Previous Next

ترامپ: بمب را از دستان جمهوری اسلامی بیرون کشیدیم

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا از حمله ایالات متحده به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی دفاع کرد. او تاکید کرد: «ما بمب را از دست آنها [جمهوری اسلامی] بیرون کشیدیم و آنها اگر می‌توانستند، از آن استفاده می‌کردند.»در سحرگاه ۲۳ خرداد، ۱۳ ژوئن، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با صدور بیانیه‌ای حمله به ایران را تحت عنوان “عملیات طلوع شیران” آغاز کرد؛ عملیات نظامی که اسرائیل اعلام کرده هدف آن از بین بردن تهدید ایران برای نابودی اسرائیل است. اسرائیل همچنین گفته است که اقدامات ایران پیمان جهانی ان‌پی‌تی را تضعیف کرده و تهدیدی فوری برای امنیت و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی است. این حملات به دنبال صدور قطعنامه‌ای علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز شد و در پی آن حملات گسترده موشکی ایران به خاک اسرائیل نیز شروع شد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

ترامپ: بمب را از دستان جمهوری اسلامی بیرون کشیدیم
رئیس‌جمهور آمریکا با انتقاد از توماس مسی، نماینده جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا که از مخالفان مداخله نظامی آمریکا در جنگ میان جمهوری اسلامی و اسرائیل به شمار می‌رود، از حمله ایالات متحده به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی دفاع کرد.

دونالد ترامپ با انتشار پیامی جدید در شبکه اجتماعی”سوشال تروث” نوشت: «ما دیروز یک موفقیت نظامی فوق‌العاده داشتیم؛ ما بمب را از دست آنها [جمهوری اسلامی] بیرون کشیدیم و آنها اگر می‌توانستند، از آن استفاده می‌کردند.»

او افزود: «از ارتش بی‌نظیرمان برای کار شگفت‌انگیزی که شب گذشته انجام دادند، صمیمانه تشکر می‌کنم.»

رئیس‌جمهور آمریکا در این پیام توماس مسی را متهم کرد به ارتش ایالات متحده بی‌احترامی کرده و “شجاعت” نیروهای نظامی آمریکا در حمله به تاسیسات اتمی ایران را نادیده گرفته است.

توماس مسی، نماینده جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا، با این استدلال که حمله مزبور منجر به کشیده شدن کشورش به جنگ دیگری در خاورمیانه خواهد شد، از این حمله انتقاد کرده بود.

روس‌زبان‌های اوکراین هم دیگر به مسکو اعتماد ندارند

ادعای روسیه مبنی بر حمایت از شهروندان روس‌زبان اوکراین به شدت رنگ باخته است؛ نتایج نظرسنجی‌ها و روایت‌هایی از درون اوکراین نشان می‌دهد که حتی روس‌زبان‌ها نیز امروز روسیه را دشمن می‌دانند، نه حامی.سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در ماه مه بار دیگر ادعا کرد که روسیه باید از شهروندان روس‌زبان اوکراین حمایت کند و در صورت چشم‌پوشی از این “وظیفه”، مرتکب جنایت خواهد شد. او گفت که حقوق این افراد باید در هر توافق صلحی در نظر گرفته شود.

نتایج یک نظرسنجی سراسری در مناطق غیر اشغال‌شده اوکراین، حتی در منطقه دونباس اما نشان می‌دهد که حمایت روس‌زبان‌ها از مسکو به شدت کاهش یافته است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

میخائیلو میشچنکو، جامعه‌شناس مرکز تحقیقاتی رازومکوف، می‌گوید تنها ۱۳ درصد از روس‌زبان‌های اوکراین هنوز دیدگاهی مثبت به روسیه دارند. این در حالی است که در میان اوکراینی‌زبان‌ها، این رقم تنها یک درصد است. در مقابل، ۸۲ درصد از روس‌زبان‌ها اکنون دیدگاهی منفی نسبت به روسیه دارند. جنگ، بمباران شهرهای شرقی و مهاجرت اجباری از جمله دلایل تغییر این نگرش‌هاست.

زبان، هویت و واکنش جوانان

ماریا سبووا، یک یوتیوبر اوکراینی روس‌زبان، می‌گوید از زمان آغاز تهاجم روسیه تصمیم گرفته است که محتوای خود را تنها به زبان اوکراینی منتشر کند. او معتقد است اگر همه اوکراینی‌ها زبان روسی را کنار بگذارند، روسیه دیگر نمی‌تواند از این مسئله به عنوان ابزار جنگ روانی بهره ببرد. با وجود واکنش‌های منفی برخی مخاطبان روس، از هم‌وطنانش هیچ بازخورد منفی دریافت نکرده است.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

بر اساس نظرسنجی مؤسسه بین‌المللی جامعه‌شناسی کی‌یف، تنها سه درصد از مردم اوکراین در فوریه ۲۰۲۴ از اعطای جایگاه زبان رسمی دوم به روسی حمایت کرده‌اند. این رقم در مناطق شرقی نیز کمتر از ده درصد بود. همچنین ۸۴ درصد از جوانان ۱۸ تا ۲۹ ساله خواهان حذف کامل زبان روسی از استفاده رسمی در کشور شده‌اند.

فاصله‌گیری فرهنگی و پایان توهمات

نتایج مطالعات مرکز رازومکوف نشان می‌دهد که احساس نزدیکی فرهنگی اوکراینی‌ها به روسیه نیز به‌شدت کاهش یافته است. روس‌زبان‌های اوکراین در این نظرسنجی به‌طور میانگین عدد ۲/۹ از ۱۰ را به نزدیکی فرهنگی خود با روس‌ها داده‌اند، در حالی که این رقم در میان اوکراینی‌زبان‌ها تنها ۱/۱ بوده است.

میشچنکو تأکید می‌کند که هرچند از نظر تاریخی شباهت‌هایی میان دو ملت وجود دارد، اما امروز برای اوکراینی‌ها “تفاوت با روس‌ها مهم‌تر از شباهت‌هاست”.

