یک روز پس از بیانیه مجلس خبرگان که در آن از خامنه‌ای تجلیل شده، او این مجلس را تبلور تحقق مردم‌سالاری خواند. در بیانیه پایانی اجلاس خبرگان اذعان شده که خامنه‌ای در جنبش اعتراضی اخیر هدف “اهانت‌های بی‌سابقه” قرار گرفت.رهبر جمهوری اسلامی صبح پنجشنبه، چهارم اسفند در دیدار با اعضای مجلس خبرگان این مجلس را نماد “در هم‌آمیختگی و آمیزش جمهوریت و اسلامیت” خواند.
علی خامنه‌ای گفت: «در مجموعه‌ی نظام ما هیچ مجمع دیگری نداریم که حساسیت او و اهمیت او به قدر این مجلس باشد. یعنی این مجلس هم تعیین کننده‌ی رهبری است، هم تضمین‌کننده‌ی رهبری است.»
او افزود این مسئله به این معنی است که مجلس خبرگان “باید مراقبت کند و تضمین کند که رهبری وجود دارد و شرایط رهبری محفوظ است”.
“مردم‌سالاری” زیر نظر منصوبان خامنه‌ای
اعضای مجلسی که خامنه‌ای آن را تبلور تحقق مردم‌سالاری خوانده از بین کسانی “انتخاب” می‌شوند که صلاحیت آنها را فقیهان منصوب او در شورای نگهبان تائید کرده باشد.
پس از تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی در آبان ماه ۱۳۵۸، مهم‌ترین کاری که تاکنون در مجلس خبرگان انجام شده انتخاب علی خامنه‌ای به عنوان رهبر و جانشین روح‌الله خمینی بوده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
این انتخاب با توجه به قانون اساسی معتبر آن زمان غیرقانونی بود؛ در اصل‌های ۱۰۷ و ۱۰۹ آن قانون که مبنای تصمیم خبرگان بود مرجعیت یکی از شرایط لازم رهبری بوده که شامل خامنه‌ای نمی‌شد.
حذف شرط مرجعیت چهار ماه پس از انتخاب خامنه‌ای و در بازنگری قانون اساسی انجام شد و نمی‌تواند توجیهی برای درستی عمل مجلس خبرگان باشد.
مردم‌سالاری در غیاب نظارت و مسئولیت پذیری؟
مطابق اصل ۱۰۸ “قانون مربوط به تعداد و شرایط خبرگان، كیفیت انتخاب آنها و آئیننامه داخلی جلسات” مجلس خبرگان در دوره اول به تصویب شورای نگهبان و رهبر وقت رسیده و از آن پس”هر گونه تغییر و تجدیدنظر در این قانون” فقط در صلاحیت خود این مجلس است.
به عبارت دیگر “کیفیت انتخاب” نمایندگان مجلس خبرگان را ابتدا رهبر و منصوبانش تعیین کرده‌اند و پس از آن خود آنها تعیین می‌کنند. مسئولیت پذیری و نظارت پذیری از بنیادهای مردم‌سالاری به شمار می‌رود که نه شامل مجلس خبرگان می‌شود نه رهبر منتخب آنها.
بیشتر بخوانید: مجلس خبرگان؛ قبای نخ‌نمای مردم‌سالاری بر تن جمهوری اسلامی
در اصل ۱۱۱ قانون اساسی نظارت بر بقای شرط‌های تعیین شده برای رهبری از اختیارات مجلس خبرگان عنوان شده و آنها اختیار دارند در صورت تشخیص ناتوانی رهبر یا فقدان یکی از شرط‌ها او را برکنار کنند.
نظارت بر رهبری یا صیانت از او؟
این همان مسئله‌ای است که خامنه‌ای هم روز پنجشنبه به نوعی به آن اشاره کرده و “تضمین وجود رهبری” و محفوظ بودن شرایط رهبری را از ویژگی‌های بارز “نماد مردم‌سالاری” خوانده است.
