دونالد ترامپ برای نخستین‌بار از وجود یک پیشنهاد رسمی آمریکا به ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور خبر داد و گفت: «ایران باید سریع تصمیم بگیرد، وگرنه اتفاق بدی خواهد افتاد.»دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز جمعه (۲۱ اردیبهشت) در پایان سفر خود به امارات متحده عربی اعلام کرد که ایران اکنون یک پیشنهاد رسمی از آمریکا درباره برنامه هسته‌ای خود در اختیار دارد. ترامپ در هواپیمای اختصاصی ریاست‌جمهوری (ایرفورس وان) به خبرنگاران گفت: «آن‌ها یک پیشنهاد دارند. اما مهم‌تر اینکه می‌دانند باید سریع حرکت کنند، وگرنه اتفاق بدی می‌افتد.»

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

این نخستین بار است که دولت ترامپ به‌صورت رسمی وجود چنین پیشنهادی را تأیید می‌کند. پیش‌تر، استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، بارها با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در عمان و رم دیدار کرده بود.

با وجود این، عراقچی روز پنج‌شنبه در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در گفت‌وگو با خبرنگاران، دریافت هرگونه پیشنهاد رسمی را رد کرد و اظهار داشت: «ما از واشنگتن اظهارات متناقضی می‌شنویم که نشان‌دهنده سردرگمی یا تاکتیک‌های مذاکره‌ای است.»

نقطه اختلاف اصلی: غنی‌سازی اورانیوم

اگرچه گفت‌وگوها وارد سطح کارشناسی شده‌اند، اما به‌نظر می‌رسد که اختلاف بر سر ادامه غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران همچنان پابرجاست. تهران این حق را برای خود محفوظ می‌داند، در حالی‌که واشنگتن خواستار توقف کامل آن است. ویتکاف ابتدا غنی‌سازی تا ۳/۶۷ درصد را قابل‌قبول دانسته بود، اما در ادامه موضع خود را سخت‌تر کرد.

در همین حال، تهدیدهای مکرر از سوی اسرائیل مبنی بر حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران در صورت بی‌نتیجه ماندن مذاکرات، به تنش‌ها در منطقه دامن زده است.

گفت‌وگوهای موازی ایران و اروپا در استانبول

از سوی دیگر، کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه ایران، در پیامی در شبکه‌های اجتماعی از برگزاری نشست جدید با مدیران سیاسی تروئیکای اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) در استانبول خبر داد.

او نوشت: «ما درباره آخرین وضعیت مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا و موضوع لغو تحریم‌ها گفت‌وگو کردیم. ایران و سه کشور اروپایی مصمم به حفظ مسیر دیپلماتیک هستند.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

پیش‌تر قرار بود دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در روز جمعه ۱۲ اردیبهشت در رم برگزار شود، اما این نشست به دلیل هماهنگی‌های ناتمام به تعویق افتاد. نشست با اروپا نیز به تبع آن، به زمان دیگری موکول شد.

غریب‌آبادی پیش‌تر گفته بود که ایران در جریان گفت‌وگوها با اروپا، علاوه بر موضوعات هسته‌ای و تحریمی، به حمایت غیرقابل قبول سه کشور اروپایی از اقدامات اسرائیل در غزه نیز اعتراض کرده است.

چشم‌انداز نامشخص؛ دیپلماسی یا رویارویی

مذاکرات در حالی ادامه دارد که ترامپ بارها تهدید کرده اگر توافق حاصل نشود، ممکن است به تأسیسات هسته‌ای ایران حمله هوایی انجام دهد. هم‌زمان، تحلیل‌گران هشدار داده‌اند که در صورت شکست دیپلماسی، ممکن است ایران مسیر دستیابی به سلاح هسته‌ای را جدی‌تر دنبال کند.

در شرایطی که فشار تحریم‌های اقتصادی علیه ایران تشدید شده و هم‌زمان تنش‌های منطقه‌ای به اوج رسیده است، دیپلماسی همچنان تنها گزینه موجود برای جلوگیری از درگیری مستقیم تلقی می‌شود. اما مسیر رسیدن به توافق، بیش از هر زمان دیگر پیچیده و پرمخاطره است.

