پناهی که سال‌هاست با ممنوعیت کار و سفر از سوی جمهوری اسلامی مواجه بوده، این بار توانست شخصاً در جشنواره کن حضور یابد و معتبرترین جایزه سینمایی جهان را دریافت کند. او پیش از این، آثارش را به‌صورت مخفیانه از ایران خارج می‌کرد، از جمله فیلمی که در یک فلش مموری جاسازی‌شده در داخل کیک به جشنواره‌های جهانی رسید.
حضوری پررنگ از سیاست و اعتراض در کن ۲۰۲۵
مراسم امسال جشنواره کن، یکی از سیاسی‌ترین دوره‌های خود را پشت سر گذاشت. علاوه بر فیلم پناهی، بسیاری از آثار دیگر نیز به موضوعاتی چون سرکوب، تبعیض، هویت و جنگ اختصاص داشتند. در شب پایانی، خاموشی گسترده‌ای که به دلیل آتش‌سوزی مشکوک رخ داد، چند ساعتی جشنواره را مختل کرد؛ اما با راه‌اندازی ژنراتورها، دوباره ادامه یافت.
جایزه بزرگ هیأت داوران به فیلم “ارزش احساسی” ساخته‌ی “یواخیم تریه” کارگردان نروژی اهدا شد و جایزه بهترین کارگردانی به فیلم “عامل مخفی” از برزیل تعلق گرفت. فیلم “کیک رئیس‌جمهور” از عراق نیز جایزه بهترین فیلم اول را در بخش “پانزده کارگردان” دریافت کرد.
کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس برلینی، “ماشا شیلینسکی”، در جشنواره فیلم کن برای فیلم خود با عنوان “نگاه کردن به خورشید” (Sound of Falling) موفق به دریافت جایزه هیأت داوران شد. شیلینسکی این جایزه را روز شنبه در مراسم اختتامیه جشنواره، از دستان بازیگر آمریکایی دَواین جوی راندولف دریافت کرد.
در حاشیه جشنواره، جنگ غزه بارها به موضوع گفت‌وگوها بدل شد. فیلم مستند “روحت را در دست بگیر و راه برو” درباره فاطمه حسونه، خبرنگار فلسطینی که در حمله هوایی اسرائیل کشته شد، یکی از آثار تأثیرگذار این دوره بود.
با اهدای نخل طلا به جعفر پناهی، جشنواره کن ۲۰۲۵ نه‌تنها شاهد درخشش دوباره سینمای ایران در سطح بین‌المللی بود، بلکه صدای اعتراض و مقاومت نیز به شکلی پررنگ در صحنه‌ی هنر جهان طنین‌انداز شد.
فشار نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی بر عوامل فیلم پناهی
جعفر پناهی، فیلمساز معترض ایرانی، روز چهارشنبه ۲۱ مه اعلام کرد که او و بازیگرانش از زمان انتخاب فیلم جدیدش برای جشنواره فیلم کن، تحت “فشار” قرار گرفته‌اند و دو نفر از اعضای گروهش برای بازجویی فراخوانده شده‌اند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
به گفته ایریس کنبلوک؛ دبیر جشنواره کن، پناهی با ارسال فیلم از دست‌اندرکاران جشنواره خواسته بود که اطلاعات بیشتری درباره این فیلم و داستان آن اعلام نکنند.
پناهی در یک نشست خبری در کن گفت: «به محض اینکه خبر انتخاب فیلم در کن منتشر شد، به‌ویژه در دو هفته اخیر، شرایط پیچیده‌تر شد.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
فیلم “یک تصادف ساده” فیلمی تلخ اما گاه طنزآمیز درباره زندانیان سیاسی و شکنجه‌گران آنان است. به گفته پناهی “چند نفر از دست‌اندرکاران فیلم برای بازجویی احضار شده‌اند.”
این فیلم نیز مانند آثار قبلی پناهی به صورت مخفیانه فیلمبرداری شده است؛ پناهی از سال ۲۰۱۰ به مدت ۲۰ سال از فیلم‌سازی منع شده اما بارها این ممنوعیت را نادیده گرفته است.
