بغداد؛ گفتگو برای مبادله پژوهشگر اسرائیلی با “مدافع حرم”

تهران منتظر موافقت آمریکا برای تبادل زندانی در پرونده پیچیده الیزابت تسورکوف است. او که در بغداد ربوده شد، قرار است در ازای آزادی یک “مدافع حرم” ایرانی که به اتهام قتل یک شهروند آمریکایی در عراق زندانی است، مبادله شود.منابع امنیتی عراق روز شنبه ۳ خرداد (۲۴ مه) به خبرگزاری فرانسه گفته‌اند که دولت بغداد در حال کار بر روی توافقی است برای آزادی “الیزابت تسورکوف”، پژوهشگر اسرائیلی-روسی که سال گذشته در بغداد ربوده شد، در ازای آزادی محمدرضا نوری یک “مدافع حرم” ایرانی که به اتهام قتل یک شهروند آمریکایی در عراق زندانی است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

سه مقام امنیتی عراق به‌شرط فاش نشدن نام خود اعلام کردند که این تبادل تنها در صورت موافقت واشنگتن انجام خواهد شد. به گفته آنان: «ایالات متحده هنوز با شرط آزادی عضو سپاه پاسداران موافقت نکرده است.»

الیزابت تسورکوف، دانشجوی دکترای دانشگاه پرینستون، در مارس ۲۰۲۳ میلادی (اسفند ۱۴۰۱) در بغداد ربوده شد. اگرچه هیچ گروهی مسئولیت ربودن او را برعهده نگرفته، اسرائیل اما گروه شیعه مسلح “کتائب حزب‌الله” عراق را مسئول این اقدام می‌داند. این گروه مورد حمایت ایران، هرگونه نقش داشتن در این حادثه را تلویحاً رد کرده است.

گره پرونده در گرو تصمیم آمریکا

به گفته منابع آگاه، ایران و عراق برای مدت‌ها تلاش کرده‌اند تا این پرونده حساس را حل‌وفصل کنند، اما مانع اصلی، رضایت ایالات متحده برای آزادی “محمدرضا نوری”، عضو سپاه پاسداران، است که به همراه چهار عراقی دیگر به اتهام قتل “استیفن ترول”، شهروند آمریکایی به حبس ابد در عراق محکوم شده‌اند.

محمدرضا نوری با نام مستعار “ابوعباس” شناخته شده است که رسانه‌های نزدیک به سپاه پاسداران از او به‌عنوان “مدافع حرم” یاد می‌کنند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

وزارت دادگستری آمریکا در دسامبر سال گذشته اعلام کرد که نوری به “برنامه‌ریزی برای قتل” متهم شده و این پرونده را بخشی از “فعالیت‌های فرامرزی سپاه قدس” دانسته است.

از سوی دیگر، منابع دیپلماتیک گفته‌اند که احتمالاً تسورکوف پس از ربایش، به ایران منتقل شده است. در آبان ۱۴۰۲، شبکه عراقی “الرابعه” ویدئویی از او منتشر کرد اما خبرگزاری فرانسه نتوانست به‌صورت مستقل صحت یا شرایط ضبط آن را تأیید کند.

روابط پیچیده در مثلث بغداد، تهران و واشنگتن

عراق هم‌زمان شریک استراتژیک آمریکا و متحد منطقه‌ای ایران محسوب می‌شود و سال‌هاست در تلاش برای حفظ تعادل میان این دو رقیب قرار دارد. تلاش بغداد برای آزادی یک شهروند اسرائیلی در برابر یک عضو سپاه پاسداران، گویای حساسیت بالای این پرونده و فشارهای متضاد طرف‌های درگیر است.

اگر ایالات متحده در نهایت با این تبادل موافقت کند، ممکن است زمینه برای گفت‌وگوهای بیشتر در خصوص پرونده‌های امنیتی و انسانی میان تهران و واشنگتن، از طریق میانجی‌گری بغداد فراهم شود.