دولت فرانسه به دلیل بازداشت دو شهروند فرانسوی در تهران از جمهوری اسلامی ایران به دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه شکایت کرده است.خبرگاه دویچه وله فارسی مجموعه‌ای خبری از موضوعات و تحولات روز ایران، منطقه، آلمان و جهان در زمینه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، ورزشی و غیره است.

در “خبرگاه” می‌توانید رویدادهای متنوع را به شکلی کوتاه و فشرده دنبال کنید.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

فرانسه از جمهوری اسلامی به دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه شکایت کرد
دولت فرانسه به دلیل بازداشت دو شهروند فرانسوی در تهران از جمهوری اسلامی ایران به دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه شکایت کرده است.

ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، روز جمعه ۱۶ مه در پاریس تأکید کرد که جمهوری اسلامی وظیفه خود را برای فراهم کردن دسترسی کنسولی برای بازداشت‌شدگان نقض کرده است.

او در این زمینه به شبکه “France 2” گفت: «سسیل کوهلر و ژاک پاریس سه سال است که به‌عنوان گروگان در ایران نگهداری می‌شوند. شرایط بازداشت در زندان اوین تهران غیرقابل‌قبول و با شکنجه قابل مقایسه است.»

وزیر خارجه فرانسه همچنین اشاره کرد که این دو شهروند فرانسوی از حق دیدار با نمایندگان کنسولی فرانسه نیز محروم مانده‌اند.

در همین حال خواهر سسیل کوهلر از اقدام فرانسه در شکایت به لاهه استقبال کرده است.

سیسیل کوهلر، معلم ۴۰ ساله ادبیات و شریک زندگی‌اش، ژاک پاریس، روز هفتم ماه مه سال ۲۰۲۲ در آخرین روز سفر توریستی‌شان به ایران دستگیر شدند.

جمهوری اسلامی به سیسیل کوهلر و ژاک پاریس اتهام “جاسوسی” زده است.تلویزیون دولتی ایران پس از بازداشت آنها ویدیویی منتشر کرد که این زوج در آن به همکاری با سرویس‌های اطلاعاتی فرانسه “اعتراف” می‌کنند. پاریس این ادعا را به‌طور قاطع رد کرده است.

کوهلر و پاریس آخرین شهروندان فرانسوی هستند که به‌صورت رسمی همچنان در ایران نگهداری می‌شوند.

طبق اطلاعات محافل دیپلماتیک فرانسه، هنوز حدود ۲۰ شهروند غربی در ایران در بازداشت به‌سر می‌برند. سازمان‌های حقوق بشری، جمهوری اسلامی را متهم می‌کنند که از اتباع خارجی به‌عنوان ابزار فشار در مذاکرات بین‌المللی استفاده می‌کند.

وزیر کشور: ایران توان پذیرش ۲ میلیون تبعه غیرمجاز را ندارد
اسکندر مومنی، وزیر کشور، صبح جمعه در بدو ورود به استان کرمان اعلام کرد که حدود دو میلیون تبعه غیرمجاز در کشور حضور دارند که بخش قابل توجهی از فرصت‌های شغلی را در اختیار گرفته‌اند و هزینه‌های یارانه‌ای سنگینی را به اقتصاد ایران تحمیل می‌کنند. او تأکید کرد که اولویت اول دولت، بازگشت این اتباع به کشورهای خودشان است.

مومنی در فرودگاه هاشمی رفسنجانی کرمان، با استقبال استاندار و مقامات استانی وارد این شهر شد و در سخنانی گفت: «بارها تأکید کرده‌ایم که ما با کشورهای همسایه، مناسبات تاریخی، فرهنگی و دینی زیادی داریم، اما واقعاً ایران توان پذیرش این همه مهمان را ندارد.»