پناهی در نشست خبری اخیر افزود: «فشار زیادی بر گروه بازیگران و عوامل وارد شد، اما می‌دانستم که برگ برنده را در دست داریم چون فیلم در کن بود و دیگر کاری از دستشان برنمی‌آمد.»
حدیث پاک‌باطن، بازیگر ایرانی که نقش یک نوعروس را ایفا می‌کند، به خبرنگاران گفت که مورد بازجویی قرار گرفته و این تجربه برای او “ترسناک” بوده است.
او گفت: «به محض اینکه اعلام شد فیلم برای کن انتخاب شده، تحت فشار قرار گرفتیم، تهدید شدیم، بازجویی شدیم. در ابتدا خیلی ترسناک بود. من جوانم و برای خانواده‌ام نگران بودم.»
بیشتر بخوانید: راهیابی فیلم جعفر پناهی به بخش مسابقه جشنواره کن
پناهی فاش کرد که حدود ۱۵ نفر از مأموران امنیتی ایران با لباس شخصی، یک شب به یکی از لوکیشن‌های فیلمبرداری آمده و چندین ساعت به دنبال فیلم‌های ضبط‌‌شده گشتند.
به گفته پناهی “خوشبختانه او اندکی پیش از آن به همراه فیلمبردار و بازیگران اصلی با همان وسیله نقلیه‌ای که بخش بزرگی از فیلم در آن می‌گذرد، محل را ترک کرده بود و توانسته بود مواد فیلم را مخفی کند.”
داستان این فیلم از دو دوره زندان جفعر پناهی الهام گرفته است که آخرین بار نزدیک به هفت ماه در سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ بوده است.
فیلم به بررسی معضل اخلاقی گروهی از شهروندان عادی ایرانی می‌پردازد که با مردی مواجه می‌شوند که معتقدند در زندان آن‌ها را شکنجه کرده است.
این فیلم بدون مجوز ساخته شده و به گفته منتقدان سینمایی یکی از نامزدهای دریافت جایزه اصلی جشنواره کن است.
با وجود خطر بازداشت یا پیگرد قانونی، پناهی و بازیگرانش تأیید کردند که پس از پایان جشنواره به تهران بازخواهند گشت.
فیلم پناهی؛ چالشی برای جمهوری اسلامی
پیشتر نیز شماری از رسانه‌های سینمایی با انتشار مطالبی در شبکه‌های اجتماعی خبر داده بودند که برخی از افرادی که در تولید این فیلم مشارکت داشته‌اند، توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی احضار شده‌اند.
محمد رسول‌اف، کارگردان سرشناس ایرانی نیز با انتشار پیامی در صفحه اینستاگرام خود، افزایش فشارهای امنیتی بر سازندگان فیلم مذکور را تایید کرده بود.
فیلم “یک تصادف ساده” تلفیقی از واقعیت و خیال است. در این فیلم شماری از زندانیان به طور “تصادفی” موفق می‌شوند کسی را بگیرند که گفته می‌شود شکنجه‌گر این زندانیان بوده است. به گفته منتقدان سینمایی این فیلم جامعه سراسر سرکوب‌شده ایران و عاملان خشونت یعنی مسئولان جمهوری اسلامی را به چالش می‌کشد.
جعفر پناهی نیز پیشتر در مصاحبه با رسانه‌های فرانسوی گفته بود که فیلم حاصل تجربۀ او از زندان‌های جمهوری اسلامی است. به گفته پناهی ۷ ماه حبس و ارتباط او با زندانیان سیاسی و محکومان جرایم عادی او را به شدت متاثر کرده و این فیلم نیز با الهام از این تجربیات ساخته شده است.
بازیگران فیلم “یک تصادف ساده” وحید مبصری، مریم افشاری، ابراهیم عزیزی و حدیث پاک‌باطن هستند و بنا به گفته برخی رسانه‌های فرانسه اکران این فیلم در سینماهای اروپا در پاییز ۲۰۲۵ خواهد بود.