ماریا سبووا نیز می‌گوید حتی با دوست صمیمی دوران کودکی‌اش در روسیه دیگر تماسی ندارد، چون بعد از آغاز جنگ هیچگاه از حال او نپرسیده است. او می‌گوید: «ما قبلاً سیاست را از دوستی کنار می‌گذاشتیم، اما دیگر نمی‌توانم این کار را بکنم.»

نگرانی از افزایش موج اعدام‌های متهمان به جاسوسی برای اسرائیل

در پی آغاز حملات اسرائیل به ایران، مقامات جمهوری اسلامی ده‌ها نفر را به اتهام “همکاری با اسرائیل” بازداشت و تهدید به محاکمه سریع و اجرای حکم اعدام کرده‌اند.در پی حملات نظامی اسرائیل به ایران از تاریخ ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد) مقامات جمهوری اسلامی موج جدیدی از بازداشت‌ها را به اتهام “جاسوسی” یا “همکاری با اسرائیل” آغاز کرده‌اند. به گفته سازمان عفو بین‌الملل، در این بازداشت‌ها نه تنها اصول دادرسی عادلانه نادیده گرفته می‌شود، بلکه خطر شکنجه، ناپدیدسازی قهری واجرای حکم اعدام بر اساس “اعترافات اجباری” افزایش یافته است.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

روز ۱۶ ژوئن، فردی به نام اسماعیل فکری در زندان قزل‌حصار کرج پس از یک محاکمه ناعادلانه اعدام شد. این اقدام در حالی صورت گرفت که مقامات قضایی ایران از اجرای محاکمه‌های فوری و صدور احکام سنگین خبر داده‌اند. غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه، در تاریخ ۱۵ ژوئن با صدور دستورالعملی خواستار برخورد “سریع و قاطع” با افراد متهم به همکاری با اسرائیل شد.

اعدام مجید مسیبی و نگرانی درباره سرنوشت ده‌ها زندانی

همزمان با گزارش‌های بین‌المللی، خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضائیه ایران، روز دوشنبه اعلام کرد که مجید مسیبی، “جاسوس اسرائیل”، اعدام شده است. بنا بر این گزارش، او طی همکاری با موساد، اطلاعات طبقه‌بندی‌شده، مکان‌های حساس کشور و مشخصات برخی افراد را به این سرویس جاسوسی ارائه کرده و در مقابل آن پاداشی به شکل رمزارز دریافت کرده بود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

سازمان عفو بین‌الملل هشدار داده که خطر اجرای اعدام برای دست‌کم هشت زندانی دیگر نیز وجود دارد. از جمله این افراد می‌توان به احمدرضا جلالی، پژوهشگر ایرانی-سوئدی محبوس در زندان اوین اشاره کرد که در سال ۲۰۱۷ پس از “اعترافات تحت شکنجه” به اتهام “افساد فی‌الارض” به اعدام محکوم شد. سایر زندانیان در معرض خطر عبارتند از: افشین قربانی میشانی، آزاد شجاعی، ادریس عالی، رسول احمد رسول (شهروند عراقی)، محمد امین مهدوی شایسته، روزبه ودی، و شاهین بسامی.

عفو بین‌الملل تأکید کرده که احکام اعدام این افراد توسط دیوان عالی کشور تأیید شده و خطر اجرای آن‌ها در روزها یا هفته‌های آینده جدی است.

قانونی برای گسترش اعدام و سرکوب آزادی بیان

در اقدامی دیگر، مجلس ایران روز ۱۷ ژوئن طرحی را به تصویب رساند که راه را برای صدور احکام اعدام در پرونده‌های مرتبط با جاسوسی یا همکاری با “دولت‌های متخاصم” از جمله اسرائیل و ایالات متحده هموار می‌کند. بر اساس قوانین موجود، جاسوسی به تنهایی مجازات زندان دارد و برای صدور حکم اعدام، دادستان‌ها باید چند اتهام را ترکیب کرده و به عنوان “افساد فی‌الارض” مطرح کنند. طرح جدید اما این مسیر را ساده‌تر می‌سازد و جاسوسی را به‌طور مستقیم مشمول مجازات اعدام قرار می‌دهد.

شورای عالی امنیت ملی نیز با صدور بیانیه‌ای هشدار داده که هرگونه اقدام در جهت “تطهیر چهره اسرائیل”، “نشر شایعات”، “تحریک مردم علیه امنیت ملی” یا “ایجاد تفرقه مذهبی و قومی” با مجازات مرگ روبرو خواهد شد.

سازمان عفو بین‌الملل ضمن ابراز نگرانی شدید از این تحولات، خواستار توقف فوری تمام طرح‌های اعدام، لغو احکام موجود و رعایت اصول محاکمه عادلانه شده است. این سازمان همچنین تأکید کرده که مجازات اعدام، به‌ویژه در مواردی که شامل قتل عمد نمی‌شود، بر اساس قوانین بین‌المللی ممنوع بوده و مصداق “مجازاتی بیرحمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز” است.

—————————————————-

رهبر اپوزیسیون بلاروس به درخواست ترامپ آزاد شد

سرگئی تیخانوسکی، سیاستمدار سرشناس اپوزیسیون در بلاروس پس از سال‌ها حبس آزاد شده است. طبق اعلام مقامات بلاروس، این اقدام به درخواست رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، انجام شده است.بنا بر گزارش‌های رسمی، بلاروس که به‌صورت اقتدارگرایانه اداره می‌شود، در مجموع ۱۴ زندانی سیاسی را آزاد کرده است. بر اساس اطلاعاتی از لیتوانی، پنج نفر از آن‌ها شهروندان بلاروس بوده‌اند. همچنین سه نفر از لهستان، دو نفر از لیتوانی، دو نفر از ژاپن، یک نفر از استونی و یک نفر از سوئد جزو آزادشدگان هستند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

به گزارش پورتال مستقل اینترنتی “ناشا نیوا”، در میان افراد آزادشده، سرگئی تیخانوسکی، همسر سوتلانا تیخانوسکایا، رهبر در تبعید اپوزیسیون بلاروس نیز قرار دارد. طبق این گزارش، تیخانوسکی هم‌اکنون بلاروس را ترک کرده است. ایگور کارنی، روزنامه‌نگار سرشناس، نیز از دیگر زندانیان آزادشده است.

