گزارش تحقیقی هاآرتص می‌نویسد، داده‌های هوانوردی که در دسترس عموم است، نشان می‌دهند که طی هفت سال گذشته ۹۲ پرواز باری توسط خطوط هوایی آذربایجانی “سیلک وی” (Silk Way) به پایگاه هوایی اوودا فرود آمده است. این تنها فرودگاه اسرائیل است که از طریق آن می‌توان مواد انفجاری به داخل و خارج منتقل کرد.
هاآرتص می‌افزاید، اسرائیل در طول دو دهه گذشته یک اتحاد استراتژیک با آذربایجان داشته است و به این کشور با اکثریت جمعیت شیعه، تسلیحات به ارزش میلیاردها دلار فروخته است. آذربایجان در ازای آن منابع نفتی اسرائیل تأمین می‌کند و دسترسی این کشور به ایران را می‌دهد.
بیشتر بخوانید: روابط باکو و تل‌آویو؛ بسی فراتر از حوزه‌های نظامی و امنیتی
این روزنامه اسرائیلی می‌افزاید، بر اساس گزارش رسانه‌های خارجی، آذربایجان به موساد اجازه داده تا شعبه‌ای برای نظارت بر آنچه در ایران، همسایه جنوبی آذربایجان در حال وقوع است، ایجاد کند و حتی فرودگاهی را برای کمک به اسرائیل در صورت تصمیم به حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران آماده کرده است.
گزارش‌های دو سال پیش حاکی از آن بود که عوامل موساد که آرشیو هسته‌ای ایران را به سرقت بردند، آن را از طریق آذربایجان به اسرائیل قاچاق کرده‌اند.
بر اساس گزارش‌های رسمی آذربایجان، اسرائیل در طول سال‌ها، پیشرفته‌ترین سیستم‌های تسلیحاتی از جمله موشک‌های بالستیک، سامانه‌های دفاع هوایی و جنگ الکترونیک، پهپادهای انتحاری و غیره را به این کشور فروخته است.
“سیلک وی” یکی از بزرگترین خطوط هوایی باربری در آسیا است و طبق اسناد رسمی به عنوان پیمانکار فرعی برای چندین وزارتخانه دفاع در سراسر جهان فعالیت می‌کند. این شرکت سه پرواز هفتگی بین باکو و فرودگاه بین‌المللی بن گوریون با هواپیماهای باری بوئینگ ۷۴۷ انجام می‌دهد؛ و سال گذشته سومین شرکت حمل‌ونقل خارجی بزرگ از نظر حجم در بن گوریون بوده است.
بیشتر بخوانید: اسرائیل و جمهوری آذربایجان؛ پیوند سلاح و نفت
به گزارش هاآرتص، اما ارقام فاش شده در اینجا برای اولین بار نشان می‌دهد که از سال ۲۰۱۶، هواپیماهای آی‌ال-۷۶ این شرکت دست‌کم ۹۲ بار در فرودگاه عوودا، این مقصد غیرعادی برای هواپیماهای باری غیرنظامی، فرود آمده‌اند. “سیلک وی” یکی از معدود خطوط هوایی است که اجازه دارد در پایگاه هوایی “عوودا” فرود آید. در طول سال‌ها، تنها تعداد انگشت‌شماری از خطوط هوایی اروپای شرقی که مواد منفجره حمل کرده‌اند، در آنجا فرود و برخاست کرده‌اند.
منابع صنعت هوانوردی گفته‌اند، قانون هوانوردی اسرائیل حمل و نقل معمول مواد منفجره از فرودگاه بن گوریون را ممنوع کرده است، زیرا این فرودگاه در قلب یک منطقه پرجمعیت قرار دارد. این منابع می‌افزایند، تنها فرودگاهی که مجاز به واردات و صادرات مواد منفجره از آن است، پایگاه نیروی هوایی اسرائیل در “عوودا” است.
به گزارش هاآرتص، هواپیماهای “سیلک وی” (و دیگر خطوط هوایی) از زمان صدور مجوز برای فرودگاه “عوودا” تقریباً ۱۰۰ بار در این پایگاه هوایی فرود آمده‌اند. این داده‌ها سرعت رو به افزایش پروازها به باکو را به ویژه در اواسط سال ۲۰۱۶، در اواخر سال ۲۰۲۰ و در پایان سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که همزمان با دوره‌های جنگ در منطقه قره‌باغ کوهستانی بوده است.
