قصه پرغصه گردوغبار در پی تغییرات اقلیمی، حق‌آبه هیرمند، خشک‌شدن کامل تالاب هامون، ماجرای غم‌انگیزتری دارد که این روزها اهالی منطقه سیستان با آن دست و پنجه نرم می کنند.
حال و روز این روزهای سیستان در هیچ یک از شهرهای هیرمند، نیمروز، زهک، زابل و هامون تعریفی نداشته و بی‌تعارف چنگی به دل نمی‌زند چرا که تل‌ماسه‌های غول‌آسا نفس اهالی را بند آورده و سرفه‌های پی‌درپی امانشان را تاق کرده است.
بادهای ۱۲۰روزهای که روزگاری نه‌چندان دور با عبور از فراز تالاب هامون نویدبخش نسیمی مرطوب و دلنواز بود، امروز با گذر زمان، بدعهدی کشور همسایه و قهر طبیعت به کابوس مردم منطقه تبدیل شده و روزانه جمعیت زیادی را به علت بیماری تنفسی، ریوی، عفونی و چشمی راهی مراکز درمانی و بیمارستان‌ها میکند.
معضل خشکسالی و روزهای سخت مردم سیستان دیگر بر کسی پوشیده نیست و خشک‌شدن تالاب هامون و بی‌آبی در مناطق مختلف شمال سیستان و بلوچستان جان مردم را به لب رسانده است.
اگر چه طی سه روز اخیر علاوه بر هجوم ریزگردها و گردوخاک، قطع برق در پاره‌ای از نقاط نیز شرایط زندگی در این خطه را سخت‌تر از گذشته کرد اما مردم صبور سیستان راضی به ترک دیار خود نیستند زیرا رهبر معظم انقلاب سیستان را تنگه احد ایران معرفی فرمودند و برای همین مردم ولایتمدار این خطه نمی خواهند که بار دیگر جریان احد در سیستان تکرار شود.
روزگاری نه چندان دور بادهای ۱۲۰روزه سیستان با عبور از فراز تالاب هامون نویدبخش نسیمی مرطوب و دلنواز بود، اما با گذر زمان، بدعهدی کشور همسایه و قهر طبیعت اکنون به کابوس مردم منطقه تبدیل شده استصدای باد و توفان سهمگین در لابه‌لای کوچه‌ها و خیابان‌های پنج شهرستان سیستان صحنه‌ای دلخراش از افسردگی و ترس را تداعی میکند، تمام مردم لُنگ و شال به‌دور دهان و گردن پیچیده‌اند و برخی نیز ماسک بر دهان و عینک بر چشم زده‌اند تا بلکه بتوانند زندگی در این وضعیت بحرانی را تحمل کنند.
هر چند که شرایط امروز حاکم بر سیستان در هیچ نقطه‌ای از کشور قابل‌تحمل نیست، اما مردم سخت‌کوش و مقاوم این منطقه با صبوری ذاتی خود به زندگی‌کردن در این وضعیت سخت عادت کرده‌اند.
هامونی که به‌عنوان بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین فلات ایران و هفتمین تالاب بین‌المللی جهان، روزگاری منشأ خیروبرکت سیستان و بلوچستان بود، امروز منشأ آلودگی زیست‌محیطی برای سیستان و بلوچستان شده و گرفتار خشکسالی است و دیگر خبری از آب‌های روان تالاب هامون نیست.
آواز دلنشین پرندگان و نسیم ملایمی که از میان گندم‌زارهای سیستان و نیزارهای تالاب بین‌المللی هامون شور و نشاط را برای مردمان این مرزوبوم به ارمغان می‌آورد سال‌هاست که جای خود را به زوزه‌ها و فریادهای بی پژواک توفان و گردوغبار داده است.
تداوم خیزش گردوغبار در شمال سیستان و بلوچستان
سرپرست اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان گفت: باتوجه‌به عدم آبگیری بستر تالاب هامون و خشکسالی منطقه سیستان، پدیده گرد و غبار در شمال استان تداوم دارد.
محمدرضا علیمرادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: با توجه به بررسی تصاویر ماهواره‌ای، کانون اصلی گرد و غبار مورخ ۲۳ مردادماه سالجاری منطقه سیستان، رسوبات بستر رودخانه فراه، رود هاروت، هامون صابوری و پوزک افغانستان است.
وی تصریح کرد: باتوجه به سرعت وزش باد به ۱۰۸ کیلومتر بر ساعت، شاخص کیفیت هوا در ایستگاه قرقری ۵۰۰ و در وضعیت خطرناک قرار گرفته است.
به گفته این مسوول؛ به لحاظ وسعت، انتشار ذرات گرد و غبار تا شرق قندهار افغانستان و از جنوب تا دریای عمان پراکنش داشته است به طوریکه ایستگاه پایش کیفی هوای شهر زاهدان نیز شاخص ۵۰۰ و وضعیت خطرناک را در تاریخ ۲۳ مردادماه ثبت کرده است.
امدادرسانی به ۲۶۰ آسیب‌دیده توفان در منطقه سیستان
مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر سیستان و بلوچستان گفت: ۲۶۰ آسیب‌دیده ناشی از توفان در منطقه سیستان در قالب ۵۹ خانوار در روزهای اخیر توسط نیروهای این جمعیت امدادرسانی شدند.
محمدمهدی سجادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: خشکسالی‌های چند ساله سبب شده بادهایی که درگذشته به «موسمی ۱۲۰ روزه سیستان» یا نعمت بیکران الهی معروف بود و هوایی مطبوع و کشاورزی پرمحصول و زندگی سراسر شاد و با نشاطی را برای مردم به ارمغان می‌آورد امروز به بلای جان ساکنان این منطقه تبدیل شود.
وی ادامه داد: نیروهای امدادی جمعیت هلال‌احمر در منطقه سیستان هم‌زمان با بروز توفان به آماده‌باش درآمده به‌طوری‌که در این مدت ۵۹۰ کیلوگرم برنج بین مردم آسیب‌دیده از این پدیده طبیعی توزیع شد.
سجادی بیان کرد: سه تیم نجاتگر این جمعیت در این مدت به امدادرسانی مردم توفان‌زده سیستان پرداختند.
