به گزارش رویترز مقامهای وزارت خزانه‌داری و وزارت خارجه آمریکا از تصمیم ناگهانی ترامپ برای لغو تحریم‌های سوریه “غافلگیر” شدند. لغو تحریم‌ها فرایندی پیچیده و مستلزم هماهنگی میان چندین نهاد مختلف دولتی و همچنین کنگره است.سخنان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که اعلام کرد که تمام تحریم‌ها علیه سوریه را لغو خواهد کرد، برخی اعضای دولت او و مقامهای مسئول در رابطه با این تحریم‌ها را “غافلگیر” کرد.
ترامپ روز سه‌شنبه ۱۳ مه در جریان سفر به عربستان سعودی گفت برداشتن تحریم‌ها می‌تواند به کشوری ویران‌شده از ۱۳ سال جنگ کمک کند.
خبرگزاری رویترز به نقل از چهار مقام آگاه در واشنگتن نوشت که مقامهای ارشد وزارت خارجه و وزارت خزانه‌داری آمریکا، برای بررسی چگونگی لغو تحریم‌ها که بسیاری از آنها دهه‌هاست برقرار هستند، به تکاپو افتاده‌اند.
یکی از آنها به رویترز گفت: «کاخ سفید هیچ یادداشت یا دستورالعملی برای آماده‌سازی روند لغو تحریم‌ها برای مقامهای وزارت خارجه و خزانه‌داری صادر نکرده و هیچ اطلاعی هم به آنها درباره قریب‌الوقوع بودن اعلام آن نداده بود.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
به گفته این منبع لغو ناگهانی تحریم‌ها نمونه‌ای کلاسیک از سبک سیاست‌ورزی ترامپ است که بر پایه “تصمیم‌گیری ناگهانی، اعلامی نمایشی و غافلگیرکننده نه‌فقط برای متحدان بلکه برای برخی از مجریان خودِ این سیاست” استوار شده است.
بنا بر این گزارش، مقامهای مسئول در آمریکا در مورد چگونگی اجرای لغو لایه‌های متعدد از تحریم‌ها، اینکه دقیقاً کدام موارد قرار است کاهش یابد و زمان شروع این فرآیند، دچار سردرگمی شدهاند.
پس از برکناریبشار اسد، رئیس‌جمهور پیشین سوریه در اواخر سال گذشته، مقام‌هایی در وزارت خارجه و خزانه‌داری آمریکا یادداشت‌ها و پیشنهاداتی تهیه کرده بودند تا در صورت تمایل دولت برای لغو تحریم‌ها، توصیه‌‌هایی ارائه دهند.
اما مقامهای ارشد کاخ سفید و شورای امنیت ملی و همچنین برخی قانون‌گذاران در کنگره آمریکا، ماه‌ها درباره لغو تحریم‌ها بحث می‌کردند، چرا که احمد شرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه در گذشته با القاعده ارتباط داشته است. او در سال ۲۰۱۶ این روابط را قطع کرد.
یکی از مقامهای ارشد آمریکا به رویترز گفت: «پیش از سفر ترامپ به عربستان سعودی، هیچ نشانه روشنی، حداقل برای کارمندان وزارت خارجه و خزانه‌داری که روی تحریم‌ها کار می‌کردند، وجود نداشت که رئیس‌جمهور چنین تصمیمی گرفته است.»
وزارت خارجه و وزارت خزانه‌داری آمریکا به درخواست رویترز برای اظهارنظر در این‌باره پاسخ ندادند.
روندی پیچیده
خبرگزاری رسمی عربستان در ۱۴ مه تصویری را از دیدار احمد شرع با دونالد ترامپ و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در ریاض منتشر کرد. یکی از مقامهای کاخ سفید به رویترز گفت که ترکیه و عربستان سعودی از ترامپ خواسته بودند تا تحریم‌ها علیه سوریه را لغو کرده و با شرع دیدار کند.
به نوشته رویترز تصمیم ترامپ ممکن است کاملاً هم غیرمنتظره نبوده باشد. به گفته جاناتان شانزر، مقام پیشین ارشد وزارت خزانه‌داری و مدیر فعلی “بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها”، مقامهای ارشد سوری ماه گذشته با سفر به واشنگتن، برای لغو همه تحریم‌ها به‌شدت لابی کرده بودند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
با این حال به نظر نمی‌رسد کاهش تحریم‌ها علیه سوریه به این زودی اتفاق بیفتد. خلاصه بیانیه کاخ سفید از دیدار ترامپ با شرع نشان می‌دهد که ترامپ از دمشق خواسته است در ازای رفع تحریم‌ها به چند شرط پایبند باشد؛ از جمله اخراج “تمام تروریست‌های خارجی” از سوریه، اخراج “تروریست‌های فلسطینی” و کمک به آمریکا برای جلوگیری از بازگشت داعش.