یک دشمن مشترک و یک اتحاد استراتژیک
درگیری شدید نظامی میان آذربایجان و ارمنستان که به بهای جان هزاران نفر تمام شده است، هر دو طرف را تحت تحریم و محدودیت‌های شدید صادرات در اروپا و آمریکا قرار داد. این تحریم‌ها یک فرصت تجاری و استراتژیک برای اسرائیل به عنوان یک شریک غیرمنتظره فراهم آورد.
این واقعیت که هر دو کشور، ایران را به عنوان یک تهدید مستقیم می‌بینند، به تحکیم روابط دو کشور انجامیده است. آذربایجان در اکتبر ۱۹۹۱ اعلام استقلال کرد و اسرائیل که یکی از اولین کشورهایی بود که کشور جدید را به رسمیت شناخت، در سال ۱۹۹۳ سفارت خود را در باکو افتتاح کرد.
راب گاروریک، رئیس بخش سیاسی و اقتصادی سفارت آمریکا در باکو، در سال ۲۰۰۹ در تلگرامی که بعدها در اسناد ویکی‌لیکس منتشر شد، نوشت: «روابط آذربایجان با اسرائیل محتاطانه اما نزدیک است. هر دو کشور به راحتی مشکلات ژئوپلیتیک دیگری را درک می‌کنند و هر دو ایران را به عنوان یک تهدید امنیتی حیاتی رتبه‌بندی می‌کنند. صنعت دفاعی سطح بالای اسرائیل در جهان، با رویکرد خویشتندارانه‌اش در قبال مشتریان دائمی خود، مطابقت کامل با نیازهای دفاعی اساسی آذربایجان دارد؛ نیازهایی که به طور عمده توسط ایالات متحده، اروپا و روسیه به دلایل مختلف مرتبط با ارمنستان و قره‌باغ کوهستانی تأمین نشده‌اند. علی‌اف رئیس‌جمهوری آذربایجان روابط دو کشور را به درستی مانند یک کوه یخ توصیف کرده که نه دهم آن در زیر سطح است. یکی از وجوه مشخصه این روابط، به رسمیت شناختن عملگرایانه توسط اسرائیل در مورد نیاز سیاسی آذربایجان به ارتقای جایگاه عمومی و در مجامع بین‌المللی [سازمان همکاری اسلامی] است.»
بیشتر بخوانید: بازداشت ۳۹ نفر؛ باکو تهران را به عدول از تعهدات متهم کرد
اقتصاد آذربایجان به طور عمده بر نفت و گاز استوار است و در چارچوب اتحاد استراتژیک خود با اسرائیل، به بزرگترین تامین کننده نفت این کشور تبدل شده است. بر اساس برآوردها، حدود نیمی از نفت وارداتی اسرائیل از آذربایجان تامین می‌شود.
در نخستین سال‌های استقلال، ارمنستان و آذربایجان هر دو به زرادخانه تسلیحات شوروی متکی بودند، اما به گفته موسسه صلح بین‌المللی استکهلم، از سال ۲۰۱۶ وضعیت تغییر کرده است. در حال حاضر، تقریباً ۷۰درصد تسلیحات آذربایجان از اسرائیل تأمین می‌شود.
هاآرتص در گزارش تحقیقی خود می‌نویسد، گزارش‌ها، بیانیه‌ها و ویدئوهای رسمی متعددی از آذربایجان نشان می‌دهند که اسرائیل طیف گسترده‌ای از سلاح‌ها را به این کشور صادر کرده است، از تفنگ‌های تهاجمی “تاور” گرفته تا پیشرفته‌ترین سیستم‌ها مانند رادار، پدافند هوایی، موشک‌های ضدتانک، موشک‌های بالستیک، کشتی‌ها و طیف وسیعی از پهپادها، که هم برای اهداف اطلاعاتی و هم برای اهداف تهاجمی در نظر گرفته شده‌اند.
شرکت‌های اسرائیلی همچنین فناوری‌های جاسوسی پیشرفتهای مانند سیستم‌های نظارت بر ارتباطات شرکت “ورینت” و جاسوس‌افزار “پگاسوس” از شرکت “ان‌اس‌او گروپ” به آذربایجان عرضه کرده‌اند؛ ابزارهایی که علیه روزنامه‌نگاران، جامعه دگرباشان جنسی و فعالان حقوق بشر در آذربایجان نیز مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