او با اشاره به استان کرمان گفت که حضور اتباع غیرمجاز در این استان حتی از میانگین کشوری هم بیشتر است. وزیر کشور ابراز امیدواری کرد که این اتباع بتوانند با بازگشت به میهن خود، در آبادانی کشورشان نقش ایفا کنند.

بر اساس گزارش ایرنا، از جمله اهداف سفر وزیر کشور به استان کرمان، بررسی مسائل حوزه امنیت، اتباع خارجی و امور اقتصادی عنوان شده است. همچنین افتتاح و کلنگ‌زنی چند طرح نیز در برنامه سفر او قرار دارد.

درگیری در تظاهرات روز نکبت در برلین؛ پلیس تجمع را منحل کرد
تظاهرات حامیان فلسطینیان به مناسبت روز نکبت در منطقه کرویتسبرگ برلین به خشونت کشیده شد و با دخالت نیروهای پلیس، تجمع به‌طور کامل منحل گردید. در جریان این رویداد، ده مأمور پلیس زخمی شدند که یکی از آن‌ها به‌دلیل شدت جراحات به بیمارستان منتقل شد.

به گفته سخنگوی پلیس، یکی از مأموران توسط معترضان خشمگین به درون جمعیت کشیده و زیر دست و پا لگدمال شده است. شرکت‌کنندگان در تظاهرات همچنین به سمت مأموران قوطی نوشابه پرتاب کرده و برخی از آن‌ها را با رنگ قرمز هدف قرار دادند. دست‌کم ۵۰ نفر بازداشت شده‌اند. اتهامات اولیه شامل مقاومت در برابر مأموران پلیس، حمله فیزیکی و جراحت بدنی خطرناک اعلام شده است.

در این تظاهرات که به مناسبت سالگرد آوارگی صدها هزار فلسطینی در سال ۱۹۴۸ برگزار شد، حدود هزار نفر شرکت داشتند و برخی نیز شعارهایی علیه اسرائیل سر دادند. در مقابل، یک تظاهرات کوچک حامی اسرائیل با حدود ۳۵ نفر نیز در محل حضور داشت. پلیس اعلام کرد که تحقیقات درباره خشونت‌های رخ‌داده ادامه دارد.

سازمان جهانی بهداشت: آخرین بیمارستان تخصصی درمان سرطان در غزه از کار افتاد
تدروس آدهانوم، رئیس سازمان جهانی بهداشت، اعلام کرد که بیمارستان اروپایی خان‌یونس، آخرین مرکز درمان سرطان و بیماری‌های قلبی در نوار غزه، پس از حمله اخیر ارتش اسرائیل به‌شدت آسیب دیده و دیگر قابل استفاده نیست. به گفته او، این مرکز به‌طور کامل از چرخه درمان خارج شده است.

سازمان امدادرسانی پزشکان بدون مرز نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد این بیمارستان یکی از آخرین نقاط امید برای بیماران در نظام سلامت فروپاشیده غزه بود. از سرگیری حملات اسرائیل از اواسط مارس پس از دو ماه آتش‌بس، و همچنین تصویب گسترش عملیات نظامی در اوایل ماه مه توسط کابینه امنیتی اسرائیل، بحران انسانی در این منطقه را تشدید کرده است.

اسرائیل از ۲ مارس ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه را متوقف کرده و دسترسی به دارو، غذا و خدمات درمانی در مناطق جنوبی این باریکه به‌شدت محدود شده است. کارشناسان سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی درباره فروپاشی کامل زیرساخت‌های درمانی در غزه هشدار داده‌اند.

مذاکرات هسته‌ای ایران و تروئیکای اروپایی در استانبول
نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا روز جمعه ۲۶ اردیبهشت (۱۶ مه) در شهر استانبول گرد هم می‌آیند تا در نشستی در سطح مدیران سیاسی، درباره برنامه هسته‌ای ایران و امکان بازگشت به توافق برجام گفت‌وگو کنند. این نشست در حالی برگزار می‌شود که مذاکرات پیشین در شهرهایی مانند وین و ژنو میان ایران و تروئیکای اروپایی به نتیجه مشخصی نرسیده است.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، برگزاری مذاکرات هسته‌ای با نمایندگان سیاسی بریتانیا، فرانسه و آلمان در استانبول را تأیید کرده است. این نشست در سطح مدیران سیاسی برگزار خواهد شد و هدف اصلی آن بررسی راه‌های کاهش تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران و ارزیابی امکان احیای توافق جامع اقدام مشترک موسوم به برجام است.