آزادی “به دلایل انسان‌دوستانه”

در همین حال ناتالیا ایسمنت، سخنگوی رئیس‌جمهور بلاروس اعلام کرد: «تصمیم به آزادی تیخانوسکی صرفاً به دلایل انسان‌دوستانه و به‌منظور پیوستن به خانواده‌اش اتخاذ شده است.» او اضافه کرد که این اقدام بنا به درخواست دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، صورت گرفته است.

سوتلانا تیخانوسکایا در پلتفرم اکس آزادی همسرش را تأیید کرد و نوشت: «همسرم آزاد است. وصف شادی قلبم دشوار است.» در ویدیویی که او منتشر کرد، دیده می‌شود که این زوج در ویلنیوس، پایتخت لیتوانی، یکدیگر را در آغوش می‌کشند. او همچنین از ایالات متحده و اتحادیه اروپا برای تلاش‌هایشان در جهت آزادی زندانیان سیاسی قدردانی کرد.

بیشتر بخوانید: لوکاشنکو “برنده” انتخابات ریاست‌جمهوری بلاروس اعلام شد

قدردانی‌هایی نیز از کشورهای دیگر، از جمله آلمان و سوئد، مطرح شده است. یوهان واده‌فول، وزیر امور خارجه آلمان، آزادی تیخانوسکی را در شبکه اجتماعی اکس “خبری فوق‌العاده خوب” توصیف کرد، اما هم‌زمان یادآور شد که “نباید سایر زندانیان در بلاروس فراموش شوند. لوکاشنکو باید آن‌ها را نیز آزاد کند.”

اولف کریسترسون، نخست‌وزیر سوئد نیز در پلتفرم اکس از ترامپ و نماینده ویژه آمریکا، کیث کلوگ، تشکر کرد. به گفته او، در میان افراد آزادشده، یک شهروند سوئدی به نام گالینا کراسن‌یانسکایا نیز وجود دارد. کریسترسون تأکید کرد که فشار بر بلاروس باید “تا آزادی تمامی زندانیان سیاسی ادامه یابد.”

نزدیک به ۲۰ سال زندان برای یک مخالف

سرگئی تیخانوسکی در سال ۲۰۲۰ بازداشت شد، زمانی که قصد داشت در انتخابات ریاست‌جمهوری همان سال در برابر الکساندر لوکاشنکو نامزد شود. پس از آن، همسرش سوتلانا به جای او در انتخابات شرکت کرد.

بیشتر بخوانید: لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس ۳۰ زندانی سیاسی را عفو می‌کند

اپوزیسیون و کشورهای غربی نتیجه رسمی انتخابات را که طبق آن لوکاشنکو برای ششمین دوره پیروز شد، به‌عنوان “تقلب” رد کردند.

پس از بروز اعتراضات مردمی، سوتلانا تیخانوسکایا تحت فشار دولت کشور را ترک کرد. همسر او بعدها به ۱۹ سال و نیم زندان محکوم شد. اتهام او “سازمان‌دهی ناآرامی‌های گسترده” اعلام شده بود.

آزادی‌ها پس از دیدار با کلوگ

به گزارش “ناشا نیوا”، عفو زندانیان با سفر نماینده ویژه آمریکا، کیث کلوگ، به مینسک مرتبط است. این دیدار در حالی انجام شد که مذاکرات میان کی‌یف و مسکو برای پایان دادن به جنگ در اوکراین به بن‌بست خورده بود. کلوگ در این دیدار با الکساندر لوکاشنکو، رهبر بلاروس، گفت‌وگو کرد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

بر اساس گزارش برنامه اخبار کانال یک تلویزیون آلمان “تاگس‌شآو”، در این مذاکرات علاوه بر موضوع جنگ روسیه علیه اوکراین، درباره روابط دوجانبه میان ایالات متحده و بلاروس نیز بحث شده است. کلوگ بالاترین مقام آمریکایی است که در سال‌های اخیر از مینسک دیدار کرده است.

پزشکیان: آمریکا عاملی اصلی اقدامات اسرائیل علیه ایران است

مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران در نخستین واکنش خود حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای نطنز، فردو و اصفهان را محکوم کرد. پزشکیان ا​ظهار داشت حمله ایالات متحده تاییدی است بر اینکه واشنگتن بازیگر اصلی پشت حملات اسرائیل است.در سحرگاه ۲۳ خرداد، ۱۳ ژوئن، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، با صدور بیانیه‌ای حمله به ایران را تحت عنوان “عملیات طلوع شیران” آغاز کرد؛ عملیات نظامی که اسرائیل اعلام کرده هدف آن از بین بردن تهدید ایران برای نابودی اسرائیل است. اسرائیل همچنین گفته است که اقدامات ایران پیمان جهانی ان‌پی‌تی را تضعیف کرده و تهدیدی فوری برای امنیت و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی است. این حملات به دنبال صدور قطعنامه‌ای علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز شد و در پی آن حملات گسترده موشکی ایران به خاک اسرائیل نیز شروع شد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

پزشکیان: آمریکا عاملی اصلی اقدامات اسرائیل علیه ایران است
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران در نخستین واکنش خود حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای نطنز، فردو و اصفهان را محکوم کرد.

پزشکیان ا​ظهار داشت حمله ایالات متحده تاییدی است بر اینکه واشنگتن بازیگر اصلی پشت حملات اسرائیل است. او همچنین تاکید کرد “آمریکا زمانی وارد میدان شده که ناتوانی اسرائیل آشکار شده است”.