در بیش از چهار دهه‌ای که از عمر مجلس خبرگان می‌گذرد یک بار هم سابقه نداشته که این مجلس کوچک‌ترین گامی در جهت نظارت بر عملکرد رهبری برداشته باشد و در بیانیه‌های مکرر خود، از جمله روز گذشته فقط به ستایش و تجلیل از او پرداخته است.
احمد جنتی، رئیس کهنسال مجلس خبرگان که دو روز پیش در سن ۹۶ سالگی در این سمت ابقا شده خرداد ۱۳۹۵ گفته بود وظیفه این مجلس نه نظارت بلکه “صیانت از ولایت فقیه و رهبری” است.
جنتی مهرماه سال ۸۸ هم وظیفه مجلس خبرگان را “حفظ و دفاع از ولایت و پیاده‌سازی مواضع ولایت” عنوان کرده است.
مجلس خبرگان سوم اسفند در بیانیه پایانی یازدهمین اجلاس دوره پنجم فعالیت خود نشان داد که همچنان این اظهارات جنتی را مهم‌تر از وظایفی می‌داند که قانون اساسی بر عهده‌اش گذاشته است.
تجدید پیمان با خامنه‌ای، تائید “اهانت‌های بی‌سابقه” به او
خبرگان در این بیانیه “ضمن تجدید پیمان با ولایت” و اعلام “پشتیبانی قاطع” از خامنه‌ای ادعا کردند که “هدایت‌های الهی و حکیمانه” او در “گذار به سلامت جامعه از فتنه پیچیده اخیر” تبلور یافته است.
منظور از “فتنه پیچیده” جنبش اعتراضی بی‌سابقه و گسترده‌ای است که اواخر شهریور ماه آغاز شد و با وجود سرکوب خونین، کشتار صدها معترض و بازداشت ده‌ها هزار نفر همچنان ادامه دارد.
این حرکت‌های اعتراضی که در واکنش به کشته شدن مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد آغاز شد خیلی زود سویه‌ای ضد حکومتی به خود گرفت و با شعارهای تند علیه خامنه‌ای و به آتش‌کشیدن تصویرهایش ادامه یافت.
در بیانیه خبرگان ضمن اعتراف به “اهانت‌های بی سابقه” به خامنه‌ای در اعتراض‌های ماه‌های اخیر، علت این کار “عصبانیت دشمن و درک واقعیت غیر قابل انکار جایگاه بی بدیل ولایت فقیه و رهبری نظام اسلامی” عنوان شده است.
سایه جنبش اعتراضی بر سر رهبری و خبرگانش
جنبش اعتراضی که شعار محوری آن “زن، زندگی، آزادی” است در یکی از جنبه‌های نمادین خود پوشش اجباری و حجاب تحمیلی زنان را هدف گرفته که برای حکومت بسیار سنگین تمام شده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
بر همین اساس مجلس خبرگان در بیانیه روز چهارشنبه خشم خود از “حجاب ستیزی” و “هجمه گسترده به نماد‌های دینی” را پنهان نکرده و خواستار مقابله با آن از طریق “جهاد تبیین” شده است.
جنبش اعتراضی هم بر بیانیه خبرگان و هم در سخنان خامنه‌ای در دیدار با آنها سایه افکنده، گرچه مطابق رویه کارگزاران حکومتی در بیش از پنج ماه گذشته نارضایتی شهروندان از بی‌کفایتی مسئولان، فساد سیستماتیک و سرکوب خشونت‌آمیز به تحریک دشمنان خارجی نسبت داده می‌شود.
خامنه‌ای روز پنجشنبه با طرح این ادعا که “بنیه مردمی جمهوری اسلامی در دنیا کم نظیر است” به طور تلویحی به رویگردانی اکثریت شهروندان به خصوص جوانان از حکومت اذعان کرد و از علما خواست “به میان جوان‌ها بروند و گره‌های ذهنی آنها را باز کنند”.