این مذاکرات در شرایطی برگزار می‌شود که ایران و کشورهای غربی همچنان در مورد میزان غنی‌سازی اورانیوم و تعهدات متقابل اختلاف‌نظر دارند.

طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران در حال حاضر اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند که به گفته قدرت‌های غربی، هیچ توجیه غیرنظامی معتبری برای آن وجود ندارد. عباس عراقچی پیش‌تر هشدار داده بود که در صورت ادامه تهدیدات غرب برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل، ممکن است بحث‌های داخلی در ایران به سمت تغییر دکترین هسته‌ای و حرکت به سوی ساخت سلاح هسته‌ای سوق پیدا کند.

سه کشور اروپایی، معروف به تروئیکای اروپایی، از امضاکنندگان اصلی برجام در سال ۲۰۱۵ هستند. این توافق که با هدف محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران در ازای رفع تحریم‌ها امضا شد، پس از خروج یک‌جانبه آمریکا در سال ۲۰۱۸ به رهبری دونالد ترامپ، با چالش‌های جدی مواجه شد. ایران در واکنش به بازگشت تحریم‌ها، به‌تدریج تعهدات خود را کاهش داد و فعالیت‌های هسته‌ای خود را گسترش داد.

حکم مجازات مهاجم سلمان رشدی در آمریکا صادر می‌شود
نزدیک به سه سال پس از حمله با چاقو به سلمان رشدی، نویسنده بریتانیایی و هندی‌تبار قرار است امروز، جمعه ۱۶ مه دادگاهی در آمریکا حکم مجازات هادی مطر، مهاجم این نویسنده را اعلام کند. این حمله که رشدی را به شدت مجروح و یک چشم او را نابینا کرد به عنوان اقدامی تروریستی مرتبط با گروه حزب‌الله لبنان تلقی شده است.

هادی مطر، شهروند آمریکایی با ریشه لبنانی، در اوت ۲۰۲۲ در جریان یک رویداد ادبی در ایالت نیویورک آمریکا، با چاقو به سلمان رشدی حمله کرد و دست‌کم ده ضربه به او وارد نمود.

این حمله که پیش از سخنرانی رشدی در موسسه چاتاکوآ رخ داد، نویسنده را با جراحات شدید در ناحیه صورت، گردن، شکم و دست مواجه کرد و منجر به نابینایی چشم راست او شد.

رشدی، که در آن زمان ۷۵ ساله بود، پس از جراحی‌های اضطراری و دوران نقاهت درباره این واقعه کتابی نوشت. این کتاب با عنوان “چاقو؛ تاملاتی پس از یک تلاش برای قتل” در آوریل ۲۰۲۴ منتشر شد.

در فوریه ۲۰۲۵، دادگاهی در منطقه چاتاکوآ ایالت نیویورک، هادی مطر را به جرم تلاش برای قتل و ضرب و جرح مجرم شناخت. بر اساس گزارش‌ها هیئت منصفه پس از کمتر از دو ساعت مشورت رأی به محکومیت مطر داد.

وزارت دادگستری آمریکا اعلام کرده است که این حمله یک “اقدام تروریستی” به نمایندگی از گروه حزب‌الله، شبه‌نظامیان شیعه مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران در لبنان بوده است. مطر که اکنون ۲۷ ساله است، ممکن است با مجازاتی تا ۲۵ سال زندان روبرو شود.

