دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز که احتمال حضورش مطرح شده بود، از سفر به ترکیه خودداری کرده است. در مقابل، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، اعلام کرد که شخصاً در مذاکرات استانبول شرکت خواهد کرد.
با این همه، او به جای استانبول به آنکارا سفر کرده است. او را در این سفر هیاتی از بلندپایه‌ترین مقام‌های اوکراین همراهی می‌کنند، اقدامی نمادین که به رغم امتناع کرملین از اعزام هیاتی بلندپایه به کنفرانس استانبول صورت گرفته است و از سوی ناظران به عنوان نشانه‌ای از تمایل کی‌یف به مذاکره جدی با روسیه و خنثی‌کردن انتقادات دونالد ترامپ تلقی شده است. ترامپ در ماه‌های اخیر دائما در باره تمایل رهبری اوکراین به آتش بس و خاتمه جنگ ابراز تردید کرده است.
زلنسکی در بدو ورود به فرودگاه این شهر، هیات دون پایه اعزامی روسیه به کنفرانس صلح استانبول را جعلی و نمایشی توصیف کرد. گفته می‌شود که با توجه به سطح پایین هیات نمایندگی روسیه زلنسکی دلیلی شخصا دلیلی برای شرکت خود و هیات عالی‌رتبه‌اش در کنفرانس استانبول نمی‌بیند.
غیبت پوتین؛ حضور چهره‌های نظامی و امنیتی
پس از گمانه‌زنی‌های فراوان، کرملین شب گذشته اسامی اعضای هیئت روسیه را منتشر کرد که شامل افراد ارشد نظامی، اطلاعاتی و دیپلماتیک هستند. این هیئت به ریاست ولادیمیر مدینسکی، مشاور کرملین، وارد ترکیه شده است.
دیگر اعضای این هیئت عبارتند از میخائیل گالوزین، معاون وزیر خارجه، ایگور کوستیوکوف، رئیس اداره کل ستاد نیروهای مسلح و الکساندر فومین، معاون وزیر دفاع و همچنین برخی چهره‌های اطلاعاتی و دیپلماتیک از جمله الکساندر زورین و الکسی پولیشچوک که در این هیئت حضور دارند.اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
در کی‌یف، غیبت پوتین با واکنشی محتاطانه مواجه شد. زلنسکی پیش‌تر خواهان گفت‌وگو در سطح سران شده بود و اعلام کرد که “شخصاً منتظر پوتین” خواهد بود. اما پس از اعلام ترکیب هیئت روسی، زلنسکی اعلام کرد که اوکراین موضع نهایی خود را پس از روشن شدن ترکیب نمایندگان روسیه اعلام خواهد کرد. منابع رسمی اعلام کردند که رئیس‌جمهور اوکراین هم‌اکنون درراه سفر به ترکیه است.
تلاش‌های بین‌المللی برای میانجیگری
همزمان با مذاکرات استانبول، برخی کشورها تلاش کردند نقش میانجی را ایفا کنند. از جمله، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهوری برزیل که در تماس با پوتین از او خواست تا شخصا در مذاکرات شرکت کند. در بیانیه دفتر ریاست‌جمهوری برزیل آمده است که این کشور آماده است در هر شکلی که لازم باشد، برای تحقق صلح میان روسیه و اوکراین همکاری کند.
بیشتر بخوانید:مذاکره احتمالی صلح اوکراین در استانبول؛ لولا درصدد ترغیب پوتین
ایالات متحده نیز نمایندگانی به مذاکرات اعزام کرده است. مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، پیش از مذاکرات با آندری سیبیا، وزیر خارجه اوکراین، در شهر آنتالیا دیدار کرد. در این گفت‌وگو، طرف اوکراینی “چشم‌انداز صلح” خود را با طرف آمریکایی به اشتراک گذاشت و بر لزوم هماهنگی مواضع در این “هفته حیاتی” تأکید کرد. همچنین دو فرستاده ویژه آمریکا، استیو ویتکاف و کیت کلگ، نیز در ترکیه حضور دارند.
موضع ترامپ: حمایت مشروط از مذاکرات
دونالد ترامپ، که در حال حاضر در سفر خاورمیانه است، ابتدا اعلام کرده بود ممکن است روز جمعه به ترکیه سفر کند، به شرطی که پوتین نیز حضور یابد. اما پس از قطعی شدن غیبت پوتین، منابع نزدیک به دولت آمریکا اعلام کردند که ترامپ نیز از حضور در مذاکرات منصرف شده است.
با این حال، ترامپ بر لزوم دستیابی به توافق تأکید کرد و خواستار برقراری آتش‌بس ۳۰ روزه بین طرفین شد. وی در سخنانی در دوحه گفت: «این جنگ باید متوقف شود.»
پیشنهاد آتش‌بس و تبادل اسرا
بر اساس گزارش منابع روسی، در جریان مذاکرات استانبول موضوع برقراری آتش‌بس ۳۰ روزه و همچنین تبادل گسترده اسرا مطرح خواهد شد. ناتو و اتحادیه اروپا نیز از روسیه خواسته‌اند تا هرچه سریع‌تر با آتش‌بس موافقت کند و هشدار داده‌اند در صورت عدم همکاری، تحریم‌های جدیدی علیه مسکو اعمال خواهند شد.
مارک روته، دبیرکل ناتو، در حاشیه نشست وزرای خارجه کشورهای عضو در آنتالیا، اعلام کرد: «گام بعدی در روند صلح باید از سوی روسیه برداشته شود. اوکراین آمادگی کامل برای آتش‌بس و گفت‌وگوی فوری را دارد.»
انتقاد از سطح هیئت روسیه و تحریم‌های اتحادیه اروپا
عدم حضور پوتین و اعزام هیئتی نسبتا کم‌رتبه از سوی مسکو با واکنش‌هایی همراه بود. وزیر خارجه استونی آن را “توهین‌آمیز” توصیف کرد.
در اروپا نیز انتقادهایی به بسته جدید تحریم‌های اتحادیه علیه روسیه مطرح شد. آنتون هوف‌رایتر، سیاستمدار حزب سبز آلمان، در گفت‌وگو با رادیو آلمان گفت: «اگر ضرب‌الاجلی تعیین شود اما اقدامی جدی در پی نداشته باشد، اعتبار اتحادیه زیر سؤال می‌رود.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
اگرچه آغاز مذاکرات در استانبول گامی مثبت تلقی می‌شود، اما غیبت رهبران کلیدی مانند پوتین و ترامپ، منجر به ایجاد تردیدهایی در مورد اثربخشی این دور از گفت‌وگوها شده است.
با این حال، بسیاری امید دارند که پیشنهاد آتش‌بس و تبادل اسرا، نقطه آغازی برای روندی جدید در جهت کاهش تنش‌ها باشد. همه نگاه‌ها اکنون به استانبول دوخته شده، جایی که مشخص خواهد شد آیا این گفت‌وگوها می‌توانند زمینه‌ساز گشایش دیپلماتیکی باشند یا تنها یک نمایش دیگر در میان بحران طولانی‌مدت خواهند بود.