بیشتر بخوانید: حملات متقابل ایران و اسرائیل

رئیس جمهور ایران با اشاره به کشته شدن فرماندهان سپاه و دانشمندان هسته‌ای تاکید کرد “اکنون زمان کنار گذاشتن اختلافات و فعال‌سازی ظرفیت‌های عظیم مردمی است”.

پزشکیان در ادامه “حملات مقتدرانه” صبح روز یکشنبه ۲ تیر نیروهای مسلح ایران به اسرائیل را تائید کرد و این حمله را “پاسخی به سیاست‌های تجاوزکارانه آمریکا” دانست.

نماینده قم: تاسیسات زیر‌زمینی فردو آسیب ندیده‌‌اند
نماینده شهر قم در مجلس شورای اسلامی مدعی شده است، “آسیب واردشده به تاسیسات فردو فقط در سطح زمین بوده و قابل ترمیم است.”

قاسم روانبخش همچنین با بیان اینکه “هرگونه محتوایی که می‌توانست برای عموم خطرناک باشد، پیش‌تر از این سایت خارج شده بود” افزوده است: «آسیب وارد شده به تاسیسات فردو اصلا در آن حدی که رسانه‌های آمریکایی و ترامپ بیان می‌کنند نیست و مردم اطمینان داشته باشند، دانش هسته‌ای که در اختیار ایرانیان است با این جنایت‌ها نابود‌شدنی نیست.»

پنتاگون درباره حمله به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی اعلام کرد، این عملیات با نام “چکش نیمه‌شب” اجرا شد و فوق محرمانه بود.

رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا در یک کنفرانس خبری ساعاتی پیش اعلام کرد، میزان خسارات وارد شده به تاسیسات هسته‌ای ایران در ذست بررسی است و به زودی اعلام خواهد شد.

پیامدهای جنگ ایران و اسرائیل برای پاکستان

با شدت‌گرفتن درگیری‌ها میان ایران و اسرائیل، پاکستان به عنوان همسایه شرقی ایران با چالش‌های امنیتی، ژئوپلیتیکی و اقتصادی جدی مواجه شده است؛ از بستن مرزها و تهدید جدایی‌طلبان بلوچ تا احتمال شعله‌ور شدن تنش‌های فرقه‌ای.با گسترش جنگ میان ایران و اسرائیل، پیامدهای امنیتی، ژئوپلیتیکی و اقتصادی آن به‌طور مستقیم دامن پاکستان را گرفته است. ایران با استان ناآرام بلوچستان پاکستان ۹۰۹ کیلومتر مرز مشترک دارد و مقامات پاکستانی روز دوشنبه اعلام کردند که چند گذرگاه مرزی با ایران به‌طور نامحدود بسته شده‌اند. با این حال، دو گذرگاه تفتان و گبد-ریمدان همچنان برای بازگشت اتباع پاکستانی فعال مانده‌اند. صدها پاکستانی مقیم ایران، چهارشنبه خود را به گذرگاه تفتان رساندند تا وارد کشور خود شوند.

بیم ناامنی داخلی و فشار بر ارتش پاکستان

ارتباطات تاریخی پیچیده‌ای میان ایران شیعه‌مذهب و پاکستان با اکثریت سنی برقرار بوده و منطقه مرزی دو کشور بارها هدف حملات جدایی‌طلبان بلوچ قرار گرفته است؛ از جمله گروه “ارتش آزادی‌بخش بلوچستان” که دولت مرکزی پاکستان را به بهره‌برداری ناعادلانه از منابع منطقه متهم می‌کند و در دهه‌های گذشته علیه دولت، نیروهای مسلح و حتی منافع چینی در منطقه دست به حمله زده است.

تحلیلگران مانند رضا رومی معتقدند جنگ ایران و اسرائیل برای پاکستان خطری نزدیک و واقعی است. او به دویچه‌وله گفته: «پاکستان به‌دلیل روابط با کشورهای عربی خلیج فارس و مناسبات پیچیده با ایران، تحت فشار خواهد بود تا در عین بی‌طرفی، منافع استراتژیک خود را حفظ کند.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

ارتش اسرائیل روز جمعه ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد) اعلام کرد که حملات به تهران، پایتخت ایران را آغاز کرده است؛ اقدامی که بیمآغاز جنگی گسترده در منطقه را تقویت کرده است. در این شرایط، احتمال فروپاشی حکومت ایران می‌تواند عواقب امنیتی بزرگی برای پاکستان داشته باشد.

تحلیلگران هشدار می‌دهند که موج جدیدی از حملات جدایی‌طلبان بلوچ و ناامنی مرزی ممکن است ساختار امنیتی پاکستان را که هم‌اکنون نیز تحت فشار است، با بحران روبرو کند. غفار حسین، کارشناس امنیتی ساکن لندن، می‌گوید: «در صورت فروپاشی نظام ایران، بلوچ‌های ایران ممکن است خواستار خودمختاری شوند و این می‌تواند بلوچ‌های پاکستان را جسورتر کند.»

تأثیرات اقتصادی و خطر افزایش تنش‌های فرقه‌ای

از منظر اقتصادی نیز پاکستان در معرض آسیب جدی قرار دارد. درگیری در تنگه هرمز، که نقطه اتصال خلیج فارس به دریای عمان است، می‌تواند جریان جهانی نفت را مختل کرده و موجب افزایش شدید قیمت انرژی شود.

رضا رومی هشدار داده که اقتصاد پاکستان که همین حالا با تورم، کاهش ارزش پول ملی و کمبود انرژی مواجه است، از این بحران بیشتر آسیب خواهد دید.