استارمر خواستار مجازات روسیه به دلیل تاخیر در صلح شد
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا روز پنج‌شنبه ۱۵ مه در آستانه نشست جامعه سیاسی اروپا (EPG) در تیرانا، پایتخت آلبانی خواستار اعمال پیامدهایی برای “امتناع از صلح” توسط ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، شد. وی تاکتیک‌های تاخیری روسیه را غیرقابل‌تحمل خواند.

او اظهار داشت: «اگر روسیه حاضر به مذاکره نشود، پوتین باید بهای آن را بپردازد.» استارمر تاکتیک‌های به تعویق انداختن و تاخیر در مذاکرات از سوی روسیه را «غیرقابل‌تحمل» توصیف کرد.

نشست EPG روز جمعه با حضور سران ۴۷ کشور اروپایی، شامل ۲۷ عضو اتحادیه اروپا و ۲۰ کشور دیگر از جمله آلبانی و اوکراین، برگزار می‌شود. برای اولین‌بار، فردریش مرتس، صدراعظم جدید آلمان نیز در این نشست شرکت خواهد کرد. همچنین انتظار می‌رود اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا و مارک روته، دبیرکل ناتو در این نشست حضور یابند.

جامعه سیاسی اروپا (EPG) در سال ۲۰۲۲ با هدف تقویت همکاری میان کشورهای اروپایی، چه در داخل و چه خارج از اتحادیه اروپا، تاسیس شد. این نهاد به‌ویژه پس از تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه همان سال، نقش مهمی در هماهنگی پاسخ‌های سیاسی و امنیتی اروپا ایفا کرده است.

بلژیک تصمیم به خروج از انرژی هسته‌ای را که در سال ۲۰۰۳ اتخاذ شده بود لغو کرد و حتی قصد دارد نیروگاه‌های جدیدی نیز بسازد. دلیل این اقدام، نگرانی نسبت به تامین انرژی به‌ویژه با توجه به جنگ روسیه علیه اوکراین عنوان شده است.پارلمان بلژیک تصمیم خود مبنی بر خروج از انرژی هسته‌ای که در سال ۲۰۰۳ اتخاذ شده بود را لغو کرد. این کشور در حال حاضر حتی قصد دارد نیروگاه‌های جدیدی نیز بسازد. دلیل این اقدام، نگرانی نسبت به تامین کافی انرژی به‌ویژه با توجه به جنگ روسیه علیه اوکراین عنوان شده است.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

بر اساس گزارش‌های منتشر شده پارلمان بلژیک با اکثریتی قاطع به پایان دادن به خروج از انرژی هسته‌ای رای داده است و ۱۲۰ نماینده به تمدید دوره فعالیت راکتورهای موجود رای مثبت دادند، ۸ نفر با آن مخالفت کردند و ۳۱ نفر نیز رای ممتنع دادند.

از دیگر سو، دولت راست‌گرای بارت دِ وِوِر، نخست‌وزیر بلژیک همچنین برنامه‌ریزی برای ساخت رآکتورهای جدید را در دستور کار دارد. در حال حاضر، بلژیک دارای دو نیروگاه هسته‌ای با مجموع هفت رآکتور است که البته سه تا از آن‌ها پیش‌تر از شبکه خارج شده‌اند.

در بلژیک، خروج از انرژی هسته‌ای در سال ۲۰۰۳ به‌صورت قانونی به تصویب رسیده و قرار بود رآکتورهای باقی‌مانده در دو نیروگاه دوئل (نزدیک شهر آنتورپ) و تیانژ، تا سال ۲۰۲۵ خاموش شوند. اما این موضوع از سال‌ها پیش در این کشور محل بحث و مناقشه بوده است.

بیشتر بخوانید: صادرات گاز روسیه به غرب از طریق اوکراین متوقف شد

دولت بلژیک در سال ۲۰۲۲ با توجه به نگرانی در مورد امنیت تامین انرژی و در واکنش به جنگ تهاجمی روسیه علیه اوکراین، تصمیم گرفت خروج از انرژی هسته‌ای را به مدت ده سال به تعویق بیندازد. بر اساس این تصمیم، هرکدام از نیروگاه‌های هسته‌ای بلژیک باید تا سال ۲۰۳۵ یک رآکتور فعال داشته باشند.

