اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
رادیو اروپای آزاد که سابقه‌ای دیرینه در مبارزه با سانسور و رساندن صدای مردم در جوامع بسته دارد، حالا با بحرانی بی‌سابقه در تامین مالی روبه‌رو شده است. ترامپ در اقدامی بحث‌برانگیز، بودجه سالانه این رسانه را که بالغ بر ۷۷ میلیون دلار (معادل حدود ۶۸ میلیون یورو) بود، مسدود کرده و سازمان ناظر بر رسانه‌های بین‌المللی آمریکا (USAGM) را بخشی “غیرضروری” از بوروکراسی دولت فدرال خواند.
تصمیم ترامپ به قطع بودجه این رسانه بین‌المللی، از سوی منتقدان “اقدامی سیاسی” تعبیر شده است که هدف آن، حذف صداهای انتقادی و تضعیف رسانه‌هایی است که در برابر روایت رسمی دولت‌ها ایستادگی می‌کنند. این اقدام در حالی صورت گرفت که ترامپ بارها رسانه‌ها را به “دشمنی با مردم و انتشار اخبار جعلی” متهم کرده بود و از رسانه‌های تحت حمایت دولت انتظار داشت در راستای اهداف سیاست خارجی دولت او حرکت کنند.
بیشتر بخوانید:قاضی فدرال تعطیلی “صدای آمریکا” توسط ترامپ را متوقف کرد
واکنش اتحادیه اروپا
در واکنش به این تحول، اتحادیه اروپا اعلام کرد که در راستای حمایت از آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات آزاد، کمک مالی اضطراری ۵.۵ میلیون یورویی را در اختیار RFE/RL قرار می‌دهد.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در حاشیه نشست وزرای خارجه این اتحادیه در بروکسل، گفت: «با این حمایت، ما از کار حیاتی رادیو اروپای آزاد پشتیبانی می‌کنیم. این یک شبکه ایمنی برای روزنامه‌نگاری مستقل در زمانی بحرانی است.»
او افزود که این تصمیم “نه تنها پاسخی به اقدامات آمریکا، بلکه نشانگر اراده جمعی اتحادیه اروپا برای مقابله با گسترش سانسور و تبلیغات دولتی در کشورهای تحت سلطه حکومت‌های غیرلیبرال است.”
پیش از اتحادیه اروپا، کشور سوئد نیز با اختصاص مبلغی نزدیک به دو میلیون یورو، از ادامه فعالیت‌های RFE/RL پشتیبانی کرده بود. استدلال مقامات سوئدی نیز همانند اتحادیه اروپا، بر اهمیت تداوم فعالیت رسانه‌هایی است که امکان دسترسی به اطلاعات آزاد را در جوامعی فراهم می‌کنند که در آن‌ها رسانه‌ها زیر سلطه حکومت قرار دارند.
بیشتر بخوانید:رادیو اروپای آزاد “فعلا” به فعالیت خود ادامه خواهد داد
رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی یکی از یادگارهای دوران جنگ سرد است. این رسانه در آن زمان با هدف مقابله با تبلیغات اتحاد جماهیر شوروی راه‌اندازی شد. امروزه، تمرکز آن بر پوشش اخبار و تحلیل‌های بی‌طرفانه در کشورهای دارای حکومت‌های اقتدارگرا مانند روسیه، چین، ایران و بلاروس است.
دفتر مرکزی RFE/RL از سال ۱۹۹۵ در شهر پراگ جمهوری چک مستقر است و برنامه‌های خود را در ۲۳ کشور و به ۲۷ زبان مختلف پخش می‌کند. بخش فارسی این فرستنده تحت نام “رادیو فردا” فعال است. تخمین زده می‌شود که این رسانه هر هفته نزدیک به ۵۰ میلیون مخاطب در سراسر جهان داشته باشد.
با وجود تأمین مالی از سوی دولت آمریکا، ساختارهای نظارتی داخلی RFE/RL به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که استقلال تحریریه آن حفظ شود؛ موضوعی که در گذشته بارها مورد تمجید نهادهای بین‌المللی مدافع آزادی رسانه قرار گرفته است.
نگرانی‌ها از آینده رسانه‌های بین‌المللی
با توجه به تغییر رویکرد دولت آمریکا نسبت به رسانه‌های دولتی، بسیاری از ناظران بین‌المللی نگران آینده رسانه‌هایی مانند RFE/RL، صدای آمریکا (VOA) و سایر نهادهای مشابه هستند که نقش مؤثری در انتشار اطلاعات دقیق در کشورهای محدودکننده آزادی بیان ایفا می‌کنند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
برخی کارشناسان بر این باورند که قطع بودجه این رسانه‌ها، عملاً دسترسی میلیون‌ها نفر در کشورهای تحت سانسور را به منابع خبری مستقل قطع خواهد کرد و فضای رسانه‌ای را بیش از پیش در انحصار دولت‌ها قرار خواهد داد.
درخواست برای استقلال ساختاری
در پی تحولات اخیر، موجی از درخواست‌ها برای ایجاد سازوکارهای تامین مالی مستقل برای رسانه‌های بین‌المللی به‌راه افتاده است. بسیاری از فعالان رسانه‌ای معتقدند که وابستگی به دولت‌ها (حتی دولت‌های دموکراتیک) می‌تواند استقلال رسانه را به خطر بیاندازد و راه را برای سوءاستفاده‌های سیاسی هموار کند.
در همین راستا، کارشناسان رسانه‌ای خواهان تشکیل یک صندوق جهانی حمایت از رسانه‌های آزاد شده‌اند که از طریق کمک‌های مالی کشورهای مختلف و نهادهای بین‌المللی تأمین شود تا رسانه‌هایی مانند RFE/RL بتوانند بدون دخالت مستقیم دولت‌ها، به فعالیت خود ادامه دهند.