شوائب، استاد دانشگاه قائداعظم، نیز معتقد است که این جنگ به‌طور خاص استان بلوچستان را تحت تأثیر قرار خواهد داد؛ جایی که بخش بزرگی از مردم آن از تجارت غیررسمی نفت و کالاهای دیگر با ایران امرار معاش می‌کنند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

در نهایت، ناظران نسبت به افزایش تنش‌های فرقه‌ای در پاکستان هشدار می‌دهند؛ کشوری با اکثریت سنی و اقلیت شیعه حدوداً ۱۵ درصدی. رضا رومی می‌گوید: «اگر روایت جنگ با نمادهای مذهبی و شعارهای فرقه‌ای آمیخته شود، می‌تواند زمینه‌ساز خشونت هدفمند، تبلیغات مخرب و فعالیت‌های نیابتی شود.»

واکنش‌های بین‌المللی به حملات هوایی آمریکا به ایران

سران کشورها نسبت به حملات هوایی آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران واکنش نشان دادند. سازمان ملل هشدار داد، اتحادیه اروپا خواستار خویشتن‌داری طرفین شد. بریتانیا از حمله آمریکا دفاع کرد و کوبا آن را محکوم کرد.سازمان‌های بین‌المللی و سران کشورها در پی حملات هوایی آمریکا به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی در فردو، نطنز و اصفهان بلافاصله واکنش نشان دادند. این واکنش‌ها متفاوت بوده است.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، از نخستین افرادی بود که بلافاصله واکنش نشان داد. او اظهار داشت که پیوستن آمریکا به جنگ ایران و اسرائیل “خطرناک” و تهدید منطقه‌ای است که در لبه پرتگاه قرار دارد. او همچنین افزود ممکن است این درگیری‌ها به سرعت از کنترل خارج شوند.

گوترش این حملات را “تهدیدی مستقیم برای صلح و امنیت جهانی” دانست و گفت این درگیری‌ هیچ راه‌حل نظامی‌ ندارد و “تنها راه پیش‌رو، دیپلماسی و تنها امید صلح است”.

اتحادیه اروپا خواستار “خویشتن‌داری طرفین” شد

کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، همه طرف‌های درگیر را به خویشتن‌داری فراخواند و از طرفین خواست به میز مذاکره بازگردند و از تشدید بیشتر تنش جلوگیری کنند.

وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا قرار است روز دوشنبه ۲۳ ژوئن (۲ تیر) درباره اوضاع خاورمیانه رایزنی و گفت‌وگو کنند.

حمایت بریتانیا و استرالیا از حمله آمریکا به ایران

کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا پس از حمله آمریکا از ایران خواست وارد مذاکراه شود. استارمر اظهار داشت که برنامه هسته‌ای ایران تهدیدی جدی برای امنیت بین‌المللی است. او افزود: «نباید اجازه داد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد و آمریکا اقداماتی برای کاهش این تهدید انجام داده است.»

استرالیا نیز واکنشی مشابه بریتانیا داشت. دولت این کشور در بیانیه‌ای برنامه هسته‌ای و موشکی ایران را تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی دانست.

در این بیانیه آمده است که دولت این کشور به اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اینکه اکنون زمان صلح فرا رسیده، توجه دارد.

استرالیا روز جمعه ۳۱ خرداد پرسنل سفارت خود را از تهران خارج کرد.

مرتس: آلمان خواهان راه‌حل دیپلماتیک است

فریدریش مرتس، صدراع​م آلمان صبح روز یکشنبه ۲ تیر (۲۲ ژوئن) جلسه کابینه امنیتی دولت را تشکیل داد.

اشتفان کورنلیوس، سخنگوی دولت آلمان گفت که مرتس از ایران خواسته است “بلافاصله مذاکرات با آمریکا و اسرائیل را آغاز کند و به راه‌حلی دیپلماتیک برای این مناقشه برسد”.

دولت آلمان معتقد است که “بخش بزرگی از برنامه هسته‌ای ایران به دنبال حملات هوایی آسیب دیده است”.

کوبا حمله آمریکا را نقض منشور سازمان ملل دانست

برخی کشورها از جمله کوبا با شدت بیشتری اقدامات آمریکا را محکوم کردند. میگل دیاز کانل، رئیس‌جمهور کوبا، در اکس (توییتر سابق) نوشت کوبا شدیدا بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران توسط آمریکا را محکوم می‌کند و آن را “تشدید خطرناک درگیری‌های خاورمیانه” می‌داند.

رئیس جمهور کوبا همچنین گفته است “تجاوز آمرپکا” به‌طور جدی منشور سازمان ملل و حقوق بین‌الملل را نقض و “بشریت را وارد بحرانی با پیامدهای غیرقابل بازگشت می‌کند”.

نخست‌وزیر لبنان: قصد ورود به درگیری‌ها را نداریم

نواف سلام، نخست‌وزیر لبنان، تاکید کرد که کشورش نباید وارد درگیری‌های فزاینده شود.

جوزف عون، رئیس جمهوری لبنان خواستار “خویشتن‌داری و مذاکرات سازنده و جدی برای بازگرداندن ثبات به کشورهای منطقه و جلوگیری از کشتار و تخریب بیشتر شد.

در جریان جنگ غزه در سال گذشته، میان حزب‌الله لبنان که مورد حمایت ایران است و اسرائیل درگیری‌هایی روی داد.

واکنش کشورهای عربی منطقه

عربستان سعودی نسبت به حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران شدیدا ابراز نگرانی کرده و از جامعۀ بین‌المللی خواست در شرایط بسیار حساس کنونی تلاش‌های خود را برای دستیابی به یک راه‌حل سیاسی جهت پایان دادن به بحران افزایش دهد.

عراق هم ضمن محکوم کردن حمله آمریکا به ایران عمیقا ابراز نگرانی کرده و هشدار داده است که “حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران، صلح و ثبات را در خاورمیانه تهدید می‌کند”.

سخنگوی دولت عراق روز یکشنبه ۲ تیر گفت که عراق نگرانی فزاینده خود نسبت به هدف قرار دادن تاسیسات هسته‌ای داخل ایران را بیان و این اقدام را محکوم می‌کند.