در آلمان، نیروگاه‌های هسته‌ای کشور همسایه یعنی بلژیک که متعلق به دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ هستند، همواره بحث‌برانگیز بوده‌اند. چرا که در گذشته، نقص‌هایی از جمله قطعات بتنی فرسوده در رآکتورهای بلژیک گزارش شده بود. از این رو شهر آخن در ایالت نوردراین-وستفالن و همچنین دولت فدرال آلمان بارها خواستار تعطیلی این رآکتورها شده بودند.

بلژیک مجهز به پایانه گاز طبیعی مایع است و نسبت به آلمان، وابستگی کمتری به منابع گازی روسیه دارد. با این وجود، در بلژیک نگرانی فراوانی در زمینه کمبود برق و انرژی دیده می‌شود و دولت این کشور تصمیم دارد تا هرچه زودتر، به وابستگی بلژیک به منابع گازی روسیه پایان دهد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

با آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، بحث‌ها در خصوص وابستگی اروپا به منابع انرژی روسیه بالا گرفته است. مقام‌های مسئول در کشورهای اروپایی همچنان در پی راه حلی هستند تا به‌ویژه از وابستگی خود به واردات گاز روسیه بکاهند.

مرکز پژوهش‌های مجلس در آخرین گزارش خود از “فقر آموزشی” خبر داد. هرچقدر که فقر در جامعه بیشتر می‌شود به همان میزان نیز ترک تحصیلی افزایش می‌باد. در برخی استان‌ها یک سوم از دانش‌آموزان مدرک تحصیلی “مقطع ابتدایی” ندارند.”شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان” گزارش داده است طبق آمار ارائه شده از سوی شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس حدود ۳۰ درصد دختران دبیرستانی در ایران به مدرسه نمی‌روند و سالانه حدود ۲۰۰ هزار دختر بین ۱۵ تا ۱۹ سال ازدواج می‌کنند.

اگرچه ترک تحصیلی در میان دختران بیشتر است اما این پدیده شوم شامل پسران هم می‌شود که بخاطر معیشت خانواده مجبورند دست از تحصیل بکشند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

دلایل ترک تحصیل دختران از جمله کودک‌همسری، مسائل فرهنگی و یا در دسترس نبودن مدارس عنوان شده است. اما دلایل “زیربنایی‌تر” برای ترک تحصیل و یا بازماندن از تحصیل در ایران محرومیت‌های اقتصادی و اجتماعی، به ویژه در مناطق حاشیه و دور از مرکز عنوان می‌شود.

فقر مطلق عامل اصلی ترک تحصیل

از محققان و کارشناسان امور آموزش گرفته تا مرکز پژوهش‌های مجلس تا کنون همه تلاش کرده‌اند درباره پدیده ترک تحصیل گزارش دهند. عوامل عمده آن در همه این تحقیقات “فقر مطلق و عدم توانایی خانواده‌ها برای تامین زندگی فرزندان، خصوصی‌سازی آموزش، محرومیت از تحصیل به زبان مادری” عنوان می‌شود.

منتقدان می‌پرسند مسئولیت وضعیت پیش‌آمده که مجلس از آن به عنوان “فقر آموزشی” یاد کرده، برعهده کیست؟

کارشناسان امور آموزش می‌گویند “مسئولیت مطلق این فاجعه جز با حکومت مستقر، با هیچ‌کس دیگری نیست” و مجلس هم در کنار بیان مشکلات آموزشی و ارائه ارقام در سال‌های گذشته “تحریم و کرونا” را هم بهانه کرده است.

کم‌توجهی به وزارتخانه آموزش و پرورش هم یکی از دلایلی است که مقامات تا کنون بارها مطرح کرده‌اند. خبرگزاری فارس به نقل از حميد‌رضا حاجی‌بابايی، وزیر آموزش و پرورش سابق می‌نویسد: «اگر در كشور به آموزش و پرورش به عنوان كليدی‌ترين وزارتخانه و نهاد توجه شود تمام خوشبختی‌ها به اين كشور بازمی‌گردد».