لغو تحریم‌ها فرایندی ساده نیست و اغلب نیازمند هماهنگی دقیق میان چندین نهاد مختلف دولتی و همچنین کنگره است. اما در مورد سوریه این روند به‌ویژه دشوارتر است، چرا که لایه‌های متعددی از تحریم‌ها این کشور را از نظام بانکی جهانی جدا و عملا صادرات بسیاری از کالاها به این کشور را ممنوع کرده است.
شادی در سوریه و تقاضای سرمایه‌گذاری در این کشور
پس از دیدار احمد شرع با دونالد ترامپ در عربستان سعودی، رئیس‌جمهور موقت سوریه از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای مشارکت در بازسازی این کشور دعوت کرد.
بیشتر بخوانید:برج ترامپ در دمشق؟ تلاش سوریه برای جلب نظر ترامپ
او در یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد که سوریه آماده استقبال از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است. شرع تأکید کرد که این سرمایه‌گذاری‌ها برای بازسازی کشور و رونق اقتصادی سوریه حیاتی هستند و کشورش دیگر اجازه نخواهد داد به میدان درگیری قدرت‌های خارجی تبدیل شود. او گفت سوریه باید به کشوری “پرتلاش و آباد” تبدیل شود و بار دیگر بر تعهد خود به وحدت ملی تأکید کرد.
مردم سوریه با شنیدن خبر لغو تحریم‌های آمریکا به خیابان‌ها آمدند و جشن گرفتند. در شهر حلب، دومین شهر بزرگ سوریه نیز مردم با آتش‌بازی، بوق‌زدن و پرچم‌های برافراشته به شادی پرداختند.
سازمان امدادی Help این رویداد را نقطه عطفی به‌ویژه برای مردم غیرنظامی توصیف کرد. به گفته دبیرکل این سازمان به‌رغم پایان جنگ داخلی و تغییر قدرت در شش ماه گذشته، هنوز حدود ۱۷ میلیون نفر در سوریه به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. لغو تحریم‌ها می‌تواند موجب ورود راحت‌تر کمک‌های نقدی به کشور و آسان‌تر شدن تهیه اقلام امدادی شود.
عادی‌سازی روابط با اسرائیل
دیدار شرع با ترامپ نخستین دیدار رؤسای جمهور سوریه و آمریکا در ۲۵ سال گذشته بود. در این دیدار ترامپ از شرع خواست توافق موسوم به “پیمان ابراهیم” را برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل را امضا کند.
اتحادیه اروپا نیز اواخر فوریه، بخشی از تحریم‌های خود علیه سوریه را به حال تعلیق درآورده بود. آمریکا رفع تحریم‌ها را مشروط به تضمین حمایت از اقلیت‌ها از سوی حکومت جدید سوریه کرده بود.
ایالات متحده برای نخستین بار در سال ۱۹۷۹ سوریه را در فهرست کشورهای حامی تروریسم قرار داد و از آن زمان چندین دور تحریم دیگر نیز علیه این کشور، به‌ویژه پس از خیزش سال ۲۰۱۱ علیه اسد، اعمال کرده بود.
به گفته ادوارد فیشمن، مقام پیشین دولت آمریکا لغو تحریم‌های سوریه، که با ترکیبی از دستورات اجرایی و قوانین پیچیده وضع شدهاند، ممکن است ماه‌ها طول بکشد. او با این حال خاطرنشان کرد که وزارت خزانه‌داری تجربه لغو تحریم‌ها را در قالب توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران دارد.
یکی از عواملی که این روند را پیچیده‌تر می‌کند، تحریم‌هایی است که در قالب “قانون حمایت از غیرنظامیان سوریه” (سزار) در سال ۲۰۱۹ تصویب شد و اواخر سال گذشته و پس از سقوط دولت سوریه تمدید گردید. این قانون نه‌تنها حکومت اسد را هدف قرار داده، بلکه تحریم‌های ثانویه‌ای را نیز علیه شرکت‌ها یا دولت‌های خارجی که با آن همکاری می‌کردند اعمال کرده است.
لغو این قانون نیاز به اقدام کنگره دارد، اما بندی در آن وجود دارد که اجازه می‌دهد رئیس‌جمهور به دلایل امنیت ملی، این تحریم‌ها را تعلیق کند. ترامپ همچنین می‌تواند مجوز عمومی صادر کند که برخی یا تمام تحریم‌ها را به حالت تعلیق درآورد.
فیشمن می‌گوید شگفت‌زده خواهد شد، اگر تمام تحریم‌ها طبق دستور ترامپ لغو شوند زیرا برخی افراد یا نهادهای سوری به دلیل اقداماتی مانند حمایت از یک گروه تروریستی تحت تحریم قرار گرفته‌اند و ممکن است همچنان در فهرست تحریم باقی بمانند.