او تاکید کرد که “راه حل‌های نظامی، نمی‌تواند جایگزینی برای گفت‌وگو و دیپلماسی باشد”.

عمان که میانجی مذاکرات هسته‌ای بین ایران و آمریکا بوده نیز حملات ایالات متحده به تاسیسات هسته‌ای ایران را “به‌شدت” محکوم کرد.

ترکیه از طرفین درگیری خواست “مسئولانه” عمل کنند

وزارت امور خارجهترکیه هم دربیانیه‌ای نسبت به حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران ضمن ابراز نگرانی اعلام کرد:«حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران، خطر گسترش درگیری‌ها را به بالاترین سطح رسانده است.»

ترکیه هشدار داده است که “تحولات جاری می‌تواند منجر به گسترش این منازعه منطقه‌ای به سطح جهانی شود” و این کشور “خواهان تحقق چنین سناریوی فاجعه‌باری نیست”.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

وزارت خارجه ترکیه در این بیانیه از همه طرف‌های درگیر خواست که “مسئولانه رفتار کنند”، و هر چه سریع‌تر حملات را متوقف سازند و از اقداماتی که می‌تواند منجر به تلفات بیشتر و ویرانی‌های جدید شود، خودداری کنند.

ترکیه همچنین گفته است تنها راه‌حل مناقشه مربوط به برنامه هسته‌ای ایران، مذاکره است و ترکیه آماده است “نقش سازنده‌ای” در این زمینه داشته باشد.

انتقاد شدید مسکو از حمله آمریکا به ایران

روسیه به‌شدت از حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران انتقاد کرد و آن را “اقدامی غیرمسئولانه و نقض آشکار حقوق بین‌الملل، منشور سازمان ملل و قطعنامه‌های شورای امنیت” دانست.

وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد که این کشور خواستار “توقف فوری تجاوز” است و بر ضرورت تقویت تلاش‌ها برای ایجاد شرایط بازگشت به مسیر دیپلماسی تأکید می‌ورزد.

اسرائیل: پیکر چند گروگان کشته‌شده را پیدا کردیم

ارتش اسرائیل می‌گوید، در نوار غزه پیکر چند گروگان کشته‌شده که در چنگ حماس اسیر بوده‌اند را پیدا کرده است. درباره شمار اجساد کشف‌شده گزارش‌های متفاوتی وجود دارد.ارتش اسرائيل می‌گوید، در حالی که بیش از ۲۰ ماه از ربوده شدن سه شهروند اسرائیلی توسط حماس گذشته توانسته اجساد آن‌ها را در نوار غزه پیدا کند و به کشور بازگرداند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

ارتش روز یکشنبه ۲۲ ژوئن در این باره اعلام کرد: «پیکرهای گروگان‌ها اوفرا کیدار، یوناتان سامرانو و شای لوینسون روز گذشته از غزه بازگردانده شدند.»

کُبی سامرانو نیز در اینستاگرام تأیید کرد که پیکر پسرش کشف شده است.

بیشتر بخوانید: ارتش اسرائیل جسد یک گروگان تایلندی را از غزه خارج کرد

اما خبرگزاری رویترز گزارش می‌دهد که تنها پیکر دو گروگان اسرائیلی و همچنین پیکر یک سرباز کشته‌شده اسرائیلی کشف شده‌اند. به گفته این منبع، شمار اجساد گروگان‌هایی که در ماه ژوئن کشف شده‌اند، به هشت نفر رسیده است.

۴۹ گروگان همچنان در اسارت حماس

گروه تروریستی حماس و برخی از دیگر گروه‌های اسلام‌گرا در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل حمله کردند و طبق آمار، در مجموع ۲۵۱ نفر را به گروگان گرفته و به نوار غزه بردند.

بیشتر بخوانید: نتانیاهو: ما کنترل کامل نوار غزه را در دست خواهیم گرفت

بنا بر اعلام ارتش اسرائیل، در حال حاضر ۴۹ گروگان در اسارت حماس هستند که دست‌کم ۲۷ تن از آن‌ها احتمالا جان باخته‌اند.

این حمله، که به گفته مقامات اسرائیلی بیش از ۱۲۰۰ کشته برجای گذاشت، جرقه جنگ فعلی در نوار غزه را زد. بر اساس اطلاعات وزارت بهداشت غزه که تحت کنترل حماس است، تاکنون بیش از ۵۵هزار و ۶۰۰ نفر در این منطقه کشته شده‌اند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

ارتش اسرائیل اعلام کرده که بقایای این سه شهروند در عملیات ویژه مشترکی با همکاری سازمان امنیت داخلی شاباک در منطقه ساحلی کشف شده‌اند و عملیات از طریق “اطلاعات دقیق امنیتی” ممکن شده است.

ارتش اسرائیل می‌گوید، خانواده‌ قربانیان را پس از تشخیص هویت توسط پزشکی قانونی، از پیدا کردن اجساد مطلع کرده است.

حمایت گسترده در اسرائیل از حمله به جمهوری اسلامی

با حمله به ایران، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، جبهه‌ای تازه گشوده است. اما آیا تضعیف جمهوری اسلامی می‌تواند راه را برای پایان جنگ در غزه هموار کند؟ دویچه‌وله به جزئیات و ابعاد این موضوع پرداخته است.دویچه‌وله در تلاش برای توصیف فضای حاکم بر اسرائيل همزمان با حملات متقابل این کشور و ایران نظری به تل‌آویو انداخته و می‌نویسد، در پناهگاهی زیرزمینی در این شهر راهرویی باریک با دیوارهایی ضخیم وجود دارد و احساس می‌شود که زمان متوقف شده است.

و در نبود اینترنت، امکان کسب اطلاعات درباره انفجارهایی که در جریان تبادل آتش میان ایران و اسرائیل در بیرون شنیده می‌شود، وجود ندارد.