فقر آموزشی در سایه اقتصاد ضعیف خانواده‌ها

ترک تحصل دانش‌‌آموزان نرخ باسوادی در ایران را کاهش داده است. طبق آخرین گزارش‌ مجلس نرخ باسوادی در ایران برای گروه سنی ۱۵ سال و بالاتر همچنان در حدود ۸۵ درصد ثابت مانده است. طبق این گزارش رسمی نرخ ترک تحصیل و فقدان برخورداری از مدرک در مقاطع متوسطه اول و دوم بالاست، به‌ویژه برای گروه‌های کم‌درآمد که بیشتر تحت تأثیر فشار اقتصادی‌اند.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان “پایش ابعاد فقرسال ۱۴۰۲: فقر آموزش” ارتباط “فقر درآمدی” خانوارها را با “فقر آموزشی” بررسی کرده و در این رابطه به مشکلات اقتصادی به‌ویژه در مناطق محروم و بین خانوارهای کم‌درآمد اشاره می‌کند.

استان‌های دور از مرکز با کم‌ترین مدرک تحصیلی

بررسی جزئیات گزارش مجلس نشان می‌دهد که نرخ ترک‌تحصیل در استان‌های حاشیه و دور از مرکز از جمله در خوزستان، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه بیشتر از سایر استان‌ها بوده است.

نرخ برخوردار نبودن از مدرک مقطع ابتدایی بین افراد ۱۲ تا ۱۷ساله در سال ۱۴۰۲ در استان‌های کرمانشاه به ۲۲ درصد، آذربایجان غربی ۲۷ درصد، خوزستان ۳۶ درصد و سیستان و بلوچستان به ۲۲۰۳ درصد رسیده است.

نرخ برخوردار نبودن از مدرک مقطع ابتدایی بین افراد ۱۲ تا ۱۷ساله در سال ۱۴۰۲ در استان‌های کرمانشاه به ۲۲ درصد، آذربایجان غربی ۲۷ درصد، خوزستان ۳۶ درصد و سیستان و بلوچستان به بیش از ۲۲۰۳ درصد رسیده است.

در این گزارش به این موضوع هم اشاره شده است که خانواده‌های فقیر با محدودیت‌های مالی بیشتری روبه‌رو هستند و بودجه کمتری را به آموزش فرزندان‌شان اختصاص می‌دهند.

طبقاتی‌شدن تحصیل در ایران

در گزارش مجلس ضمن اشاره به کاهش تخصیص بودجه به آموزش عمومی در ایران و هم‌زمان افزایش تعداد دانش‌آموزان، سرانه بودجه برای هر دانش‌آموز به‌طور قابل توجهی کم شده است.

کم‌شدن بودجه دولتی هم‌زمان با کاهش هزینه آموزش خانوار منجر به گسترش نابرابری‌های آموزشی و تشدید “فقر آموزشی” می‌شود.

از این گزارش می‌توان نتیجه گرفت که تحصیل و آموزش در ایران طبقاتی شده و دهک‌های بالای جامعه با توانایی مالی بالاتر همچنان به آموزش باکیفیت دسترسی دارند، درحالی‌که اقشار ضعیف‌تر بیشتر درگیر مشکلات معیشتی خود هستند.

زبان مادری مشکلی که به آن اشاره نمی‌شود

در گزارش پژوهش‌های مجلس “تحصیل به زبان مادری” همیشه به حاشیه رانده شده است در حالیکه به گفته کارشناسان امور تحصیل و آموزش بیشترین افت تحصیل، ترک تحصیل و یا “بی‌مدرکی” در مناطق قومی “دوزبانه” مشاهده می‌شود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

شورای عالی آموزش و پرورش کشور وعده داده است که به “عدالت آموزشی” در مناطق قومی و دوزبانه توجه بیشتری بکند.