتانیاهو انتقاد می‌کند که تاکنون برای بازگرداندن پسرش و دیگر گروگان‌ها کاری کافی انجام نداده است. اما او اطمینان دارد که با تضعیف جمهوری اسلامی، حمایت از حماس کاهش می‌یابد و جنگ در غزه زودتر پایان خواهد یافت.
او می‌گوید: «ما امیدواریم تصمیم به اقدام در این زمان با وضعیت غزه مرتبط و بخشی از یک برنامه استراتژیک باشد و اینکه دولت اسرائیل بالاخره بتواند این جنگ را پایان دهد. چون اگر رهبران تروریستی جمهوری اسلامی را از میان برداریم، می‌توانیم آنچه را در غزه آغاز کرده‌ایم، به پایان برسانیم و دیگر در خطر نخواهیم بود.»