لیئور، یک جوان اسرائیلی که نمی‌خواهد نام خانوادگی‌اش فاش شود به دویچه‌وله می‌گوید: «ما الان کم‌کم می‌توانیم تشخیص دهیم که آیا موشک به جایی اصابت کرده یا رهگیری شده. اما معلوم است که نگرانیم مثلاً چقدر نزدیک بوده یا آیا کسی که می‌شناسیم، در خطر است یا نه.» او کوشش می‌کند توسط تلفن همراهش خبری در این مورد بگیرد اما تلاش‌اش بیهوده است.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

از یک هفته پیش که اسرائيل به ایران حمله کرد، زندگی در تل‌آویو تحت‌تأثیر هشدارهای ارتش در تلفن همراه و آژیرهای خطر قرار گرفته است که مردم را از حملات موشکی جمهوری اسلامی آگاه می‌کنند.

صبح پنجشنبه ۱۹ ژوئن، ایران موج تازه‌ای از حملات موشکی را به‌سوی اسرائیل آغاز کرد. هرچند بیشتر این موشک‌ها توسط سامانه‌های دفاعی رهگیری شدند، اما برخی از آن‌ها به ساختمان‌هایی در حولون و رمت‌گان در حومه تل‌آویو، برخورد کردند.

در بیمارستان سوروکا در بئرشبع نیز بخش جراحی به‌طور کامل تخریب شد. بنا بر گزارش رسانه‌های اسرائیلی، این مجتمع بیمارستانی یک روز پیش تخلیه شده بود.

“روزگار نگران‌کننده”

هشدارها شبانه‌روز ادامه دارد و تا زمانی که وضعیت امن اعلام شود، ممکن است ساعت‌ها بگذرد. لیئور به دویچه‌وله می‌گوید: «زندگی باید ادامه داشته باشد. ما قبلاً هم بحران‌های زیادی را پشت سر گذاشته‌ایم، اما این دوران واقعاً عجیب و نگران‌کننده است.»

چندی پیش در نخستین ساعات صبح هشدار جدیدی اعلام شد، یکی از موشک‌ها از دفاع هوایی عبور کرد و به ساختمانی در حدود یک کیلومتری آن‌ها اصابت کرد. شدت انفجار پناهگاه را لرزاند و افراد حاضر، وحشت‌زده به دنبال هوا بودند.

شیرا، یکی دیگر از ساکنان، می‌گوید: «ترسناک است. ما می‌دانیم که این موشک‌ها کشنده‌ترند و این بار همه‌چیز با درگیری‌های قبلی فرق دارد. نمی‌دانم این وضعیت چقدر ادامه خواهد داشت. مردم واقعاً خسته‌اند، چون شب‌ها اغلب نمی‌خوابند.»

میراث سیاسی نتانیاهو

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، سال‌هاست که جمهوری اسلامی را بزرگ‌ترین تهدید برای امنیت اسرائیل می‌داند. هرچند ایران تأکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً اهداف غیرنظامی دارد، نتانیاهو معتقد است که هدف آن در حقیقت نظامی است.

به باور او، جمهوری اسلامی که نابودی اسرائیل را وعده داده است، نه تنها با موشک‌های بالستیک، بلکه با شبکه‌ای از نیروهای نیابتی در منطقه، امنیت اسرائیل را تهدید می‌کند.

بیشتر بخوانید: حملات متقابل ایران و اسرائیل

سال‌ها بود که نتانیاهو تهدید به حمله مستقیم به ایران می‌کرد. گزارش‌ها می‌گویند، او چندین بار تا مرز تصمیم‌گیری نهایی پیش رفت، اما در میانه راه متوقف ماند و از درگیری بزرگ‌تر اجتناب شد.

در عوض، اسرائیل وارد “جنگ‌های سایه” علیه جمهوری اسلامی از طریق حملات سایبری، تهدیدهای لفظی و مقابله با نیروهای وابسته به ایران همچون حزب‌الله، حماس، جهاد اسلامی و حوثی‌ها شد.

تغییر مسیر در ۱۳ ژوئن

اما در روز جمعه ۱۳ ژوئن، همه‌چیز تغییر کرد. آکیوا الدار، روزنامه‌نگار اسرائيلی و تحلیل‌گر سیاسی، در گفت‌وگو با دویچه‌وله این پرسش را مطرح می‌کند: «سال‌ها نتانیاهو عقب‌نشینی می‌کرد. او واقعاً آماده نبود تصمیم‌هایی بگیرد که منجر به تلفات و ویرانی شود. پس چه چیزی تغییر کرده است؟»

الدار مانند بسیاری دیگر بر این باور است که نتانیاهو در تلاش است میراث سیاسی‌اش را نجات دهد؛ میراثی که پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس به این کشور به‌شدت آسیب دید.

تا پیش از آن روز، نتانیاهو خود را تضمین‌کننده نهایی امنیت اسرائیل معرفی می‌کرد. اما حمله حماس که حدود ۱۲۰۰ کشته (اکثراً غیرنظامی) و ۲۵۱ گروگان به‌جا گذاشت، این تصویر را در هم شکست.

این رویداد به آغاز جنگ علیه غزه انجامید. به‌ گفته وزارت بهداشت غزه که در کنترل حماس است، تاکنون در این جنگ حدود ۵۵ هزار فلسطینی جان باخته‌اند.

اکثریت اسرائیلی‌ها از نتانیاهو حمایت می‌کنند

منتقدان نتانیاهو در داخل کشور می‌گویند، او نمی‌خواهد جنگ غزه را پایان دهد و مانع دستیابی به توافقی با حماس شده که می‌توانست زمینه آزادی گروگان‌ها در ازای آتش‌بس را فراهم کند.

از طرفی، احزاب راست‌گرای ائتلافی تهدید کرده‌اند که اگر بدون نابودی کامل حماس جنگ پایان یابد، دولت را ترک خواهند کرد. همچنین، با توجه به روند قضایی جاری علیه نتانیاهو به اتهام فساد برخی می‌گویند، او از جنگ برای حفظ قدرت استفاده می‌کند.

با این حال، حملات به جمهوری اسلامی که در رسانه‌های اسرائیلی با تحسین فراوان روبه‌رو شده است ظاهراً تا حدی وجهه نتانیاهو را بازسازی کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: جنگ ایران و اسرائیل؛ آیا هند ناگزیر به انتخاب یک طرف خواهد شد؟

در میان یهودیان اسرائیلی، این حملات با استقبال گسترده همراه بوده است. طبق نظرسنجی دانشگاه تل‌آویو و دانشگاه عبری اورشلیم، حدود ۸۳ درصد از پاسخ‌دهندگان از اقدامات نظامی اسرائیل حمایت کرده و به ساختارهای امنیتی کشور برای تحمل یک درگیری طولانی‌مدت اطمینان دارند.

در مقابل، اکثریت شهروندان فلسطینی‌تبار اسرائیل با این حملات مخالفت کرده‌اند و خواستار راه‌حل دیپلماتیک به‌جای گزینه نظامی هستند.

در رمَت‌گان، یکی از محله‌های تل‌آویو، رونی آرنون، شهروند اسرائيلی با ناباوری به خرابی‌های محله‌اش می‌نگرد. در این مکان یکی از موشک‌ها به ساختمان مجاور اصابت کرده و یک نفر نیز جان باخته است.

او به دویچه‌وله می‌گوید: «من اینجا در اقلیت هستم. خیلی‌ها از این حمله‌ها حمایت می‌کنند. نخست‌وزیر ما را جادوگر می‌نامند، چون بلد است نمایش راه بیندازد و وانمود کند که داریم پیروز می‌شویم و دشمنان‌مان را شکست می‌دهیم. ولی ما آتشی را شعله‌ور کرده‌ایم که نمی‌دانیم چگونه آن را خاموش کنیم.»

تضعیف نیروهای نیابتی

تحلیل‌گران می‌گویند، یکی از دلایلی که حمله به ایران ممکن شد، تضعیف سیستماتیک نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در ماه‌های گذشته بوده است. در درگیری مستقیم میان جمهوری اسلامی و اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۴، اسرائیل اعلام کرد که توانسته پدافند هوایی ایران را هدف قرار دهد و از این طریق توانایی دفاعی ایران را کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: اردن و عربستان سعودی به‌عنوان مدافعان اسرائیل؟

در ماه دسامبر همان سال، رژیم بشار اسد، متحد نزدیک جمهوری اسلامی، در سوریه سقوط کرد. مقامات ارتش اسرائیل به دویچه‌وله گفته‌اند که این تحول به آن‌ها آزادی عمل هوایی لازم برای آغاز حمله به ایران را داده است.

اکنون همه نگاه‌ها به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده دوخته شده است که در حال بررسی مشارکت مستقیم نظامی در کنار اسرائیل علیه جمهوری اسلامی است.

در ابتدا ترامپ به نتانیاهو توصیه کرده بود که از اقدام نظامی خودداری کند، اما اکنون نظرش با وجود اینکه دولتش در تلاش برای ادامه مذاکرات هسته‌ای با ایران است تغییر کرده است. ترامپ روز سه‌شنبه ۱۷ ژوئن در عین حالی که گفت، ایالات متحده “فعلاً” خامنه‌ای را هدف قرار نمی‌دهد، اما خواهان “تسلیم بی‌قید و شرط” جمهوری اسلامی شد.

الدار با اشاره به تهدیدهای جمهوری اسلامی برای نابودی اسرائیل می‌گوید: «نتانیاهو باور دارد که می‌تواند ترامپ را هم وارد این جنگ کند و مردم بعدها به یاد خواهند آورد که نتانیاهو نخست‌وزیری بود که ما را از هولوکاستی دیگر نجات داد.»

با اتفاقات نخستین ساعات اول تیر در ایران و حمله مستقیم جنگنده‌های آمریکایی به سه مرکز هسته‌ای جمهوری اسلامی، از جمله فردو به نظر می‌رسد که امید او چندان هم واهی نبوده است.

گروگان‌ها و جنگ در غزه

اما اسرائیل همچنان در جبهه‌ غزه نیز می‌جنگد. روز چهارشنبه ۱۸ ژوئن، در میدان زینا-دیزنگوف در مرکز تل‌آویو، گروه کوچکی از معترضان گرد آمدند. آن‌ها تصاویری بزرگ از گروگان‌هایی را در دست داشتند که همچنان در غزه نگه‌داری می‌شوند. در میان آن‌ها مادر ماتان انگرست، سربازی که در ۷ اکتبر ربوده شد، نیز حضور داشت.

انات انگرست به دویچه‌وله گفت: «وقتی جنگ با ایران آغاز شد، ترسیدیم که پسر عزیزمان در غزه فراموش شود. او در شرایط بسیار سختی قرار دارد و جانش در خطر است.» او ساعاتی بعد، پیام‌هایی از بسیاری اسرائیلی‌ها دریافت کرد که معتقد بودند پیروزی علیه جمهوری اسلامی می‌تواند به بازگرداندن گروگان‌ها کمک کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

انگرست از دولت نتانیاهو انتقاد می‌کند که تاکنون برای بازگرداندن پسرش و دیگر گروگان‌ها کاری کافی انجام نداده است. اما او اطمینان دارد که با تضعیف جمهوری اسلامی، حمایت از حماس کاهش می‌یابد و جنگ در غزه زودتر پایان خواهد یافت.

او می‌گوید: «ما امیدواریم تصمیم به اقدام در این زمان با وضعیت غزه مرتبط و بخشی از یک برنامه استراتژیک باشد و اینکه دولت اسرائیل بالاخره بتواند این جنگ را پایان دهد. چون اگر رهبران تروریستی جمهوری اسلامی را از میان برداریم، می‌توانیم آنچه را در غزه آغاز کرده‌ایم، به پایان برسانیم و دیگر در خطر نخواهیم بود.»

غزه و توهم فرار

غزه و توهم فرار

saman.mobasher